راز عمر طولانی کوسه‌های گرینلند در نهایت فاش شد

کوسه‌های گرینلند می‌توانند صد‌ها سال عمر کنند، اما دانشمندان هرگز به علت این عمر طولانی پی نبرده بودند. اکنون، محققان ممکن است راز طول عمر حیرت‌انگیز این حیوانات را کشف کرده باشند: متابولیسم کوسه‌ها تغییرناپذیر است. این کشف غیرمنتظره با نظریه‌های قبلی دانشمندان در تضاد و حتی ممکن است دارای پیامدهای عمده‌ای برای نحوه‌ی سازگاری این حیوانات با تغییرات اقلیمی باشد.

میانگین طول عمر کوسه‌های گرینلند (Somniosus microcephalus) حداقل ۲۵۰ سال است، اما ممکن است به بیش از ۵۰۰ سال نیز برسد. این عمر طولانی‌مدت، احتمالاً آن‌ها را به گونه‌ای تبدیل می‌کند که در میان تمام مهره‌داران جهان، بیشترین طول عمر را دارند. این کوسه‌ها در شمالگان و اقیانوس اطلس شمالی، در اعماقی تا ۲٬۶۴۷ متر زندگی می‌کنند.

کشف علت دقیق طول عمر بلند این کوسه‌ها، هرگز برای دانشمندان آسان نبوده است. محققان برای مدت‌ها گمان می‌کردند که طول عمر آن‌ها به دلیل دمای بسیار سرد محیط زندگی آن‌ها است. بر اساس بیانیه‌ای درباره یافته‌های جدید، این کوسه‌ها می‌توانند در آب‌هایی با دمای منفی ۱٫۸ درجه سانتی‌گراد زنده بمانند و کمترین جنبش را داشته باشند.

اما مطالعه‌ی جدید که در کنفرانس جامعه زیست‌شناسی تجربی در پراگ ارائه شد، نشان می‌دهد که طول عمر کوسه‌های گرینلند ممکن است با میزان فعالیت سوخت‌و‌سازی آن‌ها مرتبط باشد و به نظر نمی‌رسد که این فعالیت مانند دیگر حیوانات، با گذر زمان تغییر کند.

سوخت‌و‌ساز یا متابولیسم، به مجموعه‌ای از فرآیندهای شیمیایی گفته می‌شود که در بدن موجودات زنده اتفاق می‌افتد. در این فرآیندها، آنزیم‌ها مواد غذایی را به انرژی تبدیل می‌کنند تا بدن بتواند کار کند، بافت‌ها را بازسازی و تعمیر کند. این انرژی همچنین برای حذف مواد پسماند از سلول‌ها نیز به کار می‌رود.

در بیشتر حیوانات، میزان سوخت‌و‌ساز با گذر زمان کاهش می‌یابد. این امر به کاهش تولید انرژی، کندتر‌شدن فرآیند بازسازی سلول‌ها و همچنین، کاهش توانایی حذف مواد پسماند سلولی منجر می‌شود و در نهایت، به سلول‌ها آسیب می‌رساند.

در مطالعه‌ی جدید، محققان برای سنجش میزان سوخت‌و‌ساز بدن کوسه‌های گرینلند، نمونه‌های بافت بدن را از ماهیچه‌های ۲۳ کوسه‌ی گرینلندی که در سواحل جنوبی جزیره‌ی دیسکو در گرینلند نگهداری می‌شدند، برداشت کردند.

سپس، تیم محققان فعالیت پنج آنزیم مختلف را در نمونه‌ها اندازه‌گیری کردند تا میزان سوخت‌و‌ساز بدن کوسه‌های گرینلند و واکنش آن‌ها در مقابل دماهای محیطی مختلف را بررسی کنند.

کمپلیسون می‌گوید در بیشتر حیوانات، انتظار می‌رود که فعالیت برخی آنزیم‌ها در طول زمان کاهش یابد و از بین برود یا کارایی کمتری داشته باشد. اما این امر در مورد کوسه‌های گرینلند صدق نمی‌کند. میزان سوخت‌و‌ساز پایدار و ثابت کوسه‌های گرینلند، بدین معناست که آن‌ها مانند حیوانات دیگر پیر نمی‌شوند و تحلیل نمی‌روند. این ویژگی، احتمالاً راز عمر طولانی‌مدت آن‌ها است.

همچنین، آزمایش‌ها نشان داد که فعالیت همه‌ی آنزیم‌ها در دماهای بالاتر، دقیقاً همان‌طور که انتظار می‌رفت، «به‌طور چشمگیری بالاتر» است؛ زیرا آنزیم‌ها تمایل دارند که در محیط گرم‌تر فعالیت بیشتری داشته باشند. کمپلیسون می‌افزاید:

ما می‌خواستیم بررسی کنیم که آنزیم‌های کوسه‌های گرینلند به‌طور خاص برای فعالیت بهتر در شرایط محیطی سردتر تطبیق یافته‌اند، اما چنین الگویی را مشاهده نکردیم. فعالیت بیشتر در شرایط محیطی گرم‌تر نشان می‌دهد که اگر این کوسه‌ها با دمای گرم‌تری سازگار شوند، سوخت‌و‌ساز آن‌ها نیز به‌طور چشمگیری افزایش می‌یابد و احتمالاً نحوه‌ی زندگی آن‌ها را تغییر خواهد داد.

کشف محققان به‌طور ویژه‌ای مهم است، زیرا انتظار می‌رود که در نتیجه‌ی گرمایش زمین، دمای سطح دریاهای جهان تا سال ۲۱۰۰ از ۱٫۲ تا ۳٫۲ درجه سانتی‌گراد افزایش یابد. بر اساس اطلاعات بنیاد جهانی حیات‌وحش، میانگین دمای شمالگان سه برابر سریع‌تر از میانگین دمای جهانی افزایش می‌یابد.

کمپلیسون امیدوار است که در آینده، بتواند علائم بیشتری از پیری را بسنجد و قصد دارد که برای درک بهتر چگونگی محافظت از کوسه‌های گرینلند در برابر تأثیرات گرمایش جهانی بر محیط‌زیستشان، به بررسی سوخت‌و‌ساز بدن کوسه‌ها ادامه دهد.