پروستوس سنگین‌ترین نهنگ تاریخ نبود؛ نهنگ آبی همچنان رکورددار این عنوان است

مرداد امسال، تیمی از دیرین‌شناسان اعلام کردند که استخوان‌های فسیل‌شده‌ی یک نهنگ باستانی غول‌پیکر را کشف کرده‌اند. این حیوان که محققان نامش را «پروستوس کلوسوس» گذاشتند، ممکن است با وزنی بیش از ۲۰۰ تن سنگین‌ترین حیوانی باشد که تاکنون روی زمین زندگی کرده است.

بدین ترتیب، نهنگ آبی عنوان سنگین‌ترین حیوانی را که تاکنون روی زمین زندگی کرده، از دست داد. اما اکنون مطالعه‌ای جدید با به چالش‌کشیدن ادعای قبلی، نهنگ آبی را دوباره به صدر جدول بازمی‌گرداند. نویسندگان این مطالعه استدلال می‌کند که پژوهش قبلی به یافته‌هایی نادرست رسیده است.

نیکلاس پینسون، دیرین‌شناس از موزه‌ی ملی تاریخ طبیعی اسمیتسونیان و از نویسندگان مطالعه‌ی جدید به همراه ریوسوکه موتانی، همکار خود و دیرین‌شناس از دانشگاه کالیفرنیا دیویس، در تجزیه‌و‌تحلیل جدید به این نتیجه رسیده‌اند که پروستوس با وزن تقریبی بین ۶۰ تا ۷۰ تن و طول ۲۰ متری، احتمالاً فقط به اندازه‌ی نهنگ عنبر بوده است.

همچنین، پینسون و موتانی فسیل‌های نهنگ آبی را هم تجزیه‌و‌تحلیل کردند و تخمین جدیدی از وزن این گونه ارائه دادند. آن‌ها نتیجه گرفتند که وزن نهنگ‌های آبی تا ۲۷۰ تن و بسیار بیشتر از تخمین‌های پیشین (تا ۱۵۰ تن) است. رقم جدید نهنگ‌های آبی را به سنگین‌ترین گونه‌ی شناخته‌شده در تاریخ حیوانات تبدیل می‌کند.

استخوان‌های پروستوس کلوسوس برای اولین بار در سال ۲۰۱۰ توسط ماریو اوربینا، دیرین‌شناس موزه‌ی تاریخ طبیعی در دانشگاه ملی سن مارکوس لیما، در بیابانی در جنوب پرو مشاهده و کشف شد. اوربینا و همکارانش ۱۳ مهره، چهار دنده و بخشی از لگن را در حفاری‌ها کشف کردند.

مطالعه‌ی اوربینا و همکارانش در نهایت با بازسازی یک حیوان بسیار عجیب به پایان رسید. این نهنگ باستانی تنه‌ای عظیم و استوانه‌ای شکل، سر کوچک، باله و پاهای عقبی کوچکی داشت.

اما موتانی که کارشناس بازسازی بدن جانوران دریایی منقرض‌شده است، از نتایج مطالعه‌ی گروه اوربینا متحیر شده بود. او می‌گوید: «من با خودم فکر کردم چطور ممکن است؟ چگونه می‌توان آن جرم را درون این حجم گنجاند؟»

بنابراین، موتانی با دکتر پینسون، متخصص فسیل‌های نهنگ تماس گرفت. هر دوی آن‌ها احساس کردند که بازسازی مدل پروستوس از روی نمونه‌ی گاو دریایی اشتباه بود، زیرا فقط نهنگ‌ها در این اندازه‌های غول‌پیکر تکامل یافته‌اند. پینسون می‌گوید: «باید هر گونه‌ای را فقط با نمونه‌ای از گونه‌ی مشابه خودش مقایسه کرد.»

پینسون و موتانی در مطالعه خودشان، نهنگ‌های زنده را بررسی کردند. کسی نمی‌تواند نهنگ‌های آبی زنده را وزن کند، به همین دلیل تا‌به‌حال هیچ اندازه‌گیری دقیقی از وزن آن‌ها انجام نشده است. پینسون و موتانی داده‌های جمع‌آوری شده توسط کشتی‌های صید نهنگ ژاپنی در دهه‌ی ۱۹۴۰ را جستجو و به عنوان مبنایی برای برآورد در مطالعه‌ی جدید استفاده کردند.

الی امسون، دیرین‌شناس و متصدی پستانداران فسیلی در موزه‌ی ایالتی تاریخ طبیعی اشتوتگارت در آلمان و نویسنده‌ی اصلی مطالعه‌ی قبلی، با رویکرد جدید مخالف است. او می‌گوید: «این نهنگ منقرض‌شده، زیست‌شناسی بسیار متفاوتی نسبت به نهنگ‌های فعلی داشت.»

امسون می‌گوید او و همکارانش اکنون در حال ساخت مدل سه‌بعدی خود از گونه‌ی باستانی پروستوس هستند. آن‌ها دریافته‌اند که پروستوس حتی بیشتر از تصورات پیشین به گاو دریایی شبیه بود و این مورد به صورت تأکیدی بر نتیجه‌گیری مطالعه‌ی آن‌ها عمل می‌کند؛ بدین معنی که پروستوس از نظر وزن با نهنگ آبی رقابت می‌کند و حتی از آن پیشی می‌گیرد.

پینسون می‌گوید با وجود اندازه‌ی کوچک‌تری که او و موتانی نتیجه گرفته‌اند، پروستوس همچنان کشف بزرگی است. دیرین‌شناسان برای مدت‌ها معتقد بودند که نهنگ‌ها در چند میلیون سال گذشته به این اندازه‌های غول‌پیکر تکامل یافته‌اند. پروستوس حتی با وزن ۶۰ تنی هم در میان نهنگ‌های اولیه غول‌پیکر به حساب می‌آید. پینسون می‌گوید: «نهنگ‌ها به‌وضوح اندازه‌های بزرگ را دنبال می‌کردند.»