این جانور کیسه‌دار کوچک تولیدمثل را به خواب ترجیح می‌دهد

خواب تقریبا برای تمام حیوانات ضروری است؛ اما آنتیکاینس‌ها که موجودات موش‌مانند کوچک ساکن در جنگل‌ها و درخت‌زارهای ساحلی استرالیا هستند، اوقات استراحت خود را فدای جفت‌یابی و تولیدمثل می‌کنند. نرهای این گونه به‌مدت سه هفته از فصل تولیدمثل، اشتیاق شدیدی به فعالیت جنسی پیدا می‌کند؛ زیرا عمر آن‌ها فقط یک سال است و در نتیجه فقط یک فرصت جفت‌گیری با هر تعداد ماده برای انتقال ژن‌هایشان دارند.

جان لسکو، جانورشناس دانشگاه لاتروب در ملبورن استرالیا که یک دهه را صرف مطالعه‌ی آنتیکاینس‌ها کرده است، به نیویورک‌تایمز می‌گوید: «این جانوران سیستم تولیدمثل فوق‌العاده عجیب‌وغریبی دارند که درمیان مگس‌ها و برخی ماهیان بسیار رایج است. آنتیکاینس‌ها درطول عمرشان فقط یک فرصت مطمئن برای تولیدمثل موفق دارند و سپس می‌میرند.

آنتیکاینس نر آنچنان به سبک زندگی «سریع زندگی کن و جوان بمیر» پایبند است که یکی از ضروری‌ترین نیازهای بیولوژیکی خود، یعنی خواب را نادیده می‌گیرد. دکتر لسکو و همکارانش در مطالعه‌ای که هفته‌ی گذشته در نشریه کارنت بایولوژی منتشر شد، دریافتند که این جانوران کیسه‌دار در طول فصل جفت‌گیری خود به‌طور میانگین سه ساعت کمتر در شب می‌خوابند؛ درحالی‌که برخی نرها حتی فراتر از این از خواب صرف‌نظر می‌کنند.

دکتر لسکو به‌همراه اریکا زاید، دانشجوی دکترا و سایر همکارانش به پارک ملی بزرگ اوتوی در جنوب غربی ایالت ویکتوریا رفتند و چندین سال را صرف به‌دام انداختن دو گونه آنتیکاینس کردند. در یک مطالعه که نتایج آن در سال ۲۰۲۲ منتشر شد، پژوهشگران دریافتند که شتاب‌سنج‌های ردیاب حرکات بدن، راه خوبی برای تخمین خواب در آنتیکاینس‌ها هستند. آن‌ها این دستگاه‌ها را به گردن بزرگ آنتیکاینس‌های دودی که در محوطه‌ای بسته درون پارک قرار داشتند، وصل کردند.

آنتیکاینس‌های چابک برای شتاب‌سنج بسیار کوچک هستند. درعوض، پژوهشگران سطوح اگزالیک اسید را که ترکیبی مرتبط با کم‌خوابی در برخی حیوانات است، در حین و بعد از فصل تولیدمثل اندازه‌گیری کردند. سطح تستوسترون خون نیز برای هر دو گونه اندازه‌گیری شد.

آنتیکاینس‌های نر در طول فصل تولیدمثل، به‌طور متوسط سه ساعت از خوابشان را از دست دادند. کاهش ساعت خواب از ۱۵ به ۱۲ ممکن است زیاد به‌نظر نرسد؛ اما به‌گفته‌ی دکتر لسکو: «اگر بخواهید ساعات بیداری خود را سه یا چهار ساعت در شب افزایش دهید، عملکرد شما در وظایف ساده‌ی مرتبط با هماهنگی چشم و دست آن‌قدر کاهش می‌یابد که از نظر قانونی مست محسوب می‌شوید.

برخی از نرها در اولویت‌دهی به تولیدمثل تلاش به مراتب بیشتری به خرج دادند و خود را بیش از هفت ساعت از خواب محروم کردند. به‌نظر می‌آید نرهایی که بالاترین سطح تستوسترون را دارند، کمتر از همه نیز می‌خوابند. بااین‌حال دست‌کم در مطالعه‌ی اخیر معلوم نبود که آیا همان نرها در فرزند‌آوری موفق‌تر بودند یا خیر.

دانشمندان همچنین نمی‌دانند کیفیت خواب کیسه‌داران در طول فصل جفت‌گیری چگونه تغییر می‌کند؛ نکته‌ای که می‌تواند سوژه‌ی پژوهش‌های آتی باشد. ولادیسلاو ویازوسکی، استاد فیزیولوژی خواب در دانشگاه آکسفورد که در مطالعه شرکت نداشت، می‌گوید یافته‌های پژوهشگران، ماهیت مرموز خواب و درک ناچیز کنونی از عملکرد واقعی آن را برجسته می‌کند. وی افزود:

ما یک‌سوم از عمر خود را در خواب می‌گذرانیم و می‌خواهیم فکر کنیم که این کار برای هدفی انجام می‌شود؛ اما به باور برخی دانشمندان، ایده‌ی جایگزین این است که میزان خواب یک حیوان ممکن است کم‌اهمیت‌تر از میزان بیداری آن باشد. حیوانات به روش‌های بسیار متفاوتی می‌خوابند و حتی افراد مشابه ممکن است در شرایط مختلف نیازهای خواب بسیار متفاوتی داشته باشند. به همین دلیل، به مطالعات بیشتر روی گونه‌های مختلف حیات‌وحش نیاز داریم.

- ولادیسلاو ویازوسکی

یک پرسش باقی می‌ماند: آیا کم‌خوابی عامل مرگ زودهنگام نرها پس از تولیدمثل است؟ این فرضیه براساس مشاهده‌ی آنتیکاینس‌های مرده‌ای ارائه شده است که دست‌کم برحسب ظاهر به موش‌های آزمایشگاهی محروم از خواب مزمن شباهت دارند. دکتر لسکو با وجود یافته‌های اخیر چندان با این ایده موافق نیست. او گفت: «سه ساعت از دست‌دادن خواب برای هیچ حیوان شناخته‌شده‌ای کشنده نیست. پس چه چیز این نرها را می‌کشد؟ نرها فقط برای مردن برنامه‌ریزی شده‌اند تا پس از یک سال به عمر تکاملی خود پایان دهند.»