۴۰ بازسازی شگفت‌انگیز از چهره‌های باستانی؛ از اجداد انسان تا فرعون‌های مصر

پیشرفت‌های علم در زمینه‌ی تکنیک‌های بازسازی چهره، به ما امکان می‌دهد تا با جزئیات دقیق، نگاهی به چهره‌های افرادی داشته باشیم که هزاران سال پیش روی زمین قدم برداشته‌اند. آثار و نشانه‌هایی که از انسان‌های گذشته به جای مانده است، از بناهای عظیم و وسایل شخصی گرفته تا بقایای استخوانی، همه سرنخ‌هایی از زندگی آن‌ها هستند، اما چهره‌ها و هویت واقعی‌شان همچنان در پرده‌ای از ابهام باقی می‌ماند. امروزه، با بهره‌گیری از فناوری‌های مدرن و تکنیک‌های پیشرفته، پژوهشگران موفق به بازسازی دقیق چهره‌ی برخی افراد شده‌اند و به نوعی، حیات را به چهره‌های باستانی باز گردانده‌اند.

بازسازی چهره‌های باستانی، از مومیایی‌های مصری و فرمانروایان باستانی گرفته تا زنان و مردانی از نئاندرتال‌ها و فرهنگ‌های ناشناس، تصویری ملموس و دقیق از ویژگی‌های ظاهری افرادی ارائه می‌دهد که هزاران سال پیش زندگی می‌کرده‌اند. هر کدام از این چهره‌ها، داستانی منحصر‌به‌فرد از حیات و مرگ در زمان‌های دور را روایت می‌کند و تصویری آشنا از جوامع باستانی و زندگی روزمره‌ی آن‌ها، به ما ارائه می‌دهد. در ادامه، نگاهی به ۴۰ مورد از این بازسازی‌های برجسته خواهیم داشت.

پژوهشگران به تازگی چهره‌ی زنی نئاندرتال را با وجود اینکه حدود ۷۵ هزار سال پیش، جمجمه‌اش در صدها تکه خرد شده بود، بازسازی کردند. این زن که با نام «شانه‌در زد» شناخته می‌شود، در غار شانه‌در کردستان عراق کشف شد. تجزیه‌و‌تحلیل استخوان‌های او نشان داد که احتمالاً در اواسط دهه‌ی ۴۰ زندگی‌اش از دنیا رفته و قدی حدود ۱۵۰ سانتی‌متر داشته است. این بازسازی، در شبکه‌ی نت‌فلیکس و برنامه‌ی «رازهای نئاندرتال‌ها» به نمایش درآمد.

باستان‌شناسان به شکلی بسیار غیرمنتظره، مومیایی زنی مصری را در کتابخانه‌ی دبیرستانی در نیو‌ساوت ولز استرالیا یافتند. بررسی‌های بیشتر نشان داد که این زن در زمان مرگش بین ۵۰ تا ۶۰ سال سن داشته است. ذرات طلای باقی‌مانده روی جمجمه او، گواهی از دوران یونانی رومی مصر (۳۳۲ پیش از میلاد تا ۳۹۵ میلادی) است؛ یعنی زمانی که در فرایند مومیایی‌سازی از طلا استفاده می‌شد. بررسی‌های تاریخی حاکی از آن است که این مومیایی احتمالاً در سال ۱۹۱۵ توسط پزشکی محلی یا مصرشناس، به مدرسه اهدا شده است.

پژوهشگران با استفاده از دی‌ان‌ای، چهره‌ی «وو»، امپراتور چینی را که تا زمان مرگش در ۳۶ سالگی در سال ۵۶۰ میلادی بر سلسله‌ی شمالی ژو حکومت می‌کرد، بازسازی کردند. بررسی‌های ژنتیکی نشان داد که وو از سکته مغزی رنج می‌برده است و تشخیص پژوهشگران نیز با متون تاریخی که به آفازی (اختلال زبانی زبان‌پریشی)، افتادگی پلک‌ها و راه‌رفتن غیرطبیعی او اشاره داشتند، مطابقت دارد.

بیش از ۷۰ سال پیش، باستان‌شناسان جمجمه‌ای را درون غاری در جمهوری چک کشف کردند. امروزه، این جمجمه با استفاده از اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) بازسازی شده است. نتیجه، چهره‌ی زنی با فک قوی و حفره مغزی بزرگ‌تر از انسان‌های امروزی بود. تجزیه‌و‌تحلیل دی‌ان‌ای این زن نشان داد که او حدود ۴۵ هزار سال پیش زندگی می‌کرد و سه درصد از ژنومش متعلق به اجداد نئاندرتال بود. این ویژگی، او را به یکی از جوامع اولیه‌ی انسان‌های امروزی پیوند می‌دهد که با نئاندرتال‌ها آمیزش داشتند.

در سال ۲۰۱۷، باستان‌شناسان اسکلت مردی را با میخی در پاشنه پایش، در انگلستان کشف کردند. تجزیه‌و‌تحلیل‌ها نشان داد که او برده بوده و در زمان مرگش در حدود ۱٬۷۰۰ سال پیش، بین ۲۵ تا ۳۵ سال سن داشته است. استخوان‌های پای او به شکلی غیرعادی نازک بود که احتمالاً نشان می‌دهد این مرد برای مدتی طولانی به دیوار زنجیر شده و امکان حرکت نداشته است.

باستان‌شناسان اسکن‌هایی از بