قدیمی‌ترین جنگ شناخته‌شده در اروپا ۵ هزار سال پیش بین مردم عصر سنگ رخ داد
در زمانی حدود ۵ هزار سال پیش، مردم عصر سنگ در اروپا درگیر جنگ‌های داخلی کوچک بودند. این جنگ‌ها خیلی زودتر از تصورات ما و مدت‌ها قبل از تشکیل دولت‌های قدرتمند در منطقه اتفاق افتاد.
شواهد به‌دست‌آمده از بررسی مجدد بقایای یافت‌شده از صدها انسان در یکی از محوطه‌های تدفین واقع در شمال اسپانیا، نشان می‌دهد که بیشتر این استخوان‌ها متعلق به مردان هستند و نشانه‌های جراحت آشکار در آن‌ها دیده می‌شود. جراحت استخوان‌ها ناشی از ضربه‌ی جسم تیز و آسیب‌های شدید است و نشان می‌دهد که این استخوان‌ها متعلق به گروهی از جنگجویان است.
ریک شولتینگ از دانشگاه آکسفورد به نیوساینتیست گفت: «شواهد بیشتر از آن است که متعلق به درگیری‌های کوچک داخلی باشد. مقیاس بزرگ درگیری به جنگی باستانی اشاره می‌کند، نه دعواهای کوچک شخصی و زدوخوردهای بین افراد.»
محل کشف استخوان‌ها پناهگاه صخره‌ای «سن‌خوان انتی‌پورتام لاتینام» است که در دره‌ای در شمال اسپانیا واقع شده است. در سال ۱۹۸۵، زمانی‌که بولدوزری در حال تعریض مسیر بود، بقایای انسانی به‌طور تصادفی کشف شد. تاریخ‌گذاری رادیوکربن استخوان‌ها نشان می‌دهد که این افراد در دوران نوسنگی اروپا بین سال‌های ۳۳۸۰ تا ۳۰۰۰ ق‌م، در این مکان از دنیا رفتند.
محوطهی سن‌خوان انتی‌پورتام لاتینام حدود ۲۰ متر‌مربع مساحت دارد. محققان استخوان‌های به‌شدت فشرده‌شده و متراکم انسانی را در فضایی کوچکی پیدا کردند. استخوان‌ها در‌مجموع شامل ۹۰ اسکلت کامل و بیش از ۲۰۰ اسکلت ناقص و هزاران استخوان جدا از هم بود.
همچنین، سلاح‌های سنگی بسیاری ازجمله شمشیر و نوک پیکان و تبر نیز در آن محوطه وجود داشت. به‌دلیل اینکه استخوان‌ها نشانه‌های بسیاری از جراحت داشتند و در‌کنار هم بودند، در ابتدا این مکان به‌عنوان اثر به‌جامانده از قتل‌عام تعبیر شد.
تمامی شواهد یافت‌شده در محوطه با معیارهای جنگ همخوانی دارد
شولتینگ و همکارانش بقایای کشف‌شده را به‌طور نظام‌مند مجدداً تجزیه‌وتحلیل کردند. گروه محققان می‌گویند که شواهد کشف‌شده به‌تنهایی نشان‌دهنده‌ی قتل‌عام نیست؛ بلکه احتمالاً گواهی از وجود درگیری‌های متداومی است که عمدتاً بین مردان جوان وجود داشته است؛ به‌عبارت‌دیگر، همان جنگ.
محققان می‌گویند که حداقل ۳۳۸ نفر در این مکان دفن شده‌اند که از این تعداد دست‌کم ۲۳ درصد از افراد جراحات آشکار دارند. این یعنی یکی از بیشترین میزان آسیب‌های خشونت‌آمیز کشف‌شده در دوران پیشاتاریخ. جراحات شامل ۶۵ زخم بهبودنیافته و ۸۹ زخم بهبود‌یافته است و این یعنی درگیری متداوم و طولانی‌مدت بود. بیشترین نسبت صدمات ناشی از ضربه‌های شدید تبر، چماق یا پرتاب سنگ بود.
بیشتر استخوان‌های یافت‌شده متعلق به مردان است، به‌ویژه مردان جوان، یعنی این بقایا نمی‌تواند به‌سادگی نشانه‌ای از قتل‌عام یا کشتار جمعی باشد. جنس تخمینی ۷۰ درصد از ۱۵۳ نفر تشخیص‌پذیر مذکر بود. تقریباً ۴۵ درصد از مردان و ۲۴ درصد از زنان آسیب‌های آشکار دیده بودند. همچنین در میان بقایای دسته‌بندی شده، ۹۷٫۶ درصد از جراحات بهبودنیافته در مردان یافت شد.
براساس استدلال شولتینگ و همکارانش، مانند آنچه در بسیاری از جوامع دیده می‌شود، شواهد به وجود گروه جنگجوی مردانه اشاره می‌کند. لیندا فیبیگر از دانشگاه ادینبرو در بریتانیا می‌گوید: «شواهد یافت‌شده درباره‌ی معیارهای جنگ صدق می‌کند و احتمالاً جنگ در مقیاس بزرگ اتفاق افتاده و به جای درون‌گروهی، میان‌گروهی بوده است.»
- در جوامع نوسنگی زنان کوچ می‌کردند، اما مردان در خانه می‌ماندند25 مرداد 02مطالعه '3
نمی‌توان دلایل وقوع جنگ را با قاطعیت بیان کرد؛ اما شولتینگ می‌گوید که نکاتی در‌این‌باره وجود دارد. به‌نظر می‌رسد افراد ساکن پایین دره و افراد ساکن کوهپایه‌های نزدیک رژیم غذایی متفاوتی داشتند و آداب تدفین را هم به روش‌های متفاوتی به‌جا می‌آوردند. او می‌گوید که احتمالاً جوامع سیاسی و اجتماعی متفاوتی وجود داشتند که در نزدیکی یکدیگر زندگی می‌کردند.
همچنین، شواهدی از سوءتغذیه و شاخص سلامتی ضعیف نشان می‌دهد که این افراد در دوره‌ی پرتنشی به‌سر می‌بردند. محققان درنهایت نتیجه گرفتند که خشونت در اروپای نوسنگی، احتمالاً به دلیل رقابت بر سر زمین‌های زراعی، شایع بوده است و گاهی اوقات موجب نابودی کل جوامع می‌شد.
یافته‌های مطالعه در Scientific Reports منتشر شده است.