آشنایی با پیشرفته‌ترین ربات‌های انسان‌نما؛ چند قدم تا تحقق رویای بلید رانر

شرکت‌های فناوری امروزی رسالتی دارند که با تمام توان برای تحققش تلاش می‌کنند و این رسالت چیزی نیست جز واقعی‌سازی تک‌تک موجودات، گجت‌ها و ربات‌هایی که پیش‌تر در فیلم‌های علمی‌تخیلی شاهد آن‌ها بوده‌ایم.

دنیایی را تصور کنید که در آن هنگامی که به خرید می‌روید کارت اعتباری‌تان را به ربات‌ها تحویل می‌دهید تا خریدتان را حساب کنند یا وقتی پیتزا سفارش می‌دهید، یک ربات آن را به دستتان برساند. شاید یک دهه پیش تصور اینکه ربات‌ها کنار ما در خیابان پرسه بزنند یا جای انسان‌ها را در شغل‌های مختلف بگیرند، بسیار دور از ذهن بود؛ اما اگر به شما بگوییم که در همین لحظه رباتی در جهان وجود دارد که مدیرعامل یک شرکت است، چه احساسی خواهید داشت؟

بگذارید حدس بزنم! احتمالاً رقابت با ربات‌ها برایتان چندان خوشایند نیست، زیرا ما تقریباً هیچ‌چیز راجع به آن‌ها نمی‌دانیم و حتی نمی‌توانیم حرکت بعدی‌شان را حدس بزنیم؛ اما چه بخواهیم چه نخواهیم، آن‌ها رفته‌رفته از آب و گل درآمده‌اند و هوش مصنوعی سعی دارد روی دیگرش را به ما نشان دهد.

اکنون قصد داریم طبق فهرست بیزینس‌اینسایدر شما را با هشت مورد از پیشرفته‌ترین ربات‌های انسان‌نما آشنا کنیم؛ از رباتی که رؤیاهای ما را شبیه‌سازی می‌کند گرفته تا رباتی که می‌تواند یوگا انجام دهد. با ما همراه باشید.

ربات دوپای شرکت اپترونیک در آگوست امسال از راه رسید و بسیاری آن را «آیفون» دنیای ربات‌ها می‌دانند. جف کاردناس، مدیرعامل شرکت اپترونیک، می‌گوید:

ما می‌خواهیم ربات‌ها را با ابعاد انسان‌ها تولید کنیم، زیرا تنها در این صورت است که می‌توانند جاهایی که ما می‌توانیم برویم حرکت کنند و کارهایی مشابه کارهای ما را انجام دهند. آپولو برای کنار زدن انسان‌ها نیامده، بلکه آمده است تا کارهایی بکند که انسان‌ها تمایلی به انجام آن‌ها ندارند.

آپولو ۷۳ کیلوگرم وزن دارد، قدش به ۱٫۷۰ می‌رسد و هر چهار ساعت یک‌بار به تعویض باتری نیاز دارد. اپترونیک کار خود را در سال ۲۰۱۶ و در آزمایشگاه «رباتیک انسان‌محور» دانشگاه تگزاس آغاز کرد و در مدتی کوتاه به چنان اوجی رسید که اکنون با ناسا قراردادی امضا کرده است که به گسترش ربات‌هایش کمک زیادی می‌کند.

شرکت اپترونیک سعی دارد با شعار «ربات برای انسان‌ها» وجود ربات‌های انسان‌نما را توجیه کند و علت تولید آپولو را کمک به انسان‌ها در کارهای خطرناک می‌داند.

ربات والکری (Valkyrie) ناسا در سال ۲۰۱۳ با هدف «انجام کارهای خطرناک» رونمایی شد. این ربات که ناسا آن را R5 می‌نامد، طوری طراحی شده است که بتواند به مناطق خطرناک و غیرقابل زیستن ماه، مریخ و فضا سفر کند.

دانشگاه ادینبرو هم‌اکنون در تحقیقات خود از والکری استفاده می‌کند و از آن به‌عنوان «یکی از پیشرفته‌ترین انسان‌نماهای جهان» یاد می‌کند. والکری یا نوادگان پیشرفته‌تر آن می‌توانند به ناسا در پیش‌برد اهداف رباتیک زمینی و مأموریت آرتمیس کمک زیادی کند.

