مهندسی بی‌نهایت؛‌ چین چگونه توانست بزرگ‌ترین پل دریایی جهان را بسازد؟

دنیای مهندسی، پر از معماری‌های شگفت‌انگیزی است که گاها نمی‌توان باور کرد این سازه‌ها به‌دست بشر ساخته شده‌اند؛ از سازه‌ی کروی غول‌پیکر Sphere در لاس‌وگاس بگیر تا ایستگاه فضایی بین‌المللی در در مدار پایینی زمین و پل هنگ‌کنگ-ماکائو-ژوهای در جنوب چین که به‌عنوان طولانی‌ترین گذرگاه دریایی جهان شناخته می‌شود.

چینی‌ها برای اتصال شهر ژوهای در استان گانگ دونگ در جنوب چین، جزیره‌ی خودمختار ماکائو و هنگ‌کنگ، ساخت بزرگ‌ترین شاهراه روی آب را از سال ۲۰۰۹ آغاز و در طول ۸ سال، مسیری به طول ۵۵ کیلومتر را احداث کردند؛ سازه‌ای که پیچیدگی‌های فراوانی داشت، منابع هنگفتی برای ساخت آن هزینه شد و طوری ساخته شد که تا ۱۲۰ سال دوام بیاورد. در این مقاله، فرایند ساخت و جزئیات هیجان‌انگیز این پروژه را با هم بررسی می‌کنیم.

گوردون وو (Gordon Wu)، بنیان‌گذار و مدیر اجرایی هولدینگ Hopewell، اولین بار در سال ۱۹۸۰ ایده‌ی ساخت پلی برای اتصال سرزمین اصلی چین به هنگ‌گنک و ماکائو را مطرح کرد. این موضوع تا چند سال فقط به صورت ایده باقی ماند تا اینکه اجرایی کردن آن در سال ۱۹۹۸ به مقامات پکن اعلام شد. طرح گوردون بسیار گسترده‌تر از طرح فعلی بود و از منطقه‌ای نزدیک به توئن مون در نزدیکی هنگ‌کنگ آغاز و با عبور از جزیره‌های لینگدینگ و کیائو در رودخانه‌ی ماکائو، در نهایت به دهکده‌ای به نام تانگجیا ختم می‌شد.

هنگ‌کنگ قبل از پیوستن به جمهوری خلق چین، یکی از مستعمره‌های امپراتوری بریتانیا بود و در سال ۱۹۹۷ به یکی از کشورهای تحت سلطه‌ی چین درآمد. این موضوع باعث شد تا چین برای کاهش فاصله بین خود و هنگ‌کنگ، اتوبان‌ها و جاده‌های مختلفی را در حاشیه‌های رودخانه‌ی دلتای مروارید احداث کند.

رودخانه‌ی دلتای مروارید چین در جنوب کشور چین و غرب هنگ‌کنگ قرار دارد. در حاشیه‌ی این رودخانه بیش از ۶۸ میلیون نفر زندگی می‌کنند تا یکی از پرجمعیت‌ترین نقاط جهان لقب بگیرد. هیچ راه مستقیمی برای اتصال شرق به غرب رودخانه دلتای مروارید وجود نداشت و کوتاه‌ترین مسیر ممکن بین چین و هنگ‌کنگ، مسافتی ۱۶۰ کیلومتری بود.

چین و هنگ‌کنگ برای کوتاه کردن این مسیر و و رونق اقتصادی بیشتر، اتصال مستقیم دو طرف شرق به غرب رودخانه‌ی دلتای مروارید را در دستور کار قرار دادند. از دل این تصمیم، پروژه‌ی پل هنگ‌کنگ-ماکائو-ژوهای (HKZMB) بیرون آمد تا هر دو کشور از مزایایی مانند افزایش فرصت‌های شغلی، کاهش ازدحام بازررسی‌های مرزی و حتی کاهش آلودگی هوا بهره‌مند شوند.

در سپتامبر ۲۰۰۲ و چند سال قبل از شروع پروژه‌، چین و هنگ‌کنگ کنفرانسی را با محوریت مطالعه روی ارتباط شرق به غرب رودخانه دلتای مروارید برگزار و موافقت خود را برای ساخت شاهراهی روی دریا اعلام کردند. در آگوست ۲۰۰۸ مقرر شد که ۴۲ درصد از بودجه‌ی این پروژه را به‌‌طور مشترک چین، هنگ‌کنگ و ماکائو تقبل کنند و ۵۸ درصد باقیمانده با دریافت وام‌هایی از بانک‌های چینی تأمین شود.

پس از چند سال مطالعه و تحقیق و تأمین بودجه‌ی مورد نیاز، فاز اول پل هنگ‌کنگ-ماکائو-ژوهای در سال ۲۰۰۹ آغاز شد. در مرحله‌ی اول، ۲۹٫۹ کیلومتر از این شاهراه روی آب با سه پل کابلی ایستا از سمت شرق و غرب رودخانه ساخته شد. با وجود پل‌های کابلی ایستا در ابتدای این مسیر، ارتفاع زیر پل افزایش پیدا می‌کرد تا امکان عبور و مرور کشتی‌های بزرگ وجود داشته باشد.

پس از اتمام ۲۹٫۹ کیلومتر از پل و تا قبل از رسیدن به جزیره‌ی مصنوعی، ۶٫۷ کیلومتر از مسیر، از طریق تونل دریایی ادامه پیدا می‌کند. در واقع، این شاهراه بزرگ شامل دو بخش می‌شود: پل روی آب و تونل زیر آب؛ طرحی که خلاقیت فوق‌العاده‌ی مهندسان چینی را به‌نمایش می‌گذارد.

