دورترین نقطه‌ای که وایکینگ‌ها فتح کردند، کجا بود؟

وایکینگ‌ها در کمتر از ۳۰۰ سال حداقل به چهار قاره راه پیدا کردند و در تمام جهت‌ها از اسکاندیناوی تا اروپا و فراتر از آن به غارت بومیان یا داد و ستد با آن‌ها پرداختند؛ اما وایکینگ‌ها تا کجا نفوذ کردند و چرا تا این اندازه ماجراجو بودند؟

اساسا، بزرگ‌ترین انگیزه‌ وایکینگ‌ها قدرت و ثروت بود. آن‌ها از آنچه در انگلستان و اروپا در حال رخ دادن بودن آگاه بودند. آن‌ها می‌دانستند ثروت در دست اروپایی‌ها است و به مدت طولانی با آن‌ها تجارت می‌کردند.

در ابتدا ناوگانی سازمان‌یافته از مردان جوان در عصر وایکینگ (۷۹۳ تا ۱۰۶۶ میلادی) در فصل تابستان از مقصد اسکاندیناوی دریانوردی می‌کردند و سپس در پاییز با غنیمت‌هایشان باز می‌گشتند. به‌مرورزمان این فاتحان در قلمروهای جدید ساکن شدند و خانواده‌هایشان را هم برای ایجاد سکونت‌گاه‌های دائمی و نقاط ایستگاهی در مسیرهای مهم با خود همراه کردند.

در برخی دوره‌ها، وایکینگ‌ها کنترل مناطق بزرگی از سرزمین‌ها را بر عهده گرفتند، اما به‌جز کانوت بزرگ، امپراطور دریای شمال، وایکینگ‌ها حکومت امپراطوری نبودند؛ بلکه در واقع سردارهای جنگی یا رهبرانی بودند که به عنوان ارتش‌های بزرگ و گاهی در گروه‌های مستقل کوچک با یکدیگر کار می‌کردند. چیزی به اسم غرور ملی نداشتند و نبرد آن‌ها اغلب اوقات بر سر قدرت و ثروت شخصی بود.

اولین اردوکشی غربی وایکینگ‌ها یورش به شمال اسکاتلند بود. آن‌ها به سرعت بر جمعیت بومی این منطقه غالب شدند و سکونت‌گاه‌های وایکینگی را تشکیل دادند. به این ترتیب از اسکاتلند توانستند به جزایر فارو و هیبرید بروند و در نهایت در سال ۸۷۰ میلادی، ایسلند را فتح کردند.

شاید تأثیرگذارترین سفر وایکینگ‌ها که حوالی سال ۱۰۰۰ میلادی رخ داد، سفر در اقیانوس اطلس به سمت جنوب غرب گرینلند بود. آن‌ها برای رسیدن به مزارع آنس (L’Anse aux Meadows) در نیوفاوندلند کانادا مسافت ۳۹۰۰ کیلومتری را از نروژ پیمودند، اما این دستاورد تنها یکی از نمونه‌های شگفت‌انگیز مهارت‌های استثنایی وایکینگ‌ها به‌عنوان دریانورد و کشتیران بود. شواهد نشان می‌دهند آن‌ها مدت زیادی را در سکونتگاه آمریکای شمالی خود نماندند.

هنوز نمی‌دانیم چرا ساخت سکونتگاه در نیوفاندلند (در کانادای امروزی) متوقف شد، اما این سرزمین دور از سرزمین مادری آن‌ها بود و منابع آن کم و بیش همان منابعی بود که می‌توانستند در خانه هم پیدا کنند، بنابراین انگیزه‌ای واقعی برای سفر به آنجا وجود نداشت.

با این‌حال یورش وایکینگ‌ها به سمت شرق ماهیتی کاملا متفاوت داشت. مبارزان وایکینگ که در سفرهای دریایی به مهارت رسیده بودند از دریای بالتیک عبور کردند و به رودخانه‌های درون‌سرزمینی اروپای شرقی و روسیه راه یافتند. سپس در سده‌ی ۹۰۰ میلادی به کیف کنونی در اوکراین و نوگورود روسیه رسیدند. آن‌‌‌ها سرانجام توانستند در سال ۱۰۰۰ میلادی به قسطنطنیه در امپراطوری بیزانس و بغداد راه پیدا کنند.

تأثیرپذیری وایکینگ‌ها در مواجهه با فرهنگ شرقی شدیدتر بود. آن‌ها شاهد ساختمان‌ها، پوشش‌ها و حتی ضرب سکه‌های عربی کاملا متفاوت با فرهنگ خود بودند. در این مقطع، وایکینگ‌ها بیشتر متمرکز بر داد و ستد بودند تا قتل و غارت. در واقع وایکینگ‌ها حتی ممکن است فراتر از شرق را فتح کرده باشند. دانشمندان از طریق مدفن‌ها، اقامتگاه‌ها و منابع مکتوب به ردیابی‌شان پرداختند.

در سوئد آثاری از ابریشم چینی دیده می‌شود، اما نمی‌دانیم وایکینگ‌ها دقیقا چگونه به این مواد دست یافتند. مسلم است آن‌ها ارتباطی با چین و هند داشتند. از سویی اطلاعات کمی از یورش وایکینگ‌ها به سمت جنوب، در حوالی ساحل شمالی فرانسیا (فرانسه کنونی)، شبه‌جزیره‌ی ایبری (اسپانیا و پرتغال) و در نهایت ساحل شمالی آفریقا در قرن یازدهم داریم. با این‌حال وایکینگ‌ها به دلایلی مثل آب و هوای خشک و نبود گذرگاه‌های آبی هرگز برای راه‌یافتن به صحرای آفریقا و یورش بیشتر به آفریقا تلاش نکردند.

با توسعه‌ی سیاسی ناشی از تماس با فرهنگ‌های دیگر و گسترش مسیحیت که به تغییر نگرش‌های اجتماعی منجر شد، عصر وایکینگ‌ها در حدود اواسط قرن یازدهم به تدریج به پایان رسید. اما وایکینگ‌ها در طول روزهای اوج دوره‌ی ۳۰۰ ساله‌ی خود تأثیر چشمگیری را بر جهان گذاشتند. از نظر فاصله، اقامتگاه نیوفاندلند احتمالا دورترین جایی است که به آن رسیده‌اند، اما از نظر فرهنگی، شاید بغداد را بتوان ناشناخته‌ترین نقطه برای وایکینگ‌ها توصیف کرد.