غلغلک‌دادن موش‌ها اسرار مغز آن‌ها را فاش کرد

خرموش‌ها موجوداتی فوق‌العاده بازیگوش هستند؛ آن‌ها به بازی و تعقیب‌و‌گریز علاقه‌ی فراوان دارند و وقتی غلغلک داده می‌شوند ازشدت خوشحالی به‌هوا می‌پرند. پژوهشی جدید، نشان می‌دهد که مرکز این بازیگوشی جایی در سلول‌های ناحیه‌ی خاصی از مغز خرموش‌ها نهفته است.

به‌گزارش ساینس نیوز، دانشمندان ۲۸ ژوئیه در نشریه نورون گزارش دادند که نورون‌های موجود در ماده خاکستری اطراف مجرا یا PAG در خرموش‌ها، در طول انواع مختلف بازی فعال هستند و مسدودکردن فعالیت آن نورون‌ها موجب می‌شود که این جوندگان بسیار کمتر بازیگوش شوند. مطالعه اخیر از این ایده که سرگرمی اجتماعی درمیان پستانداران و احتمالا دیگر جانوران امری غریزی است، پشتیبانی می‌کند.

ماده خاکستری اطراف مجرا در پستانداران، خزندگان، ماهی‌ها و حشرات وجود دارد و اغلب در تعدیل درد و پاسخ‌دهی به تهدید نقش دارد. این قسمت همچنین با تولید صدا در حیوانات مرتبط است. این ساختار تونل‌مانند به‌عنوان یک ایستگاه تقویتی دو طرفه عمل می‌کند که اطلاعات بین ساقه‌ی مغز و قشر جلوی پیشانی را باهم درمی‌آمیزد. مسدود کردن فعالیت این بخش، سروصداها و بازیگوشی خرموش‌ها را کاهش می‌دهد.

دانشمندان گمان می‌کنند بازی کردن به حیوانات کمک می‌کند تا انعطاف‌پذیری بیشتری داشته باشند. حتی برخی‌از دانشمندان بازی کردن را با عملکرد بهینه مرتبط می‌دانند. نتایج این پژوهش درمورد رفتاری کمتر شناخته شده، به‌ویژه ازنظر نحوه‌ی کنترل شدن بازی در مغز، بینشی نو ارائه می‌کند. مایکل برشت عصب‌شناس در دانشگاه هومبولت برلین و یکی‌از محققان پژوهش، می‌گوید: «تعصب‌هایی وجود دارد که بازی رفتاری کودکانه است، اما بازی رفتاری است که کمتر به‌ آن پرداخته‌ایم.»

به‌عنوان مثال، بچه‌ها هنگام بازی شادی می‌کنند و می‌خندند و وقتی‌که همبازی خوشحال نباشد،‌ دیگر بازی نمی‌کنند. خرموش‌ها هم وقتی سرگرم می‌شوند و از بازی لذت می‌برند، از خوشحالی قهقهه‌ می‌زنند و جیرجیر می‌کنند، اما خنده‌ی خرموش‌ها شبیه بچه‌های انسان نیست. همچنین،‌ پژوهش‌های پیشین نشان می‌دهد که هرچه خرموش غلغلکی‌تر باشد، بازیگوش‌تر است و بیشتر می‌خندد.

برشت و همکارانش خرموش‌ها را به زندگی آزمایشگاهی و غلغلک داده شدن و بازی‌ تعقیب‌وگریز عادت دادند. آن‌ها دریافتند که وقتی‌ خرموش‌ها بازی می‌کنند، در فرکانس ۵۰ کیلوهرتزی که انسان قادر به شنیدنش نیست، از سر شادی و شوق جیغ می‌کشند. خنده‌ی شاد خرموش‌ها این شکلی است، و محققان این قهقهه‌های فراصوتی را به‌عنوان راهی برای سنجش زمان خوش‌گذرانی خرموش‌ها ثبت کردند.

برشت و همکارانش در ابتدا مشکوک بودند که آیا PAG آن‌قدر در بازیگوشی نقشی دارد که صداهای حیوان را کنترل کند یا خیر. محققان درحین بازی تعقیب‌وگریز و غلغلک، فعالیت سلول‌های منفرد PAG خرموش‌ها را ثبت کردند. آن‌ها دریافتند که سلول‌های واقع‌در دو ستون جانبی PAG درطول بازی بسیار فعال بودند. برشت می‌گوید: «در پاسخ‌ به غلغلک سلول‌ها واقعاً دیوانه می‌شوند». نکته‌ی مهم، این است که درحین تعقیب‌وگریز و غلغلک سلول‌های یکسانی فعال شده بودند.

مضطرب کردن خرموش‌ها با قرار دادنشان روی یک سکوی مرتفع و روشن، بازیگوشی و خنده‌های آن‌ها را سرکوب کرد و فعالیت سلول‌های «خوشحالی» را کاهش داد. سپس محققان سلول‌ها را به‌طور ژنتیکی تغییر دادند تا بتوانند با استفاده از نور، فعالیت آن‌ها را متوقف کنند.

نتایج نشان می‌دهد که PAG برای بازی، احتمالا به‌عنوان بخشی از یک مدار مورد نیاز است. برشت و همکارانش قبلا نورون‌های پاسخ‌دهنده‌ی بازی را در قشر حسی پیکری یا ناحیه‌ای از مغز که مسئول درک لمس است، یافته بودند. بااین‌حال، تحقیقات دیگر نشان داده است که حیوانات بدون وجود این قشر همچنان بازیگوشی می‌کنند.

درک بهتر PAG ممکن است به محققان کمک کند تا دانش خود را از افسردگی در انسان بهبود بخشند. به‌گفته‌ی پژوهشگران، «افرادی که واقعا به کمک نیاز دارند، کسانی هستند که نمی‌توانند بازی کنند.» پژوهش جدید گامی به‌سوی درک عملکرد PAG در مغز است و می‌تواند روزی در انتخاب بهترین راه‌های درمان‌ برای بیماری‌های مختلف به پزشکان کمک کند.

برشت افزوده است که تیم محققان با هدف درک تفاوت میزان بازیگوشی بین گونه‌های مختلف و اینکه چرا برخی بازیگوش‌تر هستند، قصد دارد پژوهش دراین ناحیه‌ی مغزی در حیوانات دیگر را ادامه بدهد. اولین کاری که برشت پس‌از درک اهمیت این ناحیه در مغز خرموش‌ها انجام داد، نگاه‌کردن به آن در مغز انسان بود. او می‌گوید: «حدس بزنید چگونه است؟ خیلی بزرگ است و این تصادفی نیست. هیچ گونه‌ای به اندازه‌ی انسان بازی نمی کند.»