وقتی حیوانات برای پیشرفت علم رانندگی یاد گرفتند

آیا راننده‌ی خوبی هستید؟ خب، این موضوع اهمیت ویژه‌ای ندارد، چون به نظر می‌رسد که نیمی از دیگر موجودات در قلمروی حیوانات هم راننده‌های خوبی هستند.

یعنی حیوانات واقعاً می‌توانند رانندگی کنند؟ بله! آزمایش‌های علمی نشان داده‌اند که حیوانات مختلف، از موش‌های کوچک گرفته تا ماهی‌های قرمز و حتی سگ‌ها، به کمک آموزش و ابزارهای ویژه، توانسته‌اند مهارت رانندگی را یاد بگیرند.

در آزمایش‌های دانشمندان، موش‌ها از ماشین‌های کوچک برای کاهش استرس استفاده کردند، ماهی‌های قرمز موفق شدند در خشکی به سمت اهداف مشخص رانندگی کنند و سگ‌ها با فرمان‌های ساده، توانستند خودروهای واقعی را هدایت کنند. چنین یافته‌هایی نشان می‌دهد که توانایی یادگیری و ناوبری در حیوانات، بسیار گسترده‌تر از چیزی است که تصور می‌کردیم.

در ادامه، نگاهی خواهیم داشت به داستان‌های حیواناتی که با اهداف علمی، از انسان‌ها یاد گرفته‌اند تا رانندگی کنند.

در سال ۲۰۱۹، محققان دانشگاه ریچموند در ویرجینیا برای بررسی تأثیر محیطی غنی‌شده، به کشف جالبی دست یافتند؛ آن‌ها به ۱۱ خرموش آموزش دادند که وسایل نقلیه‌ی کوچکی را هدایت کنند.

خودروهای کنترل‌شده توسط جوندگان (ROV) شامل شیشه‌ای از جنس پلاستیک بود که روی چرخ‌های الکتریکی قرار گرفته و خرموش‌ها، با فشار دادن میله‌ای مسی، آن‌ها را هدایت می‌کردند.

از میان ۱۱ خرموش، ۶ تای آن‌ها در قفس‌های استاندارد آزمایشگاهی با امکانات کم نگهداری می‌شدند، در حالی که ۵ خرموش دیگر در محیط غنی‌شده، یعنی فضایی که پر از اسباب‌بازی بود، زندگی می‌کردند. سپس، تأثیر تفاوت‌های محیطی از طریق بررسی توانایی رانندگی موش‌ها و علاقه‌ی آن‌ها به یادگیری مهارتی تازه، توسط دانشمندان آزمایش شد.

همان‌طور که پیش‌بینی شده بود، موش‌هایی که در محیط غنی‌شده زندگی می‌کردند، علاقه‌ی بسیاری به یادگیری رانندگی داشتند و این علاقه حتی پس از برداشتن پاداش خوراکی نیز به قوت خود باقی ماند. علاقه‌ی بسیار زیاد این خرموش‌ها به رانندگی، باعث شد که آن‌ها رانندگان بهتری بشوند و این مهارت جدید را بهتر از گروه غیرغنی‌شده یاد بگیرند.

با وجود اینکه گروه غیرغنی‌شده علاقه‌ی کمی به یادگیری رانندگی نشان دادند، محققان پس از آزمایش نمونه‌های مدفوع آن‌ها، دریافتند افزایش هورمون دهیدرواپی آندروسترون که کنترل‌کننده‌ی استرس و همچنین کاهش هورمون کورتیکوسترون که نشانگر استرس است، در هر دو گروه از خرموش‌ها دیده می‌شود.

یافته‌ها نشان داد که تمام خرموش‌های مطالعه‌شده، بدون توجه به شرایط زندگی‌شان، در نهایت از تسلط بر مهارت رانندگی لذت برده و به آرامش رسیده‌اند.

در سال ۲۰۲۲، محققان معنای جدیدی را به اصطلاح «ماهی بیرون از آب» بخشیدند؛ آن‌ها به ماهی‌های قرمز یاد دادند تا در خشکی رانندگی کنند.

گروه محققان با هدف بررسی چگونگی تأثیر ویژگی‌های گونه، محیط و ساختار مغز بر مهارت‌های ناوبری، وسایل نقلیه‌ی تحت کنترل ماهی‌ها (FOV) را ساختند. این وسایل نقلیه، شامل یک آکواریوم پلاستیکی و کوچک بود که روی چرخ‌های موتور قرار گرفته و نسبت به حرکات ماهی‌ها واکنش نشان می‌داد.

آموزش به ماهی‌ها برای هدایت این دستگاه‌ها، از طریق فرآیند شرطی‌سازی مبتنی بر پاداش خوراکی انجام شد. سپس، ماهی‌ها موظف شدند که به سمت هدف دیداری حرکت کنند و پس از رسیدن به هدف، با قرص غذای خوشمزه‌ای تشویق می‌شدند.

