هوش مصنوعی چگونه ستاره‌های هالیوود را به زندگی برمی‌گرداند؟

اغلب بازیگرها رویای رسیدن به مسیری حرفه‌ای را در سر دارند که حتی پس از مرگشان نیز ادامه پیدا کند؛ اما تعداد زیادی از آن‌ها نمی‌توانند به این رویا برسند چرا که صنعت سرگرمی و نمایش، جای دشواری برای پیشرفت و رسیدن به موفقیت است. تعداد اندکی از ستاره‌ها به نوعی جاودانگی روی پرده‌ی نقره‌ای می‌رسند که باعث می‌شود نامشان حتی پس از مرگ تا سال‌ها بر سرزبان‌ها باشد.

جیمز دین یکی از ستاره‌های بی‌نظیر سینمای آمریکا بود که در سال ۱۹۵۵ درست پس از درخشش در سه فیلم که همگی هم به شدت تحسین شده بودند، در یک تصادف جان خود را از دست داد. با این‌حال نزدیک به هفت دهه پس از مرگش، حالا با فیلمی به نام «بازگشت به بهشت» به پرده‌ی سینما بازخواهد گشت.

به نوشته‌ی بی‌بی‌سی، نسخه‌ی شبیه‌سازی‌شده‌ی دیجیتالی جیمز دین که با استفاده از فناوری هوش مصنوعی مشابه فناوری به‌کاررفته برای ساخت دیپ‌فیک‌ها ساخته شده است، می‌تواند راه برود، صحبت کند و در صفحه‌ی نمایش با دیگر بازیگران فیلم ارتباط برقرار کند. این قابلیت، جدیدترین فناوری تصویر تولید‌شده با کامپیوتر (CGI) هالیوود است؛ اما این فناوری جدید باعث نگرانی بازیگران و فیلمنامه‌نویسان هالیوودی شده، به طوری که برای اولین بار بعد از ۴۳ سال، جمع زیادی از آن‌ها دست به اعتصاب زدند. سوزان ساراندون، یکی از بازیگران معترضی است که درباره‌ی نگرانی‌های خود درباره‌ی هوش مصنوعی هشدار می‌دهد. او معتقد است هوش مصنوعی می‌تواند باعث شود او برخلاف انتخاب خود، دست به انجام کاری بزند یا سخنی بگوید.

اما بازگشت جیمز دین به سینما، اولین نمونه از ایفای نقش مجدد بازیگرها پس از مرگشان به کمک فناوری‌های پیشرفته‌ی دیجیتال هالیوود نیست. کری فیشر، هارولد رامیس و پاول واکر تنها چند نمونه از سلبریتی‌هایی هستند که پس از مرگ، در فیلم‌ها ایفای نقش کردند. خواننده‌ی برزیلی، الیس رجینا هم اخیرا برای تبلیغات یک خودرو به صحنه بازگشته که در آن هم‌خوانی او با دخترش ماریا ریتا نمایش داده می‌شود.

دومین بار است که همانند دیجیتالی جیمز دین برای یک فیلم آماده می‌شود. در سال ۲۰۱۹، اعلام شد که او در فیلمی با عنوان جستجوی جک حضور پیدا می‌کند اما بعدا این پروژه لغو شد. کلوید در مصاحبه با بی‌بی‌سی تأیید کرد که جیمز دین حالا در فیلم علمی تخیلی بازگشت به بهشت ایفای نقش خواهد کرد.

همانندسازی دیجیتالی جیمز دین می‌تواند مرز غیرممکن‌ها را تغییر دهد. آواتار هوش مصنوعی او نه‌تنها می‌تواند نقشی را در فیلم بازگشت به بهشت و مجموعه فیلم‌های بعدی ایفا کند، بلکه با مخاطبین در پلتفرم‌های تعاملی مثل واقعیت افزوده، واقعیت مجازی و گیمینگ هم تعامل خواهد داشت. این فناوری بسیار فراتر از بازسازی دیجیتالی انفعالی یا فناوری دیپ‌فیک است که صرفا چهره‌ی یک فرد را روی بدن شخص دیگری می‌گذارد. همچنین می‌تواند نوعی جاودانگی را برای سلبریتی‌ها به ارمغان بیاورد که در غیر این صورت، غیرممکن بود.

