چرا بزرگ‌ترین زلزله ۲۵ سال اخیر تایوان برای دانشمندان غافلگیرکننده نبود؟
صبح روز سوم آوریل، تایوان زلزله‌ای به بزرگی ۷٫۴ ریشتر را تجربه کرد. این زمین‌لرزه، شدیدترین زلزله‌ای بود که تایوان در طی ۲۵ سال اخیر تجربه کرده است. زلزله قربانی‌های کشته و زخمی بسیار، خرابی ساختمان‌ها و رانش زمین را در پی داشت، اما دانشمندان هشدار می‌دهند که تایوان همچنان باید منتظر خرابی‌ها و تلفات بیشتری باشد. زمین‌شناسان می‌گویند مرکز زمین‌لرزه روی شبکه‌ی پیچیده‌ای از گسل‌های فراساحلی قرار دارد که احتمال وقوع پس‌لرزه یا حتی زمین‌لرزه‌ای دیگر را افزایش می‌دهد.
به‌گزارش نیچر، زمین‌لرزه به بزرگی ۷٫۴ ریشتر در زیر اقیانوس، در ۱۸ کیلومتری جنوب شهر ساحلی هوالین، درست قبل از ساعت ۸ صبح چهارشنبه به وقت محلی، به وقوع پیوست. از آن زمان، ده‌ها پس‌لرزه جزیره را لرزانده است. پس‌لرزه‌ای به بزرگی ۶٫۴ ریشتر تقریباً دو ساعت پس از زمین‌لرزه‌ی اصلی رخ داد. کو فونگ ما، زلزله‌شناس از دانشگاه مرکزی ملی در شهر تائویوان، می‌گوید همه لرزش را تجربه کردند.
عمق ۳۵ کیلومتری زمین‌لرزه نسبتاً پایین بود و باعث شد که لرزش‌ها قوی‌تر از زلزله‌هایی باشد که در اعماق بیشتری از سطح زمین رخ می‌دهند. مقام‌ها در ابتدا برای تایوان، ژاپن و فیلیپین هشدار سونامی صادر کردند، اما بعداً درجه‌ی هشدار را کاهش دادند. حدود ۱۵ دقیقه پس از وقوع زمین‌لرزه، موجی به ارتفاع ۳۰ سانتی‌متر در ساحل جزیره‌ی یوناگونی در اوکیناوا، در جنوب ژاپن فرود آمد. اثرات این زمین‌لرزه در بخش‌هایی از سرزمین اصلی چین نیز احساس شد.
تایوان در یکی از فعال‌ترین مناطق زلزله‌خیز جهان قرار دارد
مگان میلر، زلزله‌شناس از دانشگاه ملی استرالیا در کانبرا، می‌گوید آسیب‌پذیری تایوان در برابر زلزله تعجب‌آور نیست، زیرا این کشور در یکی از فعال‌ترین مناطق زلزله‌خیز جهان قرار دارد. ساحل شرقی جزیره روی دو زمین‌ساخت صفحه‌ای همگرا قرار دارد: صفحه‌ی دریای فلیپین و صفحه‌ی اوراسیا. بسیاری از زمین‌لرزه‌های بخش شرقی تایوان به دلیل لغزش صفحه‌ی دریای فیلیپین در زیر صفحه‌ی اوراسیا رخ می‌دهد.
یو وانگ، زمین‌شناس از دانشگاه ملی تایوان در تایپه، می‌گوید محل کانون زیرآبی زمین‌لرزه سرنخ‌هایی از جنبه‌ی فنی آن ارائه می‌دهد. زمین‌لرزه روی یک گسل معکوس رخ داده است، بدین معنی که یک تکه سنگ به صورت عمودی نسبت به دیگری جابه‌جا شده است. وانگ می‌افزاید: «معتقدیم که علت زمین‌لرزه‌ی کنونی، همین است. منطقه‌ای که زمین‌لرزه در آن رخ داد، حاوی شبکه‌ی پیچیده‌ای از گسل‌ها است و زلزله احتمالاً یک گسیختگی شکافی به طولی بین ۴۰ تا ۵۰ کیلومتر ایجاد کرده است.»
وانگ می‌گوید در روزهای آینده انتظار می‌رود ده‌ها پس‌لرزه‌ی دیگر نیز تایوان را بلرزاند. میلر اضافه می‌کند که شدت زمین‌لرزه، در حال حاضر باعث رانش زمین در مناطق کوهستانی شده است و با لرزش‌های بیشتر، بدتر نیز می‌شود و تلاش برای امدادرسانی و نجات را چالش‌برانگیزتر می‌کند. پس‌لرزه‌ها در مناطق مسطح، ممکن است به نرم‌شدن زمین و غرق‌شدن این مناطق در آب منجر شود، امواج لرزه‌ای را تقویت کند و به ساختمان‌های آسیب‌دیده، آسیب بیشتری بزند. میلر می‌گوید ممکن است صدمات بیشتری نسبت به اولین رویداد در راه باشد.
- چرا زلزله مراکش بسیار مرگ‌بار بود؟22 شهریور 02مطالعه '5
- بزرگ‌ترین زلزله ممکن چند ریشتر می‌تواند باشد؟14 بهمن 01مطالعه '5
به نقل از کو فونگ ما، در قرن گذشته چندین زمین‌لرزه در تایوان رخ داده است که بزرگی آن‌ها به ۷ ریشتر می‌رسد و معمولاً هر ۳۰ سال یک‌بار اتفاق می‌افتد. در سال ۱۹۹۹، یکی از ویرانگرترین زمین‌لرزه‌هایی که تا‌به‌حال تایوان را لرزانده است، با بزرگی ۷٫۶ ریشتر در قسمت غربی جزیره رخ داد و به مرگ بیش از ۲۴۰۰ نفر و تخریب هزاران ساختمان منجر شد.
اما تایوان در دو دهه‌ی گذشته، تلاش برای کاهش اثرات مخرب زلزله را افزایش داده است. این کشور به سیستم هشدار اولیه مجهز است که چند ثانیه پس از وقوع زلزله، از طریق تماس تلفنی به تمامی شهرها و مناطق هشدار می‌دهد. کو فونگ ما می‌افزاید که بسیاری از ساختمان‌ها به منظور مقاومت در برابر زلزله‌های قوی اصلاح شده‌اند و چندین ایستگاه لرزه‌نگاری در سراسر جزیره برای سنجش آنی لرزه مستقر شده‌اند.
کو فونگ ما و همکارانش اکنون در حال ساخت حسگرهایی برای اندازه‌گیری شدت لرزش در داخل ساختمان‌ها هستند، بدین صورت مردم می‌توانند میزان خطر در هنگام وقوع زلزله را بسنجند. او می‌گوید: «گمان می‌کنم که آینده این‌گونه خواهد بود.»
نظرات