این ماهی پاهایی را تکامل داده است که نقشی فراتر از راه‌رفتن دارند

گونه‌ای از ماهی‌های شگفت‌انگیزی که در اعماق اقیانوس اطلس زندگی می‌کنند، پاهایی را تکامل داده‌اند که فقط برای راه‌رفتن نیستند. زائده‌های این ماهی‌ها به عنوان یک اندام حسی جدید، مثل زبان هستند و به آن‌ها کمک می‌کنند تا طعمه‌های دفن‌شده در بستر دریا را پیدا کنند.

رابین دریای شمال (Prionotus carolinus) در هر سمت از بدنش سه پا دارد که از پایه‌ی باله‌های سینه‌ای حیوان بیرون آمده است. این پاها از ساختارهایی درون باله‌های سینه‌ای به نام «پرتوهای باله‌ای» به وجود آمده‌اند.

نیکلاس بلونو از دانشگاه هاروارد و همکارانش، در سفری پژوهشی به وودزهول در ماساچوست در ایالات متحده، داستان‌هایی درباره‌ی مهارت‌های شکار ماهی‌های رابین دریای شمال شنیدند و تصمیم گرفتند تا چند نمونه‌ی زنده از این ماهی را با خود به آزمایشگاه ببرند.

سپس، پژوهشگران تعداد بیشتری از ماهی‌ها را جمع‌آوری کردند. آن‌ها متوجه شدند که دسته‌ی دوم ماهی‌ها در راه‌رفتن مهارت دارند، اما تلاش آن‌ها در پیدا‌کردن طعمه‌های دفن‌شده در شن موفقیت‌آمیز نیست.

بلونو می‌گوید: «این بار، رابین‌های جدید هیچ چیزی را پیدا نکردند، با اینکه به راحتی طعمه‌های سطحی را می‌خوردند. فکر کردیم شاید اشتباهی از جانب ما رخ داده باشد، اما متوجه شدیم که به‌ طور تصادفی گونه‌ای متفاوت را به آزمایشگاه آورده‌ایم.»

گروه پژوهشگران به‌طور ناخواسته گونه‌ی ماهی‌های رابین دریایی راه‌راه (Prionotus evolans) را جمع‌آوری کرده بود که می‌تواند راه برود، اما در شکار طعمه‌های دفن‌شده تخصصی ندارد و فقط طعمه‌های سطحی را تشخیص می‌دهد.

بلونو می‌گوید: «وقتی به ماهی‌های حفار و غیرحفار نگاه کردیم، تفاوت پاهای آن‌ها کاملاً واضح بود و حتی پاپیلاهای حسی روی پاهای حفار، به راحتی با چشم دیده می‌شد.» پاپیلاهای حسی، برآمدگی‌هایی هستند که گیرنده‌های چشایی و نورون‌های حساس به لمس را شامل می‌شوند و به پاپیلاهای روی زبان انسان که از گیرنده‌های چشایی تشکیل شده‌اند، شباهت دارند.

ایمی هربرت از دانشگاه استنفورد و یکی از اعضای گروه، می‌گوید: «ماهی‌های دیگری هم با باله‌های سینه‌ای و لگنی تغییر‌شکل‌یافته وجود دارند که به آن‌ها امکان راه‌رفتن یا نشستن می‌دهد. اما ویژگی منحصر‌به‌فرد رابین دریای شمال، این است که سایر ماهی‌ها معمولاً از تمام باله‌های سینه‌ای یا لگنی خود برای این منظور استفاده می‌کنند، اما پاهای رابین دریای شمال می‌توانند به‌ شکلی مستقل و بسیار سریع حرکت کنند. این ویژگی به آن‌ها در راه‌رفتن و حفاری، مهارت‌های بسیاری می‌دهد.»

همچنین، گروه پژوهشگران ژن‌هایی را که باعث تکامل پاهای منحصر‌به‌فرد این ماهی‌ها شده‌اند، بررسی کردند و دریافتند که رشد این اندام‌ها توسط یک ژن تنظیم‌کننده‌ی باستانی به نام «tbx3a» کنترل می‌شود.

دیوید کینگزلی از دانشگاه استنفورد، یکی دیگر از اعضای گروه، می‌گوید: «این ژن معمولاً در ناحیه‌ای خاص از گیرنده‌های باله و اندام، در طیف گسترده‌ای از حیوانات، از ماهی‌ها گرفته تا پستانداران بیان می‌شود. این ماهی، نمونه‌ای فوق‌العاده از ساخت اندام‌های جدید از طریق اصلاح ابزارهای قدیمی و مشترک است.»

یافته‌های مطالعه در مجله Current Biology منتشر شده است.