اما بازگشت بازیگران به کمک فناوری هوش مصنوعی، پرسش‌های نگران‌کننده‌ای را به وجود آورده است. برای مثال چه کسی صاحب حقوق چهره، صدا یا حتی شخصیت افراد پس از مرگ است؟ بازیگرها پس از مرگ چه کنترلی بر مسیر شغلی خود می‌توانند داشته باشند؟ آیا بازیگری که شهرت خود را به واسطه‌ی درخشش در سریال‌های قهرمانانه به دست آورده ناگهان ممکن است در یک کمدی مبتذل یا حتی پورنوگرافی ظاهر شود؟ چه اتفاقی رخ می‌دهد اگر از چهره‌های مشهور برای ارتقای برندها در تبلیغات استفاده شود؟ یا به طور کلی چرا اجازه نمی‌دهند سلبریتی‌ها در آرامش باشند؟

پسرعموی جیمز دین، مارک وینسلو که کودکی خود را با او در مزرعه‌ای در ایلینویز گذراند و او را جیمی صدا می‌زد، گمان می‌کند جذابیت انکار‌ناپذیر پسرعمویش در صفحه‌ی نقره‌ای بین نسل‌های مختلف منتقل شده است و او را به گزینه‌ای جذاب برای ایفای نقش اول در سینمای مدرن تبدیل کرده است. او می‌گوید:

اگر دو یا سه شخص دیگر در صحنه وجود داشته باشند، چشم شما به او جلب می‌شود. می‌دانید؟ فکر نمی‌کنم کسی جایگزین او پیدا شود اما ممکن است بتوان روی صحنه کسی مانند او را به وجود آورد.

تصویر جیمز دین یکی از صدها تصویری است که توسط WRX و شرکت اعطای امتیاز همتای آن CMG worldwide تولید شده است. دیگر چهره‌ها عبارت‌اند از: آملیا ایرهارت، بتی پیج، مالکولم ایکس و رزا پارکز.

وقتی جیمز دین حدود ۶۸ سال پیش درگذشت، مجموعه‌ای پایدار از منابع صوتی تصویری را در فیلم‌ها و عکس‌ها از خود به جا گذاشت که تراویس کلوید، مدیر WRX آن را مواد منبع می‌خواند. کلوید می‌گوید برای رسیدن به بازنمایی واقع‌گرایانه از جیمز دین، بی‌شمار تصویر اسکن شدند و با وضوح بالا توسط گروهی از کارشناسان دیجیتالی با استفاده از فناوری‌های پیشرفته پردازش شده‌اند. سپس صوت، ویدئو و هوش مصنوعی اضافه شدند و ناگهان این منابع، اجزای سازنده‌ی همانندی دیجیتالی را تشکیل دادند که صدا، ظاهر و حرکات آن مانند جیمز دین است و حتی مانند او واکنش نشان می‌دهد.

اما جیمز دین هیچ ردپای دیجیتالی از خود به جا نگذاشته است. در حالی که سلبریتی‌های امروزی با فعالیت در شبکه‌های اجتماعی، ثبت سلفی‌های خصوصی، ارسال متن و ایمیل، استفاده از موتورهای جستجو، خرید آنلاین نسخه‌های پزشکی و خوار و بار چنین ردپایی را به جا می‌گذارند. این فعالیت‌ها به تولید حجم زیادی داده درباره‌ی رفتار و تفکر افراد منجر می‌شوند که به شکلی بالقوه برای ثبت همانند دیجیتالی از یک دوقلوی فراواقعی تا یک همانند هوشمند که به شکلی قانع‌کننده با شخصی زنده مکالمه داشته باشد، به کار می‌روند.

امروزه حتی شرکت‌هایی وجود دارند که به کاربرها اجازه می‌دهند، داده‌های خویشاوندان متوفی خود را برای ساخت بات‌های مرده (deadbot) بارگذاری کنند و با او چت کنند. هرچقدر کاربرها منابع بیشتری در اختیار داشته باشند، ددبات به دست آمده هوشمندتر و دقیق‌تر خواهد بود؛ بنابراین مجری دارایی‌های سلبریتی می‌تواند همانندی قانع‌کننده و واقعگرا از آن ستاره را خلق کند که به کار خود در صنعت فیلم ادامه دهد و حتی قادر به برقراری ارتباط با بقیه باشد.

