دایناسورها احتمالا مقصر عمر کوتاه ما هستند

تفاوت قابل‌توجهی بین سرعت پیر شدن پستانداران (ازجمله ما انسان‌ها) و سرعت پیر شدن بسیاری از گونه‌های خزندگان و دوزیستان وجود دارد. براساس استدلال یک زیست‌شناس، این تفاوت می‌تواند به دلیل تسلط دایناسورها در میلیون‌ها سال پیش باشد که دوره‌ای حساس در تاریخ پستانداران بوده است.

ژائو پدرو دماگالهیس، دانشمند میکروب‌شناس در دانشگاه بیرمنگام بریتانیا، در مقاله‌ای که به تازگی منتشر کرده است، فرضیه «تنگنای طول عمر» را توصیف می‌کند.

طبق دیدگاه دماگالهیس، وقتی دایناسورها بر زمین سلطه داشتند، پستانداران بسیار کوچک‌تر باید می‌توانستند به سرعت تولیدمثل کنند تا گونه‌ی آن‌ها باقی بماند. براین‌اساس، ژن‌های کدکننده طول عمر طولانی‌تر ممکن است با پیشرفت تکامل حذف شده باشد.

دماگالهیس می‌گوید: «برخی از پستانداران ابتدایی مجبور بودند در انتهای زنجیره غذایی باشند و احتمالا به‌مدت ۱۰۰ میلیون سال در دوران دایناسورها، درحال تکامل ازطریق تولیدمثل سریع بودند تا بتوانند زنده بمانند. فکر می‌کنم این دوره طولانی فشار تکاملی روی روند پیری ما انسان‌ها تاثیر داشته است.»

طبق پژوهش جدید، به‌نظر می‌رسد اجداد بسیار قدیمی ما در تبار پستانداران آنزیم‌های خاصی را در حدود زمان دایناسورها از دست دادند. این آنزیم‌ها آسیب ناشی از نور فرابنفش را ترمیم می‌کردند. جالب اینجا است که حتی کیسه‌داران و مونوتریم‌ها نیز حداقل یکی از سه آنزیم ترمیم‌کننده آسیب ناشی از پرتو فرابنفش (فتولیازها) را ندارند. مشخص نیست که آیا این امر با با طول عمر نسبتا کوتاه آن‌ها ارتباط دارد یا خیر.

یکی از احتمالات این است که علت از دست رفتن آنزیم‌های مذکور این بود که پستانداران برای امنیت شبگردتر شدند و میلیون‌ها سال بعد، ما این آسیب‌پذیری خود را با کرم ضدآفتاب جبران می‌کنیم.

آثار دیگری نیز وجود دارد. برای مثال دندان‌ها را درنظر بگیرید: در برخی از خزندگان ازجمله تمساح پوزه‌پهن رشد دندان در تمام طول عمر ادامه دارد. انسان‌ها این توانایی را ندارند و شاید این امر نتیجه‌ی انتخابی ژنتیکی باشد که صدها هزار سال پیش رخ داده است. دماگالهیس می‌گوید: «نمونه‌هایی از ترمیم و بازسازی را در دنیای حیوانات می‌بینیم. این اطلاعات ژنتیکی برای پستانداران اولیه‌ای که آنقدر خوش‌شانس بودند که به غذای دایناسورها تبدیل نشوند، ضروری نبود.»

کسب دانش بیشتر درباره‌ی عوامل مسبب پیری در مبارزه با بیماری‌های مرتبط با پیری ازقبیل زوال عقل و سکته مفید است و ژنتیک علت گلوگاه طول عمر ممکن است بینش‌های بیشتری در اختیار دانشمندان قرار دهد. دماگالهیس می‌گوید: «درحالی‌که یافته‌های ما فعلا فقط در حد فرضیه است، زوایای جالب فراوانی برای بررسی این موضوع وجود دارد؛ ازجمله اینکه آیا ممکن است به علت روند پیری سریع، سرطان در پستانداران شایع‌تر از گونه‌های دیگر باشد یا خیر.»

یافته‌های پژوهش در مجله‌ی BioEssays منتشر شده است.