حقایق ناگفته از فاجعه زیردریایی تایتان

در اوایل مارس ۲۰۲۴، کانال پنج تلویزیون بریتانیا مجموعه‌ای دو قسمتی با عنوان «فاجعه زیردریایی تایتان: دقیقه به دقیقه» را پخش کرد. این مستند دلخراش یکی از اولین فیلم‌هایی است که کل داستان غم‌انگیز تایتان از پیش‌زمینه تا رفتن به زیر آب و تلاش برای نجات آن را روایت می‌کند.

سازندگان مستند اطلاعات عمومی منتشرشده را درمورد تراژدی انفجار تایتان جمع‌آوری کردند و در‌عین‌حال با افراد نزدیک و کسانی که مستقیماً در این سفر نقش داشتند، مصاحبه کردند. این فیلم همچنین اطلاعات بهت‌آوری را درمورد تایتان فاش می‌کند که هنوز به‌طور گسترده در سطح جهان منتشر نشده است و همچنین فیلم‌های دیده‌نشده از این رویداد را به نمایش می‌گذارد. در ادامه، چگونگی و چرایی فاجعه تایتان را به نقل از مستند یادشده روایت می‌کنیم.

زیردریایی تایتان قبل از اینکه در ژوئن ۲۰۲۳ حتی سفر خود را برای مشاهده بقایای تایتانیک شروع کند، دچار مشکل بود. در آن زمان، استاکتون‌ راش، ناخدای زیردریایی بارها مشتریان خود را برای دیدن بقایای تایتانیک به اقیانوس اطلس برده بود و زیردریایی به‌خاطر فشار آب فرسوده شده بود.

موضوع بدتر این بود که راش از طرح زیردریایی استفاده کرد که به نظرش نوآورانه و ارزان‌تر بود و دو انتهای تیتانیومی به هسته مرکزی از جنس فیبر کربن متصل می‌شد. این درحالی است که وسایل نقلیه زیرآبی از تیتانیوم بیشتری برای آن بخش به‌جای کربن استفاده می‌کنند، زیرا قوی‌تر و بادوام‌تر است.

تایتان نه‌تنها از مواد آزمایشی ساخته شده و توسط اقیانوس فرسوده شده بود، بلکه روزی که سفر آخر خود را انجام داد یعنی در ژوئن سال ۲۰۲۳، اپراتورهای شرکت راش یعنی اوشن گیت آن را پشت کشتی اجاره‌ای به نام پولار پرنس به محل رفتن به زیر آب یدک کشیدند. بارت کمپر، مهندس وسایل نقلیه زیرآب گفت به‌منظور جلوگیری از آسیب‌های ناشی از ارتعاش، ضربه و مواجهه، زیردریایی باید روی عرشه کشتی منتقل می‌شد، اما عرشه کشتی پولار پرنس خیلی کوچک بود.

اولین نمونه از پیش‌بینی‌های غم‌انگیز در رابطه با سرنوشت زیردریایی، خیلی قبل‌تر از سفر نهایی تایتان در ژوئن ۲۰۲۳ اتفاق افتاد.

تایتان در سفرهای قبلی خود برای تماشای بقایای تایتانیک، در ماه‌های ژوئیه و اوت یعنی در دل تابستان نیوفاندلند را ترک کرده بود. در این ماه‌ها، اقیانوس اطلس نسبتا آرام و گرم است یا حداقل نسبت به ماه ژوئن شرایط بهتری دارد.

همیش هاردینگ میلیاردری که ۲۰۰ هزار دلار برای سفر با تایتان پرداخت کرد، در ۱۷ ژوئن ۲۰۲۳ در فیس‌بوک اعلام کرد: «هوا تازه خوب شده است و می‌خواهیم فردا در آب شیرجه بزنیم.» اگرچه، آن هوای صاف پایدار نبود و هاردینگ و دیگران هم به‌خوبی این موضوع را می‌دانستند. او نوشت: «به‌خاطر زمستان بد نیوفاندلند که در طول ۴۰ سال گذشته بی‌سابقه بوده است، این مأموریت احتمالاً اولین و تنها مأموریت سرنشین‌دار برای دیدن کشتی تایتانیک در سال ۲۰۲۳ خواهد بود.»

استاکتون‌ راش می‌دانست آب‌و‌هوا کاملاً شبیه تابستان نیست و به همین دلیل هم تصمیم گرفت خیلی زود این سفر را انجام دهد. او به همکارانش گفته بود که می‌خواهد مشتریانش تکه‌های یخ یا حتی یک کوه یخ را ببیند (مانند همان کوه یخی که تایتانیک را نابود کرد) تا تجربه‌ی بهتری از سفر به دریا برای دیدن آن کشتی معروف غرق‌شده به دست آورند.

