رژ لب ۳۷۰۰ ساله ایرانی احتمالاً قدیمی‌ترین ماده آرایشی لب کشف‌شده است

دانشمندان سال‌ها پیش ماده‌ای را در ایران کشف کردند که تصور می‌شود رژ لبی به رنگ قرمز سیر و کمی درخشان متعلق به عصر برنز است. کشف این وسیله‌ی آرایشی نشان داد که ایرانیان باستان احتمالاً از هزاره‌ی دوم پیش از میلاد لب‌های خود را می‌آراستند. این رژ لب که در یک ویال کلرویتی تزئین‌شده قرار دارد، در سال ۲۰۰۱ در جیرفت کرمان پیدا شد.

اکنون تاریخ‌گذاری کربنی نشان داده است که رژ لب بین سال‌های ۱۹۳۶ و ۱۶۸۷ پیش از میلاد ساخته شده و احتمالاً رکورد قدیمی‌ترین رژ لب جهان را از آن خود می‌کند. هرچند یافتن وسیله‌ای آرایشی از ۴هزار سال پیش، چشمگیر به‌نظر می‌رسد، با توجه به ذوق زیبایی‌شناسانه‌ی شناخته‌شده در ایران باستان، چندان شگفت‌انگیز محسوب نمی‌شود.

زیرسازی پوست، سایه چشم و سرمه از آرایش‌های رایج در مناطق خاور نزدیک و مصر باستان بودند. با این‌حال رنگدانه‌های قرمز سیر رژ لب ایران باستان در نوع خود منحصر‌به‌فرد هستند.

تجزیه‌وتحلیل شیمیایی بقایای به‌جامانده در ویال که اکنون به پودری ریز به رنگ ارغوانی شباهت دارند، نشان داد که مواد عمدتاً هماتیت (که به‌دلیل رنگ قرمز سیر شناخته می‌شود) را دربردارند، با منگنیت و برونیت تیره شده‌اند و با رگه‌هایی از گالن، آنگلزیت و دیگر مواد آلی همراه هستند. در ترکیب رژ لب باستانی، الیاف گیاهی نیز احتمالاً به‌دلیل خواص معطرشان وجود داشت.

پژوهشگرها همچنین ذرات کوارتز را شناسایی کردند که برای درخشش رژ لب به آن اضافه شده بودند. دستورالعمل این رژ لب در کمال شگفتی به دستورالعمل ساخت رژ لب‌های امروزی شباهت دارد.

خود ویال یا ظرف حاوی رژ لب نیز با برش‌های دقیقی آراسته شده بود و به هیچ‌‌کدام از اشیای باستانی شناخته‌شده شباهت ندارد. به همین دلیل، پژوهشگرها بر این باورند که محصولات آرایشی دوران باستان نیز دارای برند و بسته‌بندی بودند و مانند عطرها و لوازم آرایشی کنونی در ظرف‌های استاندارد با شکل خاصی از هویت مبادله می‌شدند.

با اینکه امکان شناسایی مالک و دارنده‌ی رژ لب ایرانی وجود ندارد، این یافته دیدگاه‌هایی را درباره‌ی صنعت لوازم آرایش در عصر برنز ارائه می‌دهد. ماسیمو ویدال، یکی از نویسندگان پژوهش می‌گوید:

این رژ لب در واقع یک بیان پرهزینه از تجمل بوده که نقش مهمی در شکل‌دهی به تعامل‌های اجتماعی در سلسله‌مراتب شهر‌های اولیه داشته است.

یافته‌های پژوهش در مجله‌ی Scientific Reports منتشر شده است.