آیا مردان به طور طبیعی در مسیریابی بهتر از زنان عمل می‌کنند؟

به‌طور گسترده تصور می‌شود که مردان در جهت‌یابی عملکردی بهتر از زنان دارند؛ اما این فرض فراگیر ممکن است چندان درست نباشد. براساس مطالعه‌ای جدید و جامع، به دلایلی مناسب باید شک کرد که هر نوع تفاوت ظاهری بین توانایی‌های مسیریابی زنان و مردان به دلیل انتخاب طبیعی باشد. به عبارت دیگر، اگر واقعا تفاوتی وجود داشته باشد، بدین خاطر نیست که مردان برای بهتر شدن در این زمینه تکامل یافته‌اند.

تا به حال، مطالعات موجود در زمینه‌ی تفاوت مسیریابی در مردان و زنان روی شناخت فضایی متمرکز شده‌اند. محققان با انجام صدها مطالعه و چندین فراتحلیل، به نتایجی دست یافته‌اند که بدین شکل خلاصه می‌شود: مردان در انجام وظایف فضایی متعدد در درجات مختلف، به روشی آماری و معنی‌دار بهتر از زنان عمل می‌کنند.

توضیح متعارف که به عنوان «فرضیه‌ی سازگاری خاص جنسی» شناخته می‌شود، مسئله را در مقایسه با گونه‌های دیگر توضیح می‌دهد، به ویژه حیواناتی که نرهایشان نسبت به ماده‌ها محدوده‌ی خانه‌ی بزرگ‌تری دارند؛ یعنی اندازه‌ی منطقه‌ای که حیوان در طول فعالیت‌های روزانه‌اش در آن به گردش می‌پردازد. در این موارد، فرض بر این است که مردان در مقایسه با زنان انتخاب بیشتری را برای مهارت‌های مسیریابی تجربه می‌کنند.

گروهی از محققان آمریکایی از سازمان‌های مختلف برای آزمایش فرضیه، تفاوت‌های مسیریابی را در ۲۱ گونه‌ی مختلف از جمله انسان بررسی و اندازه‌ی محدوده‌ی خانه‌هایشان را با یکدیگر مقایسه کردند. حیوانات بررسی‌شده شامل شنگ پنجه‌کوچک خاوری، قورباغه‌های سمی درخشان، موش‌های کالیفرنیایی، شامپانزه‌ها، خرموش‌ها، اسب‌ها، پانداهای غول‌پیکر و گونه‌های مختلف وُل‌ها بود.

نویسندگان مطالعه نوشتند: «در طول نیم قرن گذشته، منابع قابل‌توجهی برای آزمایش فرضیه‌ی سازگاری خاص جنسی به عنوان توضیحی برای تفاوت‌های جنسی در مهارت‌های مسیریابی صرف شده است. در یکی از فراتحلیل‌های قبلی، متوجه شدیم که شواهد بسیار ضعیف است و در این مقاله با مجموعه‌ای از داده‌های گسترده، دوباره به شواهد اندکی در حمایت از فرضیه‌ی انطباق جنسیتی دست یافتیم.»

به‌ طور خاص، اگر یک ویژگی از نظر فرهنگی در سراسر جهان متداول باشد، روانشناسان تکاملی آن را ذاتی می‌دانند، اما بدین معنی نیست که آن ویژگی حتماً با مهارت‌های فضایی سازگار است.

نویسندگان توضیح می‌دهند: «شواهد اخیر در جوامع سنتی قاطعانه نشان می‌دهد که تفاوت جنسی در مسیریابی فضایی در انسان‌ها یک ویژگی فرهنگی جهانی نیست. در عوض، در فرهنگ‌هایی که در آن مردان و زنان رفتارهای مشابه گسترده دارند، ناپدید می‌شود.»

نویسندگان مطالعه معتقدند که تحقیقات آینده در مورد تفاوت‌های جنسی انسان در مسیریابی، باید به جای عوامل ژنتیکی تکاملی، بر نقش‌های تعامل اجتماعی و فرهنگی متمرکز شود.

مقاله در مجله Royal Society Open Science منتشر شده است.