تعجب‌آور است که پس از هزاران سال زندگی در کنار سگ‌های اهلی، همچنان به طور دقیق و واضح درک نمی‌کنیم که چرا این همراهان پشمالویمان دم تکان می‌دهند. نویسندگان مقاله‌ای جدید، با امید به اینکه سرانجام معمای دم تکان‌دادن سگ‌ها را حل کنند، حدس می‌زنند که این رفتار برای ارضای تمایل ذاتی انسان‌ها به حرکات موزون به وجود آمده است.
اعتقاد مردم معمولاً بر این است که سگ‌ها وقتی خوشحال هستند، دم تکان می‌دهند. اما علم این موضوع را تأیید نمی‌کند. برای مثال، نویسندگان مقاله با بررسی بیش از ۱۰۰ مطالعه شواهدی را کشف کردند که نشان می‌دهد سگ‌های پرخاشگر بیشتر از سگ‌های مطیع دم تکان می‌دهند. نویسندگان نوشته‌اند: «نتیجه‌ی مطالعات برخلاف باور عموم است که دم تکان‌دادن را با رفتار و احساسات مثبت سگ‌ها مرتبط می‌داند.»
اعتقاد مردم معمولاً بر این است که سگ‌ها وقتی خوشحال هستند، دم تکان می‌دهند
سایر مطالعات اشاره‌شده در مقاله‌ی جدید، نشان داده‌اند که وقتی سگ‌ها به طور اتفاقی با اشیاء تصادفی مانند پنکه و کیسه‌های پلاستیکی مواجه می‌شوند، دم خود را تکان می‌دهند، «در این شرایط تکان دادن دم نشان‌دهنده‌ی احساسات مثبت و/یا برانگیختگی و هیجان‌زدگی زیاد است، اما از روی ترس یا استرس نیست». در موارد دیگر، سگ‌های خانگی در زمان دریافت غذا دم تکان می‌دادند، این رفتار نشان می‌دهد که دم تکان‌دادن می‌تواند به عنوان یک نشانه برای بیان درخواست‌ها نیز عمل کند.
نویسندگان مطالعه در مواجهه با چنین داده‌های متنوع و متناقضی در مورد دم تکان‌دادن، در نهایت نمی‌توانند به طور قطعی نتیجه‌گیری کنند. با این حال، آن‌ها دو فرضیه ارائه داده‌اند که هیچ‌کدام مورد آزمایش قرار نگرفته است، اما هر دوی این فرضیه‌ها با منطق هم‌خوانی دارد.
اولین فرضیه به عنوان فرضیه‌ی «سندرم اهلی‌سازی» شناخته می‌شود. فرضیه بیان می‌کند که دم تکان‌دادن ممکن است به عنوان یک نتیجه‌ی فرعی ناخواسته توسط انتخاب انسان در صفات سگ‌ها ظاهر شده باشد. محققان برای تأیید این فرضیه به مطالعه‌ای اشاره می‌کنند که روی روباه‌های نقره‌ای انجام شد. این روباه‌ها در طی ۴۰ نسل به‌گونه‌ای پرورش یافته بودند که به طور فزاینده‌ای رام و مطیع شوند.
نویسندگان مقاله نوشته‌اند اگرچه دم تکان‌دادن مستقیماً برای روباه‌های نقره‌ای انتخاب نشده بود، روباه‌های رام‌شده نیز مانند سگ‌ها دم تکان می‌دادند و دم‌های آن‌ها خمیدگی بیشتری داشت. دم تکان‌دادن روباه‌ها می‌تواند به دلیل ارتباط ژنتیکی بین انتخاب رام‌بودن و آناتومی دم باشد، که همه‌ی این موارد به یک ارتباط تصادفی احتمالی بین صمیمیت و دم‌های چرخان‌تر در سگ‌های اهلی اشاره می‌کند.
نویسندگان در مورد فرضیه‌ی دوم می‌گویند: «از طرف دیگر، دم تکان‌دادن ممکن است یکی از اهداف فرآیند اهلی‌سازی بوده باشد، انسان‌ها به طور (غیر)آگاهانه سگ‌هایی را انتخاب می‌کنند که دم‌های خود را بیشتر و به طور بالقوه موزون‌تر تکان می‌دهند. ما این را فرضیه «دم تکان‌دادن ریتمیک اهلی‌شده» می‌نامیم.
- سگ یا گرگ؛ کدام‌یک باهوش‌تر است؟13 آبان 02مطالعه '3
اگرچه نظریات پژوهشگران در حد حدس و گمان است، بر اساس مطالعات علوم اعصاب شناختی انجام شده که نشان می‌دهند مغز انسان به طور ذاتی به محرک‌های ریتمیک و موزون تمایل دارد. محققان نتیجه گرفتند که این تمایل به ریتم‌های موزون، ممکن است موجب شده باشد که انسان تکان‌دادن موزون دم در سگ‌ها را انتخاب کند و توضیح می‌دهد که چرا سگ‌ها اغلب در تعامل با انسان‌ها دم تکان می‌دهند.
نویسندگان با توجه به ماهیت آزمایشی پیشنهادهای خود، به این نتیجه رسیدند که هیچ‌یک از این فرضیه‌ها در حال حاضر توسط شواهد پویا پشتیبانی نمی‌شود. بنابراین، خواستار انجام مطالعات دقیق‌تر برای ردیابی حرکت دم سگ‌ها در موقعیت‌های مختلف و نظارت بر فعالیت مغزی مرتبط با دم تکان‌دادن هستند.
یادداشت پژوهشگران در مجله Biology Letters منتشر شده است.
نظرات