محققان دریافتند که ماهی‌های باهوش و باانگیزه نه تنها با موفقیت به اهداف مطالعه دست یافتند، بلکه می‌توانند موانع را به خوبی دور بزنند، بر بن‌بست‌ها و مسیرهای اشتباه غلبه کنند و حتی هدف‌های کاذبی را که محققان در مسیر قرار داده بودند، تشخیص بدهند.

شاخار گیوون، نویسنده‌ی اصلی مطالعه، در بیانیه‌ای گفت: «مطالعه نشان می‌دهد که توانایی ناوبری، قابلیتی همه‌گیر است و به محیط محدود نمی‌شود. سپس، نشان می‌دهد که ماهی‌های قرمز از توانایی شناختی لازم برای یادگیری وظیفه‌ای پیچیده، در محیطی کاملاً متفاوت با محیطی که در آن تکامل یافته‌اند، برخوردار هستند. تمام کسانی که سعی کرده‌اند دوچرخه‌سواری یا رانندگی یاد بگیرد می‌داند، چنین کاری در ابتدا بسیار چالش‌برانگیز است.»

در سال ۲۰۱۲، سه سگ امدادی در نیوزیلند، با نام‌های مانتی، جینی و پورتر، تحت آموزش‌های مارک وت، مربی حیوانات و گروهش، رانندگی را یاد گرفتند. این آموزش‌ها، بخشی از پروژه‌ای تبلیغاتی بود که با هدف تغییر درک عمومی از هوش سگ‌های امدادی، توسط انجمن پیشگیری از خشونت علیه حیوانات نیوزیلند (SPCA) انجام شد.

کریستین کالین، مدیرعامل SPCA اوکلند، به‌نقل از روزنامه‌ی نیوزیلند هرالد بیان کرد: «گاهی مردم فکر می‌کنند اگر حیوانی رهاشده را به سرپرستی بگیرند، آن حیوان به نوعی سطح پایین است. رانندگی با ماشین به افرادی که قصد سرپرستی سگ‌های امدادی را دارند، نشان می‌دهد که حتی سگ مسن هم می‌تواند مهارت‌های جدید را یاد بگیرد.»

اگرچه آموزش رانندگی به سگ‌ها بیشتر تبلیغاتی بود و پایه علمی نداشت، این سگ‌ها توانستند با چند هفته آموزش، مهارت رانندگی با ماشین سازگارشده را به شکلی خیره‌کننده، به نمایش بگذارند. آن‌ها با فرمان‌های ساده‌ی کلامی و تنظیمات جزئی فرمان، رانندگی کردند.

حتی یکی از سگ‌ها، توانایی رانندگی بهتری را نسبت به سایرین نشان داد. پورتر، سگ دورگه‌ی کولی ریش‌دار ۱۰ ماهه، موفق شد با خودروی اهدایی مدل مینی کانتری‌ من، کاملاً مستقل رانندگی کند.

با این وجود، بعید نیست که در چالش‌های بعدی شاهد به‌نمایش‌گذاشتن مهارت پارک دوبل سگ‌ها هم باشیم!

رمبو، اورانگوتانی که به‌ شکل خودآموز یاد گرفته بود خودروی گلف‌کارت نارنجی را براند، یکی از شایسته‌ترین موارد است. باغ‌وحش دبی که این میمون را پرورش داده است، ادعا می‌کند که او در ابتدا با خودروهای اسباب‌بازی کوچکی در محوطه‌ی باغ‌وحش رانندگی می‌کرده و سپس، به رانندگی با گلف‌کارت‌ها روی آورده است. با این حال، فیلم‌هایی که از رمبو در حال رانندگی با لباس‌های انسانی منتشر شده‌اند، نشان می‌دهند که یادگیری رانندگی توسط او بیشتر به‌ منظور سرگرمی انجام شده است.

هرچند، به‌نظر می‌رسد که رمبو از رانندگی لذت می‌برد، باغ‌وحشی که از او و دیگر گونه‌های عجیب‌وغریب نگهداری می‌کند، به‌ دلیل سوءاستفاده از حیوانات برای سرگرمی انسان‌ها، به‌ شدت مورد انتقاد قرار گرفته است.

یکی دیگر از موارد شایسته‌ی تقدیر، مار با پاهای رباتی است. هرچند این مار کنترل ماشینی چهارچرخ را در دست نداشت و واقعاً رانندگی نمی‌کرد، این فیلم کوتاه، نگاهی اجمالی به واقعیتی ارائه می‌دهد که در آن، مارها هرگز اندام‌های کوچک خود را از دست ندادند.

این ماشین که توسط الن پن، مخترع و یوتیوبر، ساخته شد، از طریق تراشه‌ای کنترل می‌شود که با لپ‌تاپ همگام‌سازی شده است. و مار، فقط مسافری در بدن سایبورگ جدیدش بود. به‌ نظر می‌رسد که مار ماده هم از این وضعیت راضی است، چون در فیلم می‌بینیم که به‌ راحتی درون لوله نشسته و از مناظر اطرافش لذت می‌برد.