پولار پرنس خیلی زودتر از طلوع آفتاب روز یکشنبه ۱۸ ژوئن ۲۰۲۳ به محل تعیین‌شده رسید و قصد داشت ساعت ۴ صبح تایتان را به آب بیندازد. اما برخلاف انتظار هوا مه‌آلود بود و پولار پرنس و پرسنل تایتان باید منتظر می‌ماندند تا مه بالا رفته یا از بین برود تا سفر خود را تاحد امکان به شکل امن آغاز کنند. اما راش ناخدای کشتی، از این انتظار آشفته شد. در نهایت، با اصرار راش برای شروع هرچه زودتر سفر، زیردریایی سفر خود را در ساعت ۸ صبح آغاز کرد.

تولیدکنندگان مستند از ویدئوهای ضبط‌شده آماتوری از راش مدیرعامل اجرایی اوشن گیت و ناخدای زیردیایی تایتان استفاده کردند که قبل از سفر پیشین تماشای تایتانیک، نکات مهم را برای مسافران خود توضیح می‌دهد. راش ماجراجویان گذشته تایتان را از خطرات کامل رفتن به زیر آب و عمدتاً این موضوع که زیردریایی او آزمایشی است و کاملاً قابل اطمینان نیست، آگاه می‌کرد. او به مسافران مضطربی که برای سفر خود پول پرداخت کرده‌اند، اطمینان می‌داد که امکان انصراف از سفر وجود دارد.

مستند فاجعه زیردیایی تایتان در ادامه به جزئیات قانونی و اسناد اداری مسافران تایتان ازجمله مسافرانی می‌پردازد که در سفر مرگبار سال ۲۰۲۳ حضور داشتند. هریک از آن‌ها ملزم به امضای رضایت‌نامه چند صفحه‌ای بودند که در صفحه اول آن چندین بار به احتمال مرگ اشاره شده بود. اگرچه، در شرایط سرعت زیادی رویدادها انصراف ممکن است آسان نبوده باشد. مسافران بلافاصله پس از امضای رضایت‌نامه در زیردریایی تنگ و کوچک جا داده شدند. سپس یکی از خدمه‌ها قبل از بررسی ایمنی زیردریایی، دریچه زیردریایی را پشت سر سرنشینان بست. در آن نقطه، حتی پیش از اینکه زیردریایی وارد آب شود، دیگر راه برگشتی وجود نداشت.

براساس گزارش‌های خبری و مستند «فاجعه زیردریایی تایتان: دقیقه به دقیقه»، زیردریایی تایتان در ساعت ۹:۴۵ صبح یعنی کمتر از دو ساعت پس از فرورفتن در اقیانوس اطلس دچار مشکل شد. در آن لحظه، تمام ارتباطات زیردریایی با سطح قطع شد. مهندسان و کارشناسان زیردیایی که در این مستند با آن‌ها گفتگو شده است، ازجمله جیمز کامرون، کارگردان فیلم تایتانیک این نظریه را مطرح می‌کنند که در زیردریایی تایتان هشدار سیستم درمورد نقص بدنه به صدا درآمد و خدمه احتمالاً در تلاش برای بازگشت به سطح، وزنه‌های صعود خود را به اقیانوس انداختند.

به‌دلیل قطع ارتباط، مشخص نیست دقیقاً چه اتفاقی افتاد یا بعد از آن چه شد. با توجه به سرعت معمول فرورفتن تایتان، بعید است که این زیردریایی به اندازه‌ای پایین رفته باشد که محل کشتی تایتانیک را مشاهده کند. بعداً در مستند، به‌طور قطعی مشخص شد مسافران تایتان هرگز موفق به دیدن تایتانیک نشدند. زیردریایی هرگز به طور کامل فرود نیامد، زیرا در لحظه از دست دادن ارتباط با رویدادی خشونت‌آمیز مواجه شد که به نابودی فوری و کامل آن منجر شد.

اگرچه مستند مورد بحث ماه‌ها پس از آشکار شدن رویدادها تهیه شد، یعنی زمانی که بیشتر اسرار مربوط به اینکه چه عاملی موجب شد سفر زیردیایی به مرگ مسافرانش ختم شود، فاش شده بود، زمان قابل‌ توجهی را صرف گمانه‌زنی درمورد حیات درون زیردریایی می‌کند و اینکه افراد حاضر در آن حادثه با چه احتمالات وحشتناکی ممکن بود رو‌به‌رو شده باشند.

