آیا کوسه غول‌پیکر مگالودون ممکن است هنوز زنده باشد؟

اقیانوس‌های زمین از ۲۰ میلیون تا حدود ۳٫۶ میلیون سال پیش تحت حکمرانی گونه‌های غول‌پیکری از کوسه‌ها به نام مگالودون بودند. نام علمی این کوسه Otodus megalodon به‌معنی «دندان بزرگ» است. طول دندان مگالودون سه برابر دندان کوسه‌ی بزرگ سفید (Carcharodon carcharias) بود و طول خود جانور به ۱۸ متر می‌رسید. بدین‌ترتیب تا زمان انقراض، به‌عنوان شکارچی رأس هرم غذایی باقی ماند.

با‌این‌حال، شایعاتی مبنی‌بر وجود کوسه‌های غول‌پیکر هنوز دهان‌به‌دهان می‌چرخد. برخی ویدئوها در تیک‌تاک یا یوتیوب چنین ادعاهایی را مطرح کردند و به میلیون‌ها بازدید رسیدند؛ اما آیا ممکن است مگالودون امروز هم زنده باشد و جایی در میان اقیانوس‌ها مخفی شده باشد؟

به‌گزارش لایوساینس، جک کوپر، دانشجوی دکتری دانشگاه سوانسی بریتانیا و یکی از اعضای گروه پژوهشی پیمینتو است که گوناگونی زیستی دریایی را در طول زمان بررسی می‌کند. او با تجربه‌ی سال‌ها پژوهش درباره‌ی مگالودون، می‌گوید این جانور قطعاً منقرض شده است. کوپر باور دارد که هر ادعایی مبنی‌بر وجود احتمالی مگالودون در نواحی ناشناخته‌ی اقیانوسی، کلاً مزخرف و فاقد شواهد معتبر است.

گرچه بخش زیادی از اقیانوس‌ها هنوز کشف و بررسی نشدند، کوپر بر این باور است دلایل زیادی برای انقراض قطعی مگالودون وجود دارد. در درجه‌ی اول، شبکه‌ی غذایی درمقایسه‌با دوران حکمرانی این جانور متفاوت شده است. مگالودون مانند کوسه‌های ساحلی عظیم کنونی نبود؛ بلکه شکارچی رأس هرم زنجیره‌ی غذایی به‌شمار می‌رفت و درنتیجه، تأثیر زیادی بر اکوسیستم اقیانوسی گذاشت.

ناپدیدشدن مگالودون عواقب آبشاری داشت. برای مثال، نهنگ‌ها یکی از طعمه‌های اصلی مگالودون بودند؛ اما پس از انقراض این حیوان شکارچی دیگری وجود نداشت که آن‌ها را بخورد و در درنتیجه، به‌مراتب بزرگ‌تر شدند. برخی از پستانداران دریایی بزرگ کنونی مثل نهنگ آبی نیز پس از انقراض مگالودون تکامل یافتند. بنابراین، به‌طور‌خلاصه شبکه‌ی غذایی کنونی تا اندازه‌ای تحت‌تأثیر نبود مگالودون قرار دارد.

دانشمندان هنوز در حال کسب اطلاعات درباره‌ی برخی از مناطق اسرارآمیز‌ اقیانوس‌ها به‌ویژه نواحی عمیقی مثل گودال ماریانا هستند. عمق این گودال به ۱۰٬۹۳۵ متر می‌رسد. گرچه تصور زندگی مخفیانه‌ی کوسه‌های عظیم در چنین عمقی هیجان‌انگیز است، به‌باور کوپر این گونه‌ها نمی‌توانند در چنین محیطی زندگی کنند.

کوپر می‌گوید:

اعماق دریا زیستگاه کاملاً نامناسبی برای شکارچی غول‌پیکری مثل مگالودون است. ما همواره کوسه‌های ژرف‌ دریا را پیدا می‌کنیم؛ اما ابعاد هیچ‌کدامشان به غول ۲۰ متری نزدیک نمی‌شود. از‌آن‌جا‌که مگالودون از طعمه‌های بسیار بزرگ تغذیه می‌کرد، جانوران کوچک‌تر منابع خوبی برای تغذیه‌ی آن نبودند. گودال ماریانا عمدتاً محل زندگی حیات میکروسکوپی است که حتی یک مگالودون را هم تغذیه نمی‌کنند؛ چه برسد به جمعیتی پنهان.

کنشو شیمادا، زیست‌دیرین‌شناس دانشگاه دی‌پاول شیکاگو و پژوهشگر مگالودون، نیز اعتقاد دارد که ادعای مبنی‌بر وجود کوسه‌های غول‌پیکر هرگز پشتوانه‌ی علمی نداشته است. درک این مسئله که چرا مگالودون نمی‌تواند در اقیانوس‌های امروزی زنده بماند، ممکن است به درک انقراض این جانور کمک کند. گرچه دلیل اصلی انقراض این گونه نامشخص است، شیمادا به چند نظریه‌ی غالب اشاره می‌کند:

نظریه‌های کلی مثل انقراض براثر تغییرات اقلیمی یا رقابت با کوسه‌ی بزرگ سفید وجود دارند که چندمیلیون سال پیش به تکامل رسید. همچنین، ممکن است انقراض مگالودون تحت‌تأثیر مجموعه‌ای از عوامل باشد.

کوپر بر این باور است که تغییرات اقلیمی دلیل اصلی انقراض مگالودون هستند. او می‌گوید انقراض مگالودون را می‌توان به کاهش سطح دریاها از دوران پلیوسن (۵٫۳ تا ۲٫۶ میلیون سال پیش) نسبت داد. این کاهش سطح تأثیر چشمگیری بر زیستگاه‌های ساحلی مگالودون و طعمه‌ی آن‌ها گذاشت؛ به‌طوری‌که ناحیه‌ی اندکی برای زندگی این گونه‌ها باقی ماند و دسترسی آن‌ها به غذا و انرژی لازم متناسب با ابعادشان کاهش یافت. سطح دریاهای امروزی پایین‌تر از دوران پلیوسن است؛ بنابراین، چنین شرایطی با ایدئال زندگی مگالودون فاصله دارد.

در‌نهایت، اگر مگالودون امروز زنده بود، احتمالاً درست مانند کوسه‌ی بزرگ سفید درمعرض خطر شکار قرار داشت. انسان‌ها سالانه نزدیک به ۱۰۰ میلیون کوسه را می‌کشند و کوسه‌های بزرگ‌تر بیشتر درمعرض خطر شکار قرار دارند. آن‌ها اگر امروزه هنوز در دریاها پرسه می‌زدند، احتمالاً با وجود ما نمی‌توانستند زنده بمانند.