شواهد فسیلی کمیاب اسرار تکامل پستانداران عصر ژوراسیک را فاش می‌کنند
در میانه‌ی دوره‌ی ژوراسیک، پستانداران کوچک عمر بسیار طولانی‌تری نسبت به همتایان امروزی خود داشتند و به‌جای دریافت فقط چند هفته مراقبت والدین، تا سال‌ها به آن‌ها وابسته بودند. این کشف نشان می‌دهد که پستانداران کوچک در مقطعی از تاریخ تغییر چشمگیری در سرعت رشد خود تجربه کردند؛ اما دقیقا مشخص نیست چه چیز عامل بروز چنین تغییری بوده است.
یافته‌ی جدید براساس دو اسکلت فسیل‌شده از پستاندار کوچک منقرض‌شده‌ای به اندازه‌ی موش به نام کروساتودون کرتلینگتوننسیس (Krusatodon kirtlingtonensis) به دست آمده است که در زمانی حدود ۱۶۶ میلیون سال پیش، در جزیره‌ی اسکای در اسکاتلند زندگی می‌کرد. فسیل‌ها با فاصله‌ی چند دهه از یکدیگر حفاری شدند: اولین نمونه در دهه ۱۹۷۰ و دومی در سال ۲۰۱۶.
دو فسیل کروساتودون کشف نادری به حساب می‌آیند، زیرا هر دوی فسیل‌ها از یک گونه هستند، اما یکی بالغ و دیگری نابالغ است. گروه محققان توانستند این دو نمونه را با یکدیگر مقایسه کنند تا به چگونگی رشد و تکامل آن‌ها پی ببرند. السا پانچیرولی، دیرین‌شناس از موزه ملی اسکاتلند در ادینبرا، به نیوساینتیست گفت: «این فسیل‌ها به ما امکان دادند تا پرسش‌هایی را مطرح کنیم که با در دست داشتن یک نمونه به تنهایی، حتی نمی‌توانستیم آن‌ها را تصور کنیم.»
دانشمندان در قدم اول، برای شمارش حلقه‌های رشد سالانه‌ی حیوانات، از تصویربرداری پرتو ایکس دندان‌های نمونه‌های فسیلی استفاده کردند. این حلقه‌ها نیز مانند حلقه‌های تنه‌ی درخت، برای تخمین سن گونه به کار می‌روند. آن‌ها دریافتند که نمونه‌ی بالغ حدود هفت سال و نمونه‌ی نابالغ بین هفت ماه تا دو سال سن داشته است.
تغییر در مدت زمان رشد ممکن است با تغییرات محیطی در ارتباط باشد
پانچیرولی می‌گوید نمونه‌ی حیوان نابالغ هنوز دندان‌های شیری داشت، بنابراین انتظار می‌رفت که فسیل نابالغ خیلی کوچک‌تر باشد. او می‌افزاید: «این کشف بسیار شگفت‌انگیز بود، زیرا حیوان کوچک‌تر تقریباً به اندازه‌ی سنجاب یا حشره‌خوار است. ما انتظار داشتیم که شکل دندان‌هایش خیلی زودتر (در عرض چند هفته یا چند ماه) عوض شده باشد. به همین دلیل بلافاصله فهمیدیم که مدت زمان رشد این حیوان در مقایسه با گونه‌های امروزی، بسیار متفاوت بوده است.»
بر اساس شواهد فسیلی، زمان جداشدن کروساتودون کوچک از مادرش، ممکن است تا دو سال طول کشیده باشد. بیشتر پستانداران کوچک امروزی برای جداشدن از مادرانشان فقط به چند هفته زمان نیاز دارند. به همین دلیل، چنین جهشی در روند رشد پستانداران کوچک، بسیار چشمگیر است.
- چرا حیوانات غول‌پیکر ماقبل تاریخ کوچک‌تر شدند؟13 بهمن 01مطالعه '9
- پستانداران چگونه پس از پایان عصر دایناسورها به موجوداتی بزرگ تبدیل شدند؟18 شهریور 01مطالعه '6
پانچیرولی می‌گوید تحلیل طول و اندازه‌ی استخوان‌های فسیل‌ها نشان داد که رشد این حیوانات «در طول تمام دوران زندگی آن‌ها ادامه می‌یافت». امروزه، پستانداران کوچکی مانند موش‌ها، در کودکی به سرعت رشد می‌کنند و پس از رسیدن به سن بلوغ، رشدشان ناگهان متوقف می‌شود.
دلیل تغییر در روند رشد پستانداران کوچک و زمان تجربه‌ی این تغییر، به طور دقیق مشخص نیست. پانچیرولی می‌گوید تغییر در رشد ممکن است با تغییرات محیطی در ارتباط باشد، یا در نتیجه‌ی افزایش خون‌گرمی و افزایش سرعت سوخت‌و‌ساز بدن در پستانداران، به وجود آمده باشد.
گروه پانچیرولی برای ادامه‌ی کاوش‌ها، هر سال به جزیره‌ی اسکای سفر می‌کنند. او امیدوار است که در نهایت، بتواند تغییرات رشدی پستانداران کوچک را به شکلی جامع‌تر درک کند. او می‌افزاید: «امیدوارم در سال‌های آینده فسیل‌های بیشتری کشف کنیم، یا روش‌های تازه‌ای برای پاسخ‌دادن به این قبیل پرسش‌ها بیابیم.»
یافته‌های محققان در مجله نیچر منتشر شده است.