به‌عنوان مثال، قبل از اینکه مشخص شود تایتان به‌شدت زیر آب متلاشی شده است، امدادگران این احتمال را در ذهن داشتند که زیردریایی دوباره به سطح آمده و سپس از محل اولیه خود دور شده باشد. هواپیماهای ارتش کانادا در جست‌وجوی حیات منطقه‌ای به وسعت ۱۹۴۲۵ کیلومتر مربع را اسکن کردند.

رویداد احتمالی به سطح آمدن و دور شدن زیردریایی لزوما پایان خوشی به دنبال نداشت. حتی اگر تایتان دوباره به سطح اقیانوس اطلس بازمی‌گشت، احتمالاً سرنشینان آن نمی‌توانستند از آن خارج شوند.

در مجموع، ۱۵ پیچ، زیردریایی را از بیرون در حالت غیرقابل‌ نفوذ دربرابر هوا حفظ می‌کردند. اگر زیردریایی دوباره به سطح می‌آمد و اگر نیروهای امدادی تا زمان اتمام ذخایر اکسیژن آن را پیدا نمی‌کردند، مسافران ممکن بود هنگام تماشای دنیای بیرون و هوای تنفس‌پذیر آن ازطریق پنجره‌های دریچه تا حد مرگ یخ بزنند یا خفه شوند.

تنها چند ساعت پس شروع عملیات نجات تایتان، تجهیزاتی که توسط نیروهای دریایی کانادا و ایالات متحده اداره می‌شد، صدایی را شناسایی کردند که از حوالی لاشه کشتی تایتانیک منتشر شده بود. ازآنجا که تایتان عازم همین مکان بود، به‌نظر می‌رسید صدا مربوط به آن بوده باشد. یکی از مقامات نیروی دریایی به رادیو عمومی ملی گفته بود: «تجزیه‌و‌تحلیل صدا توسط نیروهای دریایی ایالات متحده نشان داد صدای مذکور با صدای انفجار مطابقت دارد.»

اعضای عالی رتبه گروه جست‌وجو و نجات پیش از اینکه حتی گزارش ناپدید شدن زیردیایی اعلام شود، می‌دانستند تایتان منفجر شده و تحت فشار شدید آب متلاشی شده است،

پنج روز جست‌وجوی امیدوارانه برای پیدا کردن زیردریایی سالم با خدمه سالم در نهایت ثمری نداشت و نیروی دریایی ایالات متحده این موضوع را تا زمانی که زیردریایی اودیسئوس ۶ بقایای تایتان را کشف کرد، فاش نکرد.

درحالی‌که جست‌وجو برای چند روز ادامه داشت، مقامات نگران بودند مسافران سرگردان ممکن است دچار کلاستروفوبیا، آسیب روانی، وحشت، سرمازدگی یا مرگ دردناک براثر خفگی شده باشند. اما ازآنجاکه تایتان منفجر شد، آن‌ها به‌خاطر نحوه واکنش بدن انسان فورا و بدون اینکه دردی بکشند، از دنیا رفتند.

در تاریخ ۲۰ ژوئن ۲۰۲۳ یعنی حدود دو روز پس از ناپدید شدن تایتان، دستگاه‌های سونار مستقر بر هواپیماهای نظامی کانادا صدای کوبش ریتم‌داری را تشخیص دادند که به شکل توالی «تپ، تپ، تپ، تپ» تقریبا هر نیم ساعت یک بار تکرار می‌شد. افراد مرتبط با تلاش نجات فکر کردند این صدا می‌تواند صدای کسی درون تایتان باشد که به‌عنوان تنها راه ارتباطی موجود به دیواره زیردریایی ضربه می‌زند. برداشت دیگری که از این صدا می‌شد، این بود که صدای در هم شکستن فلز است.

البته، به احتمال زیاد صدا ارتباطی با تایتان نداشت. این صداها ممکن است از کشتی در آن نزدیکی ایجاد شده باشد یا توسط اجسام فلزی موجود در بقایای به‌گل‌نشسته تایتانیک تولید شده بود. صدا احتمالاً با درخواست کمک هم ارتباطی نداشت، زیرا پروتکل خاصی از صداها وجود دارد که خدمه باید هنگام غرق‌شدن وسیله‌ی نقلیه و بروز مشکل در سیستم‌های ارتباطی از آن استفاده کنند. علاوه‌بر‌این، بعداً مشخص شد تایتان مدت‌ها پیش از دریافت این صداها منفجر شده بود.

