یخبندان باستانی اروپا، این قاره را به مدت ۲۰۰ هزار سال خالی از سکنه کرد

شواهد دیرین‌اقلیم‌شناسی حاکی از این است که تقریباً ۱٫۱ میلیون سال پیش، جنوب قاره‌ی اروپا کاهش قابل توجه دمای هوا را تجربه کرد. بر اساس پژوهش جدیدی که توسط تیم محققان کالج دانشگاهی لندن انجام شده است، این تغییر عظیم در آب‌و‌هوا احتمالاً به ناپدید شدن جوامع اولیه‌ی انسانی در منطقه منجر شده است.

به‌گزارش سای‌تک‌دیلی، پژوهش جدید که در نشریه ساینس منتشر شده، نشان داده که شرایط یخبندان فوق‌العاده غیرعادی و سابقاً ناشناخته‌ای در حدود ۱٫۱ میلیون سال پیش اتفاق افتاده است. هجوم سرمای شدید، آب‌و‌هوای اروپا را برای انسان‌های اولیه نامساعد کرد و در نتیجه، باعث شد که این قاره فاقد ساکنان انسانی شود.

قدیمی‌ترین بقایای انسانی شناخته‌شده در اروپا، پیش‌تر از شبه‌جزیره‌ی ایبریا (منطقه‌ای باستانی در جنوب غربی اروپا) بازیابی شده است. این شواهد نشان می‌دهند که انسان‌های اولیه در زمانی حدود ۱٫۴ میلیون سال پیش از جنوب غربی آسیا به این منطقه وارد شدند. در آن زمان آب‌وهوای منطقه عموماً گرم و مرطوب بود و گاهی با دوره‌هایی از سرمای خفیف همراه می‌شد. تاکنون نظریه‌ی غالب این بوده است که انسان‌ها وقتی به اروپا وارد شدند، توانستند در چرخه‌های آب‌وهوایی متعدد زنده بمانند و با شرایط سخت ۹۰۰ هزار سال پیش سازگار شوند.

برای بررسی شرایط اقلیمی دوره‌ی مورد نظر، دانشمندان دیرین‌اقلیم‌شناسی از کالج دانشگاهی لندن، دانشگاه کمبریج و شورای عالی تحقیقات علمی بارسلونا، ترکیبات شیمیایی میکروارگانیسم‌های دریایی را تجزیه‌وتحلیل کردند و محتوای گرده‌ای را که از یک هسته‌ی رسوبی در اعماق دریا در سواحل پرتغال بازیابی شده بود، مورد بررسی قرار دادند. این آزمایش وجود تغییرات ناگهانی در آب‌و‌هوا را اثبات کرد و نشان داد که با سرمای ناگهانی هوا، یخبندان شدید، کاهش دمای سطح اقیانوس‌ به کمتر از ۶ درجه‌ی سانتی‌گراد در لیسبون و گسترش نیمه‌بیابان‌ها در سرزمین‌ همجوار به اوج خود رسید.

دکتر واسیلیکی مارگاری از گروه آموزش جغرافیای کالج دانشگاهی لندن و نویسنده‌ی اصلی پژوهش گفت: «در کمال تعجب متوجه شدیم که سرمایش ناگهانی در ۱٫۱ میلیون سال پیش با برخی از شدیدترین رویدادهای عصر یخبندان اخیر قابل مقایسه است.»

پروفسور نیک اشتون از موزه بریتانیا و یکی از نویسندگان همکار پژوهش نیز معتقد است که سرمایش در این مقیاس گروه‌های کوچک شکارچی-گردآورنده را تحت فشار بالایی قرار می‌داد، به خصوص از این جهت که ممکن است انسان‌های اولیه فاقد سازگاری‌هایی از قبیل پوشش چربی مناسب در بدن و همچنین وسایل ساخت آتش، لباس‌های اثربخش یا پناهگاه‌ها بوده باشند.

برای برآورد اثر تغییرات اقلیمی بر جوامع اولیه‌ی انسانی، پروفسور اکسل تیمرمن، یکی از نویسندگان مکاتبه‌ای همکار و تیمش از مرکز فیزیک اقلیم آی‌بی‌اس در دانشگاه ملی پوسان، با استفاده از ابررایانه‌ی «اَلف» مدل شبیه‌سازی آب‌وهوا را اجرا کردند تا حداکثر شدت وضعیت آب‌وهوا را در مدت زمان معین ثبت کنند. وی بیان کرد که نتایج نشان داد ۱٫۱ میلیون سال پیش شرایط آب‌وهوای اطراف دریای مدیترانه برای انسان‌های باستانی بسیار خصمانه بود.

بر اساس این سناریو، به اعتقاد پروفسور کریس استرینگر، یکی از نویسندگان همکار، ممکن است حدود ۹۰۰ سال پیش قاره‌ی اروپا توسط انسان‌هایی انعطاف‌پذیرتر با تغییرات تکاملی یا رفتاری که امکان بقا در شرایط یخبندان شدید را فراهم می‌کرد، دوباره مستعمره شده باشد.