ویروس زامبی بازیابی‌شده از خاک منجمد شمالگان همچنان عفونی است

دانشمندان ویروس‌های باستانی زامبی را از خاک منجمد بازیابی و کشف کردند که آن‌ها هنوز می‌توانند آمیب‌های تک‌سلولی زنده را آلوده کنند. احتمال اینکه این ویروس‌ها انسان‌ها یا حیوانات را آلوده کنند، مشخص نیست؛ اما پژوهشگران می‌گویند ویروس‌های موجود در خاک منجمد را باید به‌عنوان تهدیدی برای سلامت عمومی در نظر گرفت.

خاک منجمد لایه‌ای از خاک است که در تمام طول سال یخ‌زده باقی می‌ماند؛ حداقل قبل از اینکه فعالیت‌های انسانی باعث افزایش دمای جهان شود، این‌طور بود. این خاک ۱۵ درصد از خشکی را در نیم‌کره‌ی شمالی می‌پوشاند؛ اگرچه به‌دلیل تغییرات اقلیمی خاک منجمد به‌سرعت در حال ذوب‌شدن است و مجموعه‌ای از بقایای باستانی از ویروس‌ها و باکتری‌ها گرفته تا ماموت‌های پشمالو و خرس غارنشین را آشکار می‌کند.

به‌گزارش سی‌ان‌ان، پروفسور ژان‌میشل كلاوری سویه‌هایی از ویروس منجمد ۴۸ هزار ساله را از چند مکان خاک منجمد در سیری پیدا کرد. قدیمی‌ترین سویه که قدمت آن ۴۸۵۰۰ سال تخمین زده شده است، از نمونه‌ای از خاک زیر یکی از دریاچه‌ها شناسایی شده است؛ درحالی‌که جوان‌ترین نمونه ۲۷ هزار سال قدمت دارد. یکی از نمونه‌های جوان در لاشه‌ی ماموتی پشمالو کشف شد.

بیزینس اینسایدر می‌نویسد برخی دانشمندان نگران‌اند که با گرم‌شدن شمالگان براثر تغییرات اقلیمی، ذوب‌شدن خاک منجمد ویروس‌های باستانی را آزاد کند که هزاران سال با موجودات زنده در تماس نبوده‌اند. در این شرایط، گیاهان و جانوران و انسان‌ها ممکن است از مصونیتی دربرابر آن‌ها برخوردار نباشند.

بیرگیتا ایونگارد، استاد بازنشسته‌ی گروه میکروب‌شناسی بالینی دانشگاه اومئو سوئد، به سی‌‌ان‌ای گفت: «به‌خاطر بسپارید که دفاع ایمنی ما در تماس نزدیک با محیط میکروبی اطرافمان تکامل پیدا کرده است. اگر ویروسی در خاک منجمد پنهان باشد که هزاران سال با آن در تماس نبوده‌ایم، ممکن است دفاع ایمنی ما برای مقابله با آن کافی نباشد.»

این اولین‌باری نیست که کلاوری ویروس‌های باستانی یا به‌قول خودش «ویروس‌های زامبی» را بازیابی می‌کند. او از سال ۲۰۱۴ پژوهش‌هایی را دراین‌باره منتشر کرده است و می‌گوید پژوهشگران معدودی این ویروس‌ها را جدی می‌گیرند.

کلاوری و همکارانش در آخرین مقاله‌شان که ۱۸ فوریه در مجله‌ی Viruses منتشر شد، استدلال می‌کنند که بی‌توجهی دانشمندان و فقدان پژوهش‌های کافی درباره‌ی ویروس‌های یادشده موجب این تصور اشتباه می‌شود که چنین رویدادهایی نادر هستند و ویروس‌های زامبی برای سلامت عمومی خطرناک نیستند.

کلاوری و تیمش در مطالعه‌ی جدید خود توانستند چندین سویه جدید از ویروس‌های زامبی را بازیابی کنند. آنان دریافتند که هریک هنوز‌هم می‌توانند آمیب‌های کشت‌داده‌شده را آلوده کنند. به‌گفته‌ی کلاوری، این توانایی ویروس‌های باستانی باید هم به‌عنوان کنجکاوی علمی و هم به‌عنوان تهدید نگران‌کننده‌ای برای سلامت عمومی در نظر گرفته شود.

کلاوری به سی‌ان‌ان گفت: «ویروس‌های آلوده‌کننده آمیب را به‌عنوان نماینده‌ای از ویروس‌های احتمالی دیگری می‌بینیم که ممکن است در خاک منجمد وجود باشند. ما آثاری از ویروس‌های فراوان دیگری را می‌بینیم؛ بنابراین، می‌دانیم که آن‌ها در خاک منجمد وجود دارند. مطمئن نیستیم که آن‌ها هنوز زنده هستند؛ اما استدلال ما این است که اگر ویروس‌های آمیب‌ها هنوز زنده هستند، دلیلی وجود ندارد که ویروس‌های دیگر زنده نباشند و نتوانند میزبان‌های خود را آلوده کنند.»

پژوهش‌های کنونی روی ویروس‌های منجمد مانند ویروس زامبی کلاوری به دانشمندان کمک می‌کند تا دراین‌باره دانش بیشتری کسب کنند که این ویروس‌های باستانی چه عملکردی دارند و آیا می‌توانند انسان‌ها یا حیوانات را آلوده کنند

مشکل فقط ویروس‌ها نیستند. باکتری‌های باستانی نیز می‌توانند برای اولین‌بار در ده‌میلیون سال گذشته و به‌دنبال ذوب‌شدن خاک منجد آزاد و مجدداً فعال شوند. دانشمندان بر این‌ باورند که شیوع‌های عفونت باکتریایی سیاه‌زخم که سال ۲۰۱۶ در سیبری در انسان‌ها و گوزن‌های شمالی رخ داد، نتیجه‌ی این امر بود. طبق مقاله‌ی کلاوری، این موارد ممکن است نگرانی فوری‌تری برای سلامتی عمومی باشد.