مستند شامل گزارش دست اول جامعی از تلاش‌های نجات زیردریایی از سوی اد کاسانو، مدیراجرایی Pelagic Research Services بود که مالک زیردریایی بسیار پیچیده‌ای است که می‌تواند عمق خیلی بیشتر از آنچه را که تایتان می‌توانست، تحمل کند.

آژانس‌های دولتی با Pelagic Research Services تماس گرفتند و این گروه با کمک نیروی هوایی ایالات متحده زیردریایی خود را به محل زیر آب رفتن تایتان بردند و از ساعت ۴ صبح روز سه‌شنبه ۲۲ ژوئن یعنی چهار روز پس از ناپدید شدن تایتان که طبق تخمین‌ها فقط پنج ساعت اکسیژن در آن باقی مانده بود (اگر منفجر نشده بود)، به آب رفت.

کارکنان زیردریایی اودیسئوس ۶ را با سرعتی بیش از حد معمول به زیر آب فرستادند، زیرا در این مورد زمان اهمیت فراوانی داشت (۳۵ متر در دقیقه به جای ۲۵ متر). در ساعت ۶:۱۵ صبح درحالی‌که طبق تخمین‌ها فقط دو ساعت اکسیژن در تایتان باقی مانده بود، اودیسئوس ۶ با مشکل فنی مواجه شد. کارکنان چاره‌ای جز خاموش و روشن کردن سیستم نداشتند. این روش کارآمد بود و زیردریایی با قدری تأخیر به فرود خود ادامه داد. وقتی زیردریایی به کف اقیانوس رسید، اگر تایتان سالم بود، احتمالاً هوای تنفسی چندانی نداشت و تلاش‌های اودیسئوس ۶ در این مرحله حیاتی‌تر بود.

پنجشنبه ۲۳ ژوئن فرا رسید و طبق پیش‌بینی‌ها اکسیژن تایتان تمام شده بود. با‌این‌حال، امدادگران به تلاش خود ادامه دادند، هرچند هر لحظه احتمال زنده بودن سرنشینان زیردریایی تایتان کمتر و کمتر می‌شد.

تیم پلاژیک به سرعت و با هوشیاری تمرکز خود را از نجات به بازیابی تغییر داد که نتیجه‌ی محتمل‌تری برای تایتان بود. چهار ساعت پس از مأموریت جدید، دوربین‌های اودیسئوس ۶ تکه‌ای از دم مخروطی‌شکل تایتان را پیدا کردند. این بقایا در فاصله حدود ۵۰۰ متری سینه کشتی تایتانیک، مقصد مورد نظر تایتان پیدا شد. کارشناسان متوجه شدند قطعه پیداشده از زیردریایی دارای آثار انفجار است. طی چهار روز بعد تیم پلاژیک تلاش برای جمع‌آوری بقایا را هدایت کرد که بدون وقفه ادامه یافت و شامل ۶ بار رفتن به زیر آب بود.

در تاریخ ۲۸ ژوئن یک کشتی آنچه را که اودیسئوس ۶ پیدا کرده بود، به ساحل برد. خبرنگاران متوجه شدند قطعات پیداشده به‌راحتی به‌عنوان قطعات زیردریایی تایتان قابل تشخیص هستند.

درحالی‌که بسیاری امیدوار بودند پنج فرد درون زیردریایی چند روز پس از ناپدید شدن زیردریایی همچنان زنده باشند، تعداد انگشت‌شماری از افراد آشنا با اوشن گیت و راش به همراه کارشناسان زیردریایی دیگر خوش‌بین نبودند و سرنوشت شوم تایتان را پیش‌بینی می‌کردند.

بارت کمپر، مهندس وسایل نقلیه زیردریایی یکی از امضاکنندگان نامه‌ای بود که در مارس ۲۰۱۸ به راش فرستاده شد. در این نامه، انجمن فناوری‌های دریایی از ترس تکرار حادثه‌ای نظیر سانحه هیندنبورگ (که در آن کشتی هوایی دارای نقصی در سال ۱۹۳۷ موجب مرگ افراد بی‌گناه شد)، از راش خواستند از طرح زیردریایی خود دست بکشد و با دقت درمورد تمام جنبه‌های ساخت و استفاده از زیردریایی خود فکر کند. اما او به‌خاطر زیر پاگذاشتن قوانین به خود افتخار می‌کرد و خود را مبتکر می‌خواند. راش به خاطر استفاده از فیبر کربن به‌جای تیتانیوم خرسند بود، اما این امر درنهایت به انفجاری منجر شد که نابودی تایتان و سرنشیناش را در پی داشت.