آخرین موجود زنده روی زمین کدام گونه خواهد بود؟

به‌گفته‌ی چارلز داروین، حداقل ۳٫۷ میلیارد سال است که زندگی روی زمین وجود دارد و طی این مدت، به زیباترین و شگفت‌انگیزترین اشکال تکامل یافته است. با‌این‌حال، روزی ممکن است سیاره زمین سکونتگاه یک نوع جاندار باشد. این موجود نه سوسک و نه عقرب و مطمئنا نه انسان خواهد بود، بلکه آخرین حیوانی که روی زمین می‌ماند، احتمالا تاردیگرید است.

اگر به اطراف کیهان بنگرید، این فکر به ذهنتان می‌آید که پیدایش زندگی بسیار دشوار است. اگرچه وقتی زندگی جریان پیدا کرد، از بین بردن آن بسیار دشوار خواهد بود.

ما درمورد پنج رویداد انقراض جمعی در تاریخ زمین خبر داریم که حداقل ۷۵ درصد از گونه‌ها را از بین بردند، اما حیات همیشه موفق شد بازگردد.

شدیدترین رویداد انقراض حدود ۲۵۰ میلیون سال پیش رخ داد (انقراض پرمین) و تخمین زده می‌شود که ۹۰ درصد از گل گونه‌ها را پس از مجموعه‌ای از فوران‌های آتشفشانی فاجعه‌بار از بین برد. پس از چند میلیون سال بازیابی، حیات بازگشت و به تعادل سالم‌تری رسید.

برخی استدلال می‌کنند که درحال‌حاضر در میانه انقراض جمعی ششم قرار داریم که علت اصلی آن فعالیت‌های انسانی مانند تخریب زیستگاه‌ها، آلودگی و تغییرات اقلیمی است. درحالی‌که بی‌تردید این شرایط وضعیتی اضطراری است که باید فورا به آن پرداخته شود، بسیار بعید است که مرگ همه اشکال حیات روی زمین را به دنبال داشته باشد.

با‌این‌حال، پژوهش‌ها نشان می‌دهد که برخی از اشکال حیات حداقل برای مدتی پس از جنگ هسته‌ای بزرگ باقی خواهند ماند. این جانداران باقیمانده ممکن است شامل بسیاری از اشکال میکروسکوپی حیات و همچنین سوسک‌ها و عقرب‌ها باشد که می‌توانند سطح بالایی از تشعشعات را تحمل کنند.

در مقیاس کیهانی، خطر رویدادهای اخترفیزیکی مانند انفجار پرتو گاما، برخورد سیارک‌ها و انفجار ابرنواختر نیز وجود دارد.

رویدادهای اخترفیزیکی شدید این توانایی را دارند که کل اشکال حیات را نابود کنند. رویداد ابرنواختر یعنی مرگ انفجاری ستاره‌ای پیر، حجم زیادی از تشعشعات کیهانی را به‌سوی زمین روانه می‌کند و به لایه اوزون که از ما دربرابر تابش فرابنفش خورشید محافظت می‌کند، آسیب می‌زند.

خوشبختانه، احتمال برخورد این نیروها در طول عمر منظومه شمسی کم است. درصورت وقوع انفجار ابرنواختر در فاصله ۴۰ تا ۵۰ سال نوری زمین، احتمالا در امان می‌مانیم. با‌این‌حال، در ارتباط با چنین سناریویی عدم اطمینان وجود دارد و بسیاری از اشکال حیات روی زمین ممکن است طی بدترین سناریوی انفجار ابرنواختر از بین بروند.

در سال ۲۰۱۷، دانشمندان دانشگاه آکسفورد و هاروارد مقاومت اشکال مختلف حیات را دربرابر رویدادهای اخترفیزیکی مورد مطالعه قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که تنها حیوانی که احتمالا در این شرایط جان سالم به درمی‌برد، تاردیگرید است. آن‌ها متوجه شدند اگرچه انفجار ستاره‌های نزدیک یا برخورد سیارک‌ها برای انسان‌ها فاجعه‌بار خواهد بود، تاردیگریدها ممکن است تحت‌تاثیر آن‌ها قرار نگیرند.

تاردیگریدها می‌توانند در دمای منفی ۲۷۲٫۹۵ درجه سانتی‌گراد و دمای ۱۵۰ درجه سانتی‌گراد و همچنین فشار بالا و تشعشات زیاد زنده بمانند. آن‌ها حتی به‌طرز شگفت‌انگیز می‌توانند شرایط خلاء موجود در فضا را تاب بیاورند. به‌این‌ترتیب، احتمال می‌رود که آن‌ها بتوانند طوفان ابرنواختر را نیز تحمل کنند.

درنهایت، زندگی روی زمین با مرگ خورشید به پایان می‌رسد. خورشید در حدود ۵ میلیارد سال بعد، وقتی هیدروژن خود را به پایان برساند، شروع به مردن خواهد کرد. همان‌طور که خورشید به سمت مرحله بعدی خود به عنوان یک غول سرخ پیش می‌رود، به حدی بزرگ می‌شود که دو سیاره نزدیک به خود، یعنی عطارد و زهره را می‌بلعد. درنهایت زمین نیز احتمالا بلعیده خواهد شد.

در طول سفر مرگبار خورشید، زمین داغ می‌شود و درمعرض مقادیر زیادی تشعشع قرار می‌گیرد، اقیانوس‌ها تبخیر می‌شوند، اتمسفر از بین می‌رود و چشم‌اندازی سوخته برجای می‌ماند. حتی تاردیگریدها نیز از این سناریو جان سالم به در نخواهند برد. شاید برخی از باکتری‌های اکستریموفیل (شدیددوست) که به گرمای شدید عادت دارند، برای مدتی بمانند، اما درنهایت در آن زمان، حیات به شکلی که با آن آشنا هستیم، به پایان خواهد رسید.