کشف بقایای هفت‌هزار ساله دایره‌های سنگی ایستاده در عربستان سعودی

باستان‌شناس‌ها در عربستان سعودی، هشت «دایره سنگی ایستاده» باستانی را حفاری کردند که به نظر می‌رسد زمانی به‌عنوان خانه استفاده می‌شد.

پژوهشگران دوم ژوئیه در مجله‌ی Levant گزارش دادند که تقریبا ۳۴۵ عدد از سازه‌ها‌ی دایره‌ای از طریق بررسی‌های هوایی در سراسر «حره عویرض»، میدان گدازه‌ای در نزدیکی شهر العلا در شمال غربی عربستان سعودی، شناسایی شدند. دایره‌ها دارای قطر ۴ تا ۸ متر هستند و حداقل یک سنگ ایستاده در مرکزشان قرار دارد.

به گزارش لایوساینس، قدمت دایره‌های سنگی عربستان تقریبا به هفت‌هزار سال پیش بازمی‌گردد و دارای بقایایی از دیوارهای سنگی و حداقل یک درگاه است. این دایره‌ها سقف‌هایی داشتند که از سنگ یا مواد آلی ساخته شده بودند.

باستان‌شناس‌ها در طول حفاری، بقایای تعداد زیادی از ابزارهای سنگی ساخته‌شده از بازالت را کشف کردند. تنها در پنج عدد از دایره‌های ایستاده، نزدیک به ۲۲۵ کیلوگرم ابزار سنگی یا سنگریزه کشف شد. باستان‌شناس‌ها همچنین بقایایی از استخوان‌های گوسفندها، بزها و گاوها را یافتند.

همچنین از میان یافته‌ها، تعدادی صدف دریایی وجود داشت که همگی از دریای سرخ که در فاصله‌ی ۱۲۰ کیلومتری غرب قرار دارد، آمده بودند. به‌گفته‌ی نویسندگان مطالعه، صدف‌ها نشان‌دهنده‌ی شبکه‌های در حال توسعه‌ی داد و ستد همزمان با مهاجرت هستند.

مصنوعات کشف‌شده در دایره‌ها و همچنین شباهت دایره‌ها به خانه‌های باستانی حفاری‌شده در اردن، نشان می‌دهد که بسیاری از دایره‌های سنگی ایستاده، اگر نگوییم همه‌ی آن‌ها، سازه‌ی بومی منطقه محسوب می‌شوند.

هرچند مردم امروزی ممکن است گاهی دایره‌های سنگی مثل استون‌هنج را به اهداف مذهبی مربوط بدانند، باید توجه داشت که سازه‌های بومی اولیه اغلب حالت دایره‌ای داشتند. به گفته‌ی جین مک‌موهان، مؤلف ارشد پژوهش، معماری اولیه‌ی بومی در سراسر جهان همیشه به‌صورت مدور بود و خانه‌های مستطیلی تنها در دوران نو‌سنگی پسین ظاهر شدند.

نزدیک به هفت‌هزار سال پیش، محیط عربستان سعودی بسیار مرطوب‌تر از شرایط کنونی بود، اما کشاورزی هنوز رونق نیافته بود. مک‌موهان می‌گوید:

هیچ شواهدی از گونه‌های اهلی‌شده‌ی گیاهی مثل گندم و جو دیده نمی‌شود، اما احتمالا انسان‌ها گیاهان وحشی را جمع‌آوری می‌کردند و چشم‌انداز اطراف خود را برای دسترسی بیشتر به گونه‌های وحشی تغییر می‌دادند.

در دوران رواج دایره‌های سنگی ایستاده، نوع دیگری از سازه سنگی موسوم به المستطيلات نیز ساخته می‌شد. حفاری‌های مستطیل‌ها نشان می‌دهد این سازه‌ها اهداف آیینی داشتند و میزبان مراسمی مثل قربانی‌کردن احشام بودند. کاربرد همزمان مستطیل‌ها و دایره‌های سنگی ایستاده نشان می‌دهد که احتمالا این دو سازه‌ی خرسنگی جنبه‌هایی از موجودیت فرهنگی واحدی باشند.

گری رالفسون، استاد دیرینه‌شناسی کالج ویتمن بر این باور است که افرادی که دایره‌های سنگی ایستاده و مستطیل‌ها را می‌ساختند، در واقع نوادگان افرادی بودند که ۵۰۰ سال قبل‌تر در اردن و سوریه زندگی می‌کردند.

معماری دایره‌های سنگی ایستاده به سازه‌های یافت‌شده در اردن شباهت دارد که قدمتشان به ۵۰۰ سال قبل‌تر بازمی‌گردد. افرادی که آن سازه‌ها را در اردن می‌ساختند، به کار چوپانی گوسفندها، بزها و گاوها مشغول بودند. مهاجرت احتمالا به دلیل افزایش جمعیت ناشی از ابداع فناوری‌های جدید شکار مثل «کایت» که مجموعه‌ای از دیوارهای سنگی برای هدایت حیوانات به وحشی به منطقه‌ی کشتار بود، اتفاق افتاد. این پیشرفت‌های شکار به شکل چشمگیری منابع غذایی را افزایش داد و به‌نوبه‌ی خود به افزایش جمعیت انسان‌ها در منطقه‌ی اردن و سوریه منجر شد. به گفته‌ی رالفسون:

جمعیت بزرگی در شرق اردن و بخش‌هایی از سوریه شکل گرفته بود و از این رو به زمین‌های جدید شکار نیاز بود. همین نیاز باعث شد که انسان‌ها به‌تدریج به جنوب، یعنی عربستان سعودی امروزی کوچ کنند.