رودخانه دلتای مروارید با عبور روزانه‌ بیش از ۴هزار کشتی، یکی از پررفت‌وآمدترین مناطق برای کشتی‌رانی به‌شمار می‌رود. به‌لطف این تونل‌ دریایی در میانه‌های مسیر، کشتی‌ها بدون نیاز به دور زدن یا حرکت از زیر پل، به راحتی عبور و مرور می‌کنند. این ایده، مشابه طرح تنگه‌ی اورسوند برای عبور کشتی‌ها از کپنهاگ دانمارک به مالموی سوئد است. در نهایت، ساخت بخش اول پل و تونل زیر دریایی در سال ۲۰۱۱ به اتمام رسید.

پس از اتمام تونل زیر دریای این شاهراه، مسیر به جزیره‌ای مصنوعی در نزدیکی هنگ‌کنگ و به فرودگاه این کشور رسید. سپس، پل به طول ۱۲ کیلومتر ادامه پیدا کرد تا در نهایت به هنگ‌کنگ برسد. ساخت بخش سوم پل در سال ۲۰۱۱ آغاز شد و فرایند تکمیل آن تا ۶ فوریه ۲۰۱۸ به طول انجامید.

به غیر از مخالفت مقامات هنگ‌کنگ با ساخت پل، سازندگان با چالش‌های دیگری نیز مواجه شدند که زمان افتتاحیه را به‌ تأخیر انداخت. یکی از چالش‌ها، دغدغه‌ی تأمین امنیت کارگران بود. برخی از منابع غیررسمی اعلام کردند که در جریان ساخت این سازه، حدود ۶۰۰ نفر جان خود را از دست دادند که بیشتر، کارگران اهل هنگ‌کنگ بوده‌اند. این موضوع باعث شد اتحادیه‌ی عمومی کارگران کارگاه‌های ساختمانی در ۱۷ اوریل ۲۰۱۷ دست به اعتراض بزند و از دولت درخواست اقدامات فوری داشته باشد.

همچنین مشخص شد تعدادی از تست‌های مقاومت بتن جعل شده است که حدود ۱۷ نفر در این رابطه دستگیر شدند. این موضوع باعث شد دپارتمان بزرگراه‌های هنگ‌کنگ آزمایش‌های خود را مجدداً روی بتن انجام دهند. البته هنوز هم نگرانی‌ها در مورد تأثیرات منفی پل بر محیط‌زیست وجود دارد و این احتمال وجود دارد که دلفین‌های آن منطقه به سازه برخورد کنند و آسیب ببینند.

سازندگان برای ساخت پروژه‌ی بزرگ پل هنگ‌کنگ-ماکائو-ژوهای، بیش از ۴۲۰هزار تن فولاد مصرف کردند؛ یعنی به‌اندازه‌ی ۶۰ برابر برج ایفل و ۱۰ برابر ورزشگاه المپیک پکن! علاوه‌براین، بیش از ۳۰هزار مترمعکب بتن به‌اندازه‌ی ۷۵۰ برابر بتن مصرفی در ۷۵۰ ساختمان ۱۰۰ مترمربعی مصرف شد.

درمجموع، ساخت این پروژه‌ بیش از ۱۵ میلیارد دلار در طول ۱۰ سال هزینه دربر داشت که بخشی از هزینه‌ها را چین، هنگ‌کنگ و ماکائو به‌طور مشترک تأمین کردند و باقی هزینه‌ها با دریافت وام از بانک‌های چینی تأمین شد.

همچنین در سرتاسر پل دوربین‌هایی برای نظارت بر رانندگان اتوبوس کار گذاشته شده است تا علائم خستگی در آن‌ها را رصد کنند. اگر راننده‌ای بیش از سه‌بار در مدت ۲۰ ثانیه خمیازه بکشد، دوربین‌ها به مرکز کنترل پل هشدار می‌فرستند. رانندگان اتوبوس همچنین ملزم به استفاده از مانیتور قلب برای تسهیل کار سیستم هشدار هستند. این پل برای مقابله با حملات تروریستی احتمالی از ۴۸ دوربین مداربسته با وضوح بالا بهره می‌برد.

در نیمه‌ی پل، تقاطعی برای تغییر لاین خودروها وجود دارد؛ دلیلش هم این است که در هنگ‌کنگ و ماکائو رانندگان از سمت چپ خیابان و در سرزمین اصلی چین، رانندگان از سمت راست رانندگی می‌کنند. بنابراین، رانندگان می‌توانند در این تقاطع متوقف شده و لاین خود را عوض کنند.

پل هنگ‌کنگ-ماکائو-ژوهای به‌گونه‌ای طراحی شده تا از زوایای مختلف زیبا و متفاوت به‌نظر برسد. برای مثال، برج‌های بالای پل بسته به اینکه در چه منطقه‌ای قرار دارند، به شکل‌های مختلفی طراحی شده‌اند؛ در منطقه‌ی جیانگهای، برج دلفین‌مانند، در کیانژو گره‌های چینی و در جیوژو برج‌های بادبانی به‌چشم می‌خورند تا مسافرانی که از این پل ۵۵ کلیومتری عبور می‌کنند، در مدت حدود ۴۵ دقیقه‌ای که روی پل می‌گذرانند، از مناظر دیدنی لذت‌ ببرند.