آیا مصریان باستان برای ساخت هرم جوزر از آسانسور آبی استفاده کردند؟
در زمانی حدود ۴۵۰۰ سال پیش، سازه‌ی پلکانی «هرم جوزر» به دست مصریان باستان در محوطه‌ی تدفینی باستانی سقاره در شمال غربی شهر ممفیس مصر، ساخته شد. هرم جوزر یکی از اولین اهرام ساخته‌شده در مصر باستان و همچنین، محل دفن فرعون جوزر است. هرم جوزر برخلاف دیگر اهرام مصری، از شش سکو روی هم ساخته شده است که به تدریج، کوچک می‌شوند و به شکل پله روی هم درمی‌آیند.
اکنون، گروهی از محققان با ارائه‌ی فرضیه‌ای تازه درباره‌ی روش ساخت هرم جوزر، ادعا می‌کنند که مصریان باستان ممکن است برای ساخت قدیمی‌ترین هرم شناخته‌شده‌ی مصر از یک آسانسور آبی در چاه قائم استفاده کرده باشند. به اعتقاد محققان، آسانسور آبی از توانایی بلندکردن ۵۰ تا ۱۰۰ تن سنگ به طور همزمان برخوردار بوده است.
فرضیه‌ی بهره‌گیری از آسانسور آبی، بر اساس این واقعیت مطرح شده که در نزدیکی هرم پلکانی جوزر، دو کانال خشک قرار گرفته است که احتمالاً زمانی آبراه‌های فعالی بوده‌اند. این آبراه‌ها می‌توانستند آب مورد نیاز برای ساخت هرم پلکانی را از آب روان باران و آب رود نیل تأمین کنند و به محل ساخت هرم برسانند. در محل ساخت هرم نیز یک چاه قائم مرکزی، مکرراً از آب پر و تخلیه می‌شد تا آسانسور چوبی شناور به سمت بالا و پایین حرکت کند.
خاویر لاندرو از مؤسسه تحقیقاتی باستان‌شناسی خصوصی پالئوتکنیک در فرانسه، می‌گوید: «ما معتقدیم که سنگ‌ها پس از بالارفتن در چاه قائم، توسط بالابر هیدرولیکی در هرم به سمت بالا هدایت می‌شدند.»
محققان می‌گویند سنگ‌ها توسط بالابر هیدرولیکی در هرم به سمت بالا هدایت می‌شدند
لاندرو و همکارانش ویژگی‌های آب‌شناسی و زمین‌شناسی محوطه‌ی قرارگیری هرم را تجزیه‌و‌تحلیل کردند تا اثبات کنند که در طول مدت زمان ۲۰ تا ۳۰ ساله‌ی ساخت هرم، بین ۴ میلیون تا ۵۴ میلیون متر مکعب آب مورد نیاز برای ساخت هرم از طریق این روش تأمین شده است.
محققان می‌گویند آب ممکن است از طریق محوطه‌ی مستطیلی شکلی در اطراف هرم که «گیزر المدیر» نام دارد، عبور کرده باشد تا پس از تصفیه‌ی شن و ماسه‌ها به سمت گمانه‌ی پیشرو، آبراه عمیق و بزرگ ۴۱۰ متری در نزدیکی محوطه‌ی هرم پلکانی، جریان یابد.
گیوم پیتون از دانشگاه گرونوبل آلپ در فرانسه و یکی از نویسندگان همکار مطالعه، می‌گوید: «کانال ممکن است نمایانگر یک مخزن زیرزمینی عظیم با چندین محفظه‌ی مختلف باشد، یکی از این محفظه‌ها با چاه قائم مرکزی درون هرم هم‌راستا بوده است.»
جودیت بانبری از دانشگاه کمبریج، می‌گوید ایده‌ی وجود آب بیشتر در دوران باستان در هرم پلکانی، توسط بعضی از مطالعات پیشین نیز تأیید می‌شود. اما او خاطرنشان می‌کند که برای فرضیه‌ی وجود فناوری بالابر آبی احتمالی، شواهد کافی وجود ندارد.
- شاخه گمشده نیل که به ساخت اهرام مصر کمک کرد، شناسایی شد29 اردیبهشت 03مطالعه '3
- معمای اهرام جیزه؛ شاخه گمشده نیل ساخت بزرگ‌ترین شگفتی باستانی را امکان‌پذیر کرد25 شهریور 01مطالعه '5
بانبری می‌گوید: «اگر تفسیر محققان مطالعه‌ی جدید درست باشد، عجیب است که از این سیستم در هیچ مکان دیگری استفاده نشده و هیچ نقاشی شناخته‌شده‌ای از چنین سیستمی وجود ندارد؛ درحالی‌که بسیاری از راه‌حل‌ها و فرآیندهای مهندسی دیگر، به شکلی واضح در نقاشی‌های دیواری و نقش برجسته‌ها به تصویر کشیده شده‌اند.»
فرضیه‌ی آسانسور آبی، واقعیت دیگری را نیز نادیده می‌گیرد. هرم پلکانی ساختاری آزمایشی بود و در طول زمان، هم در ارتفاع و هم در مساحت، به تدریج ساخته شد و گسترش یافت. فرضیه‌ای که عموماً پذیرفته شده، این است که برای جابه‌جایی سنگ‌هایی که از همان محل یا از نزدیکی استخراج و سپس برداشته شدند، از عملیات خاکی (مانند رمپ یا سطوح شیب‌دار) استفاده شده بود.
با این حال، محققان مطالعه می‌گویند این قبیل فرضیه‌ها، برای درک چگونگی ساخت سازه‌هایی فراتر از هرم پلکانی، ارزش بررسی دارند. پیتون می‌افزاید: «کاوش چاه‌های پنهان در این اهرام، می‌تواند مسیری امیدوارکننده برای ادامه‌ی تحقیقات باشد.»
یافته‌های پژوهشگران در وب‌سایت ریسرچ‌گیت منتشر شده است.