گربه‌ها و سگ‌ها چه خواب‌هایی می‌بینند؟

صرف‌نظر از اینکه حیوانات خانگی هنگام بیداری چقدر شیطنت می‌کنند، دیدن آن‌ها درحالی‌که روی تخت یا زیر نور خورشید دراز کشیده‌اند، آرامش‌بخش است. بااینکه به نظر می‌رسد تجربه‌ی خواب‌ آن‌ها درک‌ناشدنی باشد، بسیاری از افراد کنجکاو هستند بدانند گربه‌ها و سگ‌هایشان چه خوابی می‌بینند.

پاسخ به این پرسش که گربه‌ها و سگ‌ها دقیقا چه رویایی می‌بینند، دشوار است. حتی هنوز هیچ فناوری مشخصی وجود ندارد که بتوان با آن فعالیت مغز انسان هنگام خواب را تفسیر کرد چه برسد به حیوان. همچنین به گفته‌ی دیدرد برت، پژوهشگر خواب دانشگاه هاروارد و مؤلف کتاب‌ «کمیته خواب»، تاکنون هیچ پژوهشی در زمینه‌ی محتوای رویای حیوانات انجام نشده است.

با این‌حال قلمروی رویای حیوانات کاملا نفوذناپذیر نیست. در نگاه اول به نظر می‌رسد دوستان پشمالوی ما رویا می‌بینند. برای مثال، ماهی‌ها ظاهرا خواب با حرکت سریع چشم (REM) را از خود نشان نمی‌دهند. REM مرحله‌ای از خواب است که انسان در آن رویا می‌بیند. به گفته‌ی بردت، ماهی‌ها از لحاظ درک شناختی مانند ما رویا نمی‌بینند.

همچنین هنوز مشخص نیست که پرنده‌ها می‌توانند خواب REM را تجربه کنند یا خیر. برخی پستاندارهای دریایی یک بخش مغز خود را بیدار نگه می‌دارند، در حالی که بخش دیگر مغز خواب است. در این شرایط، معمولا مرحله‌ی REM در کار نیست یا در صورت وجود ممکن است بسیار عجیب باشد. به این ترتیب فک‌ها و دلفین‌ها هم مانند انسان‌ها رویا نمی‌بینند؛ اما پستاندارهایی مثل حیوانات خانگی مرحله‌ی خواب REM را تجربه می‌کنند. به گفته‌ی بردت:

حدس می‌زنم حیوانات خانگی دارای نوعی فعالیت مغزی شناختی هستند که به رویاهای ما شباهت دارند، زیرا ادراک آن‌ها هنگام بیدار شدن هم شبیه به ما است.

البته یافته‌های فوق به این معنی نیستند که گربه‌ها و سگ‌ها مانند انسان رویا می‌بینند. به گفته‌ی دیوید پینا، فیلسوف دانشگاه سان‌فرانسیسکو و مؤلف کتاب «وقتی حیوانات رویا می‌بینند»:

این اشتباه است که فکر کنیم حیوانات دیگر در بدن‌ها و ذهن‌های غیرانسانی مانند انسان رویا می‌بینند. برای مثال انسان‌ها به‌ندرت هنگام توصیف رویایشان به بوها اشاره می‌کنند؛ با این‌حال، انتظار داریم سگ‌ها در رویایشان بوها را حس کنند، زیرا تجربه‌ی بیداری آن‌ها متمرکز بر حس بویایی است. در واقع ما باید بر اساس آنچه از تجربیات گربه‌ها و سگ‌ها می‌دانیم درباره‌ی رویایشان فکر کنیم. آن‌ها بر اساس شرایط خود رویا می‌بینند.

علاوه بر این، به باور پژوهشگرها فرضیه‌ی پیوستگی برای رویابینی احتمالا می‌تواند در مورد گربه‌ها و سگ‌ها نیز صدق کند. بر اساس این فرضیه که تحت پشتیبانی شواهد قوی در انسان قرار دارد، رویاهای انسان انعکاسی از تجربیات روزمره است. بر اساس فرضیه‌ای دیگر به نام فرضیه‌ی جبران‌کننده، رویای افراد در واقع انعکاسی از آن چیزی است که در زندگی روزمره ندارند؛ البته شواهد کمتری برای این فرضیه وجود دارد.

هر چیزی که سگ‌ها در طول روز به آن علاقه دارند، می‌تواند همان چیزی باشد که در رویایشان می‌بینند. این دقیقا برای ما صدق می‌کند. برای سگ‌های خانگی این احتمال می‌تواند به معنی رویا دیدن درباره‌ی غذا، بازی و حتی صاحبان دوست‌داشتنی‌شان باشد.

آزمایشی منحصر‌به فرد، می‌تواند نگاهی اجمالی به رویاهای گربه‌ها ارائه دهد. در اواخر دهه‌ی ۱۹۷۰، یک عصب‌شناس نظریه‌ای را آزمایش کرد که نشان می‌دهد کدام قسمت از مغز از «برون‌ریزی» آنچه در رویا اتفاق می‌افتد، جلوگیری می‌کند.

در آن مطالعه، میشل ژووه، دانشمند فقید فرانسوی که در آن زمان در دانشگاه کلود برنارد در لیون فرانسه مشغول کار بود، به ناحیه‌ای به نام پل مغز در گربه‌ها آسیب رساند. سپس دراثر این آسیب، گربه‌ها واقعا در طول خواب REM شروع به حرکت کردند و رفتارهایی را از خود نشان دادند که دانشمندان آن‌ها را تلاش برای شکار طعمه‌های کوچک تفسیر کردند.

به‌باور دانشمندان، این فرض کاملا مطمئن است که گربه‌ها درباره‌ی جست و خیر یا تعقیب طعمه رویا می‌بینند. همچنین انتظار می‌رود رویای گربه‌ها تابع فرضیه‌ی پیوستگی باشد، گرچه تجربه‌ی روزانه‌ی گربه‌ها با یکدیگر متفاوت است. گربه‌ها ممکن است رویای دراز کشیدن زیر نور خورشید، کش آمدن یا بازی با اسباب‌بازی را هم ببینند.

آیا گربه‌های خانگی هم مانند سگ‌ها درباره‌ی صاحبان خود خواب می‌بینند؟ بله البته به شیوه‌ی خودشان. در واقع، گربه‌هایی که وابستگی زیادی به صاحبانشان دارند چنین خواب‌هایی می‌بینند.