تام هنکس بازیگر، به تازگی در پادکست آدام بوکستون گفته بود که می‌تواند پس از مرگش هم به فعالیت ادامه دهد: «ممکن است همین فردا با یک اتوبوس تصادف کنم اما اجراهای من به صورت پیوسته ادامه خواهند داشت.»

نظر هنکس به نگرانی بسیار واقعی برای بازیگرانی تبدیل شد که از مرحله‌ی بعدی رستاخیز انسان دیجیتالی واهمه دارند. چرا که این رستاخیز می‌تواند مشکلات دردسرساز اخلاقی، قانونی و حتی کاری را برای سلبریتی‌ها و حتی شهروندان به دنبال داشته باشد. صداپیشه‌ها در خط مقدم اعتراض‌ها هستند و در صنف‌های بازیگری برای تشکیل جبهه‌ای متحد جهت حفاظت از حقوق و کار بازیگران فعالیت می‌کنند.

به گفته‌ی تیم فریدلندر، رئیس و بنیان‌گذار انجمن ملی صداپیشه‌ها (Nava) در ایالات متحده، برای صدهای میکی ماوس، پورکی پیگ، سفید برفی و هر صدایی که صداپیشه‌ی آن درگذشته است، معمولا بازیگری جدیدی برای ایفای نقش آن صدا استخدام می‌شود؛ اما اگر بتوان از مل بلانک یا همان صداپیشه‌ی شخصیت کاراکترهای لونی‌تونز برای همیشه استفاده کرد چه اتفاقی رخ خواهد داد؟

کلوید، احتمال کاهش فرصت‌های شغلی بازیگری را تأیید می‌کند؛ اما از سویی چشم‌اندازی خوشبینانه را در جهت استخدام بازیگران مرده ارائه می‌کند. او با اشاره به دیگر مشاغل صنعت فیلم که فناوری به ارمغان آورده است، می‌گوید این فناوری در نهایت به تولید مشاغل زیادی می‌انجامد.

اگر مرده‌ها یا همان شبیه‌سازی‌های دیجیتالی آن‌ها تا ابد کار کنند، سود مالی آن‌ها عاید چه کسی خواهد شد؟ و آیا مردگان حق و حقوقی دارند؟ به بیان ساده، قوانین در این زمینه ابهامات زیادی دارند و حتی در برخی مناطق دنیا هیچ قانونی در این باره وجود ندارد.

اریک کان، وکیل و یکی از مؤلفان مقاله‌ای درباره‌ای حقوق عمومیت سلبریتی‌ها پس از مرگ می‌گوید، هر ایالت آمریکا موقعیت متفاوتی در این زمینه دارد. برخی ایالات‌ها هیچ حقوقی در زمینه‌ی حق تبلیغ و حمایت از خواسته‌های سلبریتی‌های متوفی ندارند.

به‌طورکلی وقتی یک سلبریتی می‌میرد، حقوق تبلیغی او به خویشاوند یا شخصی می‌رسد که از طرف سلبریتی متوفی این حق را دریافت کرده است. اما کان می‌گوید حتی یک خواسته که معمولا دیکته می‌کند چه کسی ذینفع مالی تبلیغات تجاری از تصویر و شباهت سلبریتی مرده باشد، دارای وزن قانونی محدودی است؛ زیرا به قرارداد شبیه نیست و صرفا سندی یک طرفه است؛ بنابراین حق چگونگی استفاده از سلبریتی متوفقی به مجری در قید حیات آن‌ها می‌رسد. تعداد کمی از سلبریتی‌ها مثل رابین ویلیامز توانستند از اختیار خود برای محدود کردن استفاده از شباهتشان، پس از مرگ استفاده کنند؛ اما این محدودیت صرفا تا ۲۵ سال پس از مرگ آن‌ها معتبر است.

اما به گفته‌ی کان، سلبریتی‌ها در برابر انواع مشخصی از بدنامی‌ها و رسوایی‌ها مصون می‌شوند. برای مثال اگر صاحب ماترک مرلین مونرو مجوز استفاده از تصاویر یا مشابه او را ندهد، کسی نمی‌تواند از آن‌ها برای ساخت فیلم‌ها پورنوگرافی استفاده کند. در این صورت، شخصی مثل مرلین مونرو پس از مرگ از بدنامی‌هایی مثل ارائه‌ی تصویر غلط تا اندازه‌ای مصون است. علاوه بر این، مصوبه‌ی فدرال لانهام مانند لایه‌ای حفاظتی، از سلبریتی‌ها در برابر سوءاستفاده‌ از نام یا تبلیغات گمراه‌کننده محافظت می‌کند.

نیویورک، جامع‌ترین تعریف از حق تبلیغ را ارائه می‌دهد که از افراد مرده در برابر بهره‌برداری تجاری یا کاربرد غیرمجاز ویژگی‌های شخصیتی آن‌ها محافظت می‌کند؛ اما حتی در ایالت‌هایی با قوانین سخت‌گیرانه، حقوق تبلیغ از حق مالکیت شخص متوفی محافظت می‌کند نه لزوما خود او. پوای بونی لی، وکیل مستقل در نیویورک و یکی از مؤلفان ماده‌ی قانونی لنداسلاید، می‌گوید:

اگر خانواده‌ی شما بخواهند پس از مرگ اطلاعات شما را بفروشند کاری از دستتان ساخته نیست؛ بنابراین اگر صاحب ماترک مرلین مونرو مجوز استفاده از تصاویر یا شباهت او را بدهد، ممکن است بتوان بعدها به‌صورت قانونی از او در فیلم‌های پورنوگرافیک استفاده کرد. اگر صاحب اموال بگوید چنین چیزی را می‌‌خواهد متأسفانه این اتفاق خواهد افتاد.

وقتی بحث بهره‌برداری تجاری از تصویر و مشابهت سلبریتی‌ها درگذشته مطرح می‌شود، این افراد اختیارات قانونی مبهمی دارند، با این‌حال شهروندان عادی می‌توانند کمابیش میراث دیجیتال و چگونگی کاربرد آن را پس از مرگ کنترل کنند. در ایالات متحده، قانون‌گذاری کمی در رابطه با محافظت از اشخاص متوفی در برابر استفاده‌ی دیجیتالی آن‌ها برای مصارف شخصی وجود دارد. وقتی شخصی فوت می‌کند‌، هر شخص دیگری می‌تواند میراث دیجیتالی عمومی او را در یک نرم‌افزار هوش مصنوعی بارگذاری کند تا ربات مرده یا ددبات یا به‌نوعی آواتار تعاملی هوش مصنوعی آن را بسازد. ایالت‌هایی مثل نیویورک که قوانین پس از مرگ گسترده‌تری دارند، کاربرد هویت‌های فردی برای اهداف شنیع را ممنوع می‌کنند اما لی نسبت به اجرایی شدن این قوانین بدگمان است.

کلوید، فریدلندر و کان همه موافق هستند که باید هرچه زودتر قانون‌گذاری برای حمایت از حقوق و میراث مردگان چه در سطح شهروندان و چه سلبریتی‌ها، پیاده سازی شود. فناوری با سرعت بالایی در حال پیشرفت است و بحث‌های اخلاقی، حول محور بازنمایی دیجیتالی مردگان هم بالا گرفته است. کلوید تأکید می‌کند که در ابتدا اندکی نسبت به احضار دیجیتالی مردگان نگران بود؛ اما مطمئن است WXR به شیوه‌ای دقیق مشکلات را کنار خواهد زد.

فریدلندر هم به شکلی فعال از قوانین مرتبط با صداپیشگان و از دست دادن شغل آن‌ها حمایت می‌کند و امیدوار است عملکرد Nava به انجمن بازیگران سراسر جهان کمک کند تا فرصت‌های عادلانه‌ای را به دست آورده و سازمان‌دهی کنند.

وینسلو هم احساسات متعددی درباره‌ی دیدن پسرعموی دیجیتالی خود جیمز دین دارد. او می‌گوید: «نمی‌دانم چگونه درباره‌اش فکر کنم. می‌خواهم احترام او حفظ شود. او واقعا بازیگری را بسیار جدی می‌گرفت. می‌خواهم چنین تصویری از او نمایش داده شود.»