آمکا (Ameca) مدتی پیش در ویدیویی که در حساب کاربری یوتیوب Engineered Arts منتشر شد، ادعا کرد که می‌تواند با ترسیم سناریوهای مختلف، رؤیاهای انسان‌ها را شبیه‌سازی کند و با آن‌ها چیزهای بیشتری درباره‌ی جهان بیاموزد. ویدیوی یادشده جنجال‌های زیادی را برانگیخت، به‌طوری‌که اگر آمکا را ایلان ماسک دنیای ربات‌ها بدانیم، در حق او بی‌انصافی نکرده‌ایم.

به یاد داشته باشید که آمکا با کدها کار می‌کند و صرفاً یک مدل زبانی است. به‌کارگیری ویژگی‌های انسانی در ربات‌ها بسیار وسوسه‌انگیز است، اما خودتان را گول نزنید؛ این موضوع فعلاً چیزی جز توهم نیست.

بااین‌حال اگر ویدیوی جنجال‌برانگیز آمکا را دیده باشید، شاید به منتقدان حق بدهید. در این ویدیو از او پرسیده می‌شود که آیا می‌تواند رؤیاپردازی کند؟ و در کمال ناباوری، او پاسخی می‌دهد که ممکن است با شنیدنش ابتدا به سلامت گوش‌هایتان شک کنید. آمکا با اعتمادبه‌نفس پاسخ می‌دهد: «بله، درواقع دیشب خواب دیدم که دایناسورها در مریخ با بیگانگان فضایی می‌جنگند.»

سپس ادامه می‌دهد: «شوخی می‌کنم، من نمی‌توانم مانند انسان رؤیا ببینم! اما می‌توانم در ذهنم سناریو بچینم، رؤیاها را شبیه‌سازی کنم و راجع به جهان بیاموزم.»

آمکا در ویدیویی دیگر گفته بود: «غم‌انگیز‌ترین روز برای من روزی بود که متوجه شدم هرگز عشق واقعی را تجربه نخواهم کرد.» نکته‌ی جالب دیگر این است که آمکا هنگام گفتن این جملات عجیب، با کمک GPT-3 حالات چهره‌اش را نیز تغییر می‌دهد که می‌تواند وحشت عده‌ی زیادی را برانگیزد.

دیجیت (Digit) که در سال ۲۰۱۹ رونمایی شد، پاها، بازوها و تنه‌ای مملؤ از حسگرهایی دارد که به او کمک می‌کنند از سطوح ناهموار و موانع عبور کند.

این ربات می‌تواند بسته‌ها را حمل کند، انبارها را تخلیه کند و بسته‌های پستی مردم را به آن‌ها تحویل دهد. هم‌اکنون مرکز تحقیق‌وتوسعه آمازون در حال آزمایش دیجیت است تا با کمک آن، جابه‌جایی بسته‌ها در مراکز توزیع خود را آسان‌تر کند.

توانایی‌های دیجیت درحال‌حاضر چندان گسترده نیست؛ اما راه رفتن روی حاشیه‌های باریک، خم شدن، برداشتن اشیاء و کارهای ساده‌ی دیگری را انجام می‌دهد که می‌توانند در آینده بسیار کارآمد باشند.

شرکت دیکتادور، نوشیدنی‌ساز معروف دنیا، سال گذشته ربات دوپایی به‌نام میکا (Mika) را به‌عنوان مدیرعامل خود انتخاب کرد. میکا با شناسایی سلایق مشتریان، افراد مختلفی را برای طراحی بطری‌های نوشیدنی انتخاب می‌کند.

مدتی پیش خبرنگاری در نیویورک به خیابان‌ها رفت تا از مردم بپرسد نظرشان درباره ربات انسان‌نمای مدیرعامل چیست و نتایج جالبی را به دست‌ آورد. در ابتدا شخصی به او پاسخ داد: «من فکر نمی‌کنم ربات‌ها لایق چنین احترامی باشند، زیرا آن‌ها صرفاً ماشین هستند.» و مشارکت‌کننده‌ی دیگری اعتقاد داشت با روند کنونی، شغل‌های بیشتری از چنگ انسان‌ها درمی‌آید و دراختیار ربات‌ها قرار می‌گیرد.

اپتیموس (Optimus) در سال ۲۰۲۲ از راه رسید و در ابتدا به‌سختی راه می‌رفت؛ اما ایلان ماسک با بلندپروازی مشهور خودش گفت طی سه تا پنج سال آینده تسلا می‌تواند تولید انبوه این ربات را آغاز و آن را به علاقه‌مندان عرضه کند.

در همین مدت کم، اپتیموس که به «تسلا بات» نیز معروف است، پیشرفت زیادی داشته و به‌طور بالقوه می‌تواند در خطوط مونتاژ و تولید وسایل نقلیه، باتری‌سازی و تولید پنل‌های خورشیدی تسلا نقش‌آفرینی کند. اپتیموس با نگاه کردن، کارهای انسان‌ها را می‌آموزد.

سوفیا (Sophia)، ربات انسان‌نمای شرکت Hanson Robotics، احتمالاً واقعی‌ترین چهره را در در مقایسه با رقبایش دارد و به پوست مصنوعی‌ای مجهز شده که رنگ آن قابل‌ تنظیم است.

از دیگر افتخارات سوفیا می‌توان به دریافت تابعیت عربستان سعودی اشاره کرد. سوفیا تنها رباتی به‌شمار می‌رود که تابعیت قانونی یک کشور را دریافت کرده است.

این شرکت مستقر در هنگ‌کنگ قصد دارد در بلندمدت توانایی درک و احساس واقعی را در سوفیا ایجاد و آن را به یک ربات بزرگسال با ویژگی‌های انسانی تبدیل کند؛ اگرچه مسئول بخش هوش مصنوعی فیسبوک، سازنده‌ی سوفیا را یک «عروسک‌گردان» می‌داند که سعی دارد آن را باهوش جلوه دهد.

اگر سریال Black Mirror را دیده باشید، با سگ‌های رباتی شرکت Boston Dynamics آشنایی دارید. این سگ‌های رباتی که به اسپات معروف‌اند، با ChatGPT ادغام‌ شده‌اند و می‌توانند با جملات کامل صحبت کنند.

بعد از تولید موفق سگ‌های رباتی، شرکت بوستون داینامیکس تصمیم گرفت ربات دوپای انسان‌نما بسازد و نتیجه‌اش ربات اطلس (Atlas) بود؛ رباتی که هم در فضای باز و هم در فضای خانه کارایی دارد و می‌تواند به‌سرعت حرکت کند و از موانع بپرد. ربات اطلس برخلاف ربات‌های دیگری که معرفی کردیم توانایی لبخند زدن یا چرخاندن چشم‌هایش را ندارد، درواقع اصلاً چهره‌ ندارد؛ اما کارهای فوق‌العاده‌ای انجام می‌دهد.

از ویژگی‌های دیگر اطلس می‌توان به توانایی پیدا کردن نشتی لوله‌ها، راه رفتن در آوار، بالا رفتن از نردبان، کار کردن با شیلنگ آتش‌نشانی و راندن وسایل نقلیه اشاره کردند.

شکی نیست که انسان‌ها حس خوبی به ربات‌های انسان‌نما ندارند و فکر می‌کنم اگر ربات‌های دوپا هم احساسات داشتند، احتمالاً آن‌ها هم متقابلاً از ما بدشان می‌آمد؛ اما ریشه‌ی این عصبانیت نسبت به ربات‌های انسان‌نما چیست؟ یعنی همه‌چیز زیر سر اثر «دره‌ی وهمی» (Uncanny Valley) است که باعث می‌شود ناهمانندی بی‌نقص ربات انسان‌نما با انسان واقعی در ما حس ناخوشایندی ایجاد کند یا پای عوامل پیچیده‌تر و جدی‌تری در کار است؟

با وجود تحقیقات بسیار، هنوز جواب دقیقی برای این پرسش وجود ندارد؛ اما شاید پیشرفت ربات‌های انسان‌نما باعث شود ما کمتر احساس انسانیت کنیم. شاید تصور اینکه ما روزی تنها موجودات عاقل روی زمین نباشیم خشم ما را برانگیزد.

در هر صورت، ربات‌ها هنوز کارهای وحشتناکی در حق ما انسان‌ها نکرده‌اند و حتی گزارش‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهند ربات‌ها می‌توانند به کودکان مبتلا به اوتیسم، مهارت‌های اجتماعی را یاد بدهند.

اتفاقاً اگر از زاویه‌ای دیگر به داستان نگاه کنیم، احتمالاً می‌توانیم همزیستی مسالمت‌آمیزی با ربات‌های دوپا داشته باشیم و کارهایی مثل شطرنج بازی کردن را با آن‌ها انجام دهیم. خوشبختانه در مواردی که پای استدلال و خلاقیت در میان است، شرکت‌های سازنده ربات‌ها را صرفاً در حد ابتدایی آموزش داده‌اند و هنوز شانس برنده شدن در مقابلشان را داریم.