آمیزش انسان خردمند با دنسیوواها، ما را مستعد اختلالات روانی کرده است
وقتی اجداد باستانی ما تقریبا ۶۰ هزار سال پیش برای اولین بار آفریقا را به مقصد اوراسیا ترک کردند، با برخی از گونه‌های انسانی دیگر که در خانه‌ی جدید و سردتر آن‌ها ساکن شدند، برخورد و آمیزش کردند. یکی از این گونه‌ها، انسان‌تبار منقرض‌شده‌ی دنیسووا بود. دنیسوواها به انسان‌های امروزی ژن‌هایی را دادند که ممکن است در سازگاری با سرما به ما کمک کرده و درعین حساسیتمان به اسکیزوفرنی و سایر اختلال‌های روانی را افزایش داده باشند.
درهم‌آمیزی انسان مدرن با دیگر گونه‌های انسان‌تبار باستانی اثری ماندگار بر ژنوم انسان‌های امروزی در سرتاسر جهان بر جای گذاشته است؛ به‌طوری که درصد کمی از دی‌ان‌ای ما به‌طور مستقیم از نئاندرتال‌ها و دنیسوواها به ارث رسیده است. محققان یک مطالعه‌ی جدید در زمان تجزیهوتحلیل ساختارهای ژنتیکی ۲۶ جمعیت امروزی و ارجاع متقابل این ساختارها به ژنوم پسرعموهای منقرض‌شده‌ی ما، به یکی از وسیع‌ترین آثار دی‌ان‌ای دنیسووا در انسان مدرن برخورد کردند.
واریانت ژنی دنیسوواها به دلیل آمیزش با انسان مدرن مستقیماً به ما ارث رسیده است
محققان بر اساس یافته‌های تجزیهوتحلیل دریافتند که جوامع امروزی در تمامی مناطق به‌جز آفریقا، دارای واریانت ژنی خاصی به نام SLC30A9 هستند و به نظر می‌رسد که این واریانت ژنی مستقیماً دراثر آمیزش انسان مدرن با دنیسوواها در گذشته‌های بسیار دور به وجود آمده است. این ژن پروتئینی به نام ZnT9 را که انتقال‌دهنده‌ی روی در غشای سلولی است، کدگذاری می‌کند.
واریانت ژنی یافت‌شده در ژنوم نئاندرتال‌ها به چشم نمی‌خورد، بنابراین نئاندرتال انتقال‌دهنده‌ی این ژن نیست. همچنین محققان دریافتند که ژنوم‌های مدرن آفریقایی معمولاً دارای واریانت قدیمی‌تری از SLC30A9 و متعلق به زمانی پیش‌از شناسایی دگره دنیسووا است.
آنا روکااومبرت، زیست‌شناس فرگشتی و نویسنده‌ی مطالعه به‌گزارش آی‌اف‌ال‌ساینس در بیانیه‌ای توضیح داد: «تجزیهوتحلیل ژنومی نشان می‌دهد که واریانت ژنی مشاهده‌شده از آمیزش گونه‌ی ما در زمان‌های گذشته با انسان‌های باستانی، احتمالاً دنیسوواها حاصل شده است.»
خورخه گارسیاکالخا، نویسنده‌ی همکار افزود: «ظاهراً این تغییر سودمند بود و یک مزیت انتخابی را برای انسان مدرن اثبات کرد. در نتیجه، واریانت ژنی SLC30A9 انتخاب شد و درنهایت به جوامع امروزی رسیده است.»
واریانت ژنی دنیسووا انسان خردمند را با سرما سازگار کرد، اما اثر جانبی منفی هم داشت
گروه محققان برای سنجش نحوه‌ی اثرگذاری واریانت دنیسووا بر فیزیولوژی انسان، این دی‌ان‌ای را به سلول‌های کلیه‌ی رویان انسان وارد و تاکید کرد که این کار، مقدار روی واردشده به ساختارهای سلولی کلیدی مانند میتوکندری و شبکه آندوپلاسمی را تغییر می‌دهد. این عمل به ایجاد تغییراتی در متابولیسم میتوکندری منجر شد و از « اضافه‌بار روی» جلوگیری کرد و «بهبود عملکرد» کلی را ارائه داد.
نویسندگان مطالعه بر اساس این مشاهدات گمان می‌کنند که واریانت ژنی موروثی دنیسوواها ممکن است به انسان خردمند باستانی کمک کرده باشد تا بهتر با هوای سرد سازگار بشود. بااین‌حال، عدم تعادل روی می‌تواند باعث بروز اختلالات عصبی شود. ممکن است آمیزش اجداد ما با گونه‌های انسان‌تبار دیگر و دی‌ان‌ای به‌ارث‌رسیده بر سلامت روان ما تأثیر گذاشته باشد.
- اگر آستانه درد کمی دارید، ممکن است ژن نئاندرتال را به ارث برده باشید23 مهر 02مطالعه '2
- ژنتیک چگونه انتخاب‌های زندگی ما را تعیین می‌کند؟26 اردیبهشت 02مطالعه '9
نویسندگان مطالعه با تأیید این اثر جانبی منفی، نوشته‌اند که واریانت ژنی متداول دنیسوواها حساسیت بیشتر به برخی‌از اختلالات روانی را به همراه دارد. این اختلالات شرایطی مانند اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی، افسردگی و بی اشتهایی عصبی (آنورکسیا) را شامل می‌شود.
محققان با ترکیب یافته‌های مختلف خود به نظریه‌ای در رابطه با معرفی واریانت ژنی SLC30A9 دنیسوواها در ژنوم انسان رسیدند و گمان می‌کنند که «ممکن است سازگاری با سرما این رویداد انتخابی را به خارج از آفریقا فرستاده باشد، در‌حالی‌که بر استعداد ابتلا به اختلالات عصبی و روانی در انسان مدرن نیز تأثیر می گذارد.»
یافته‌های مطالعه در نشریه PLOS Genetics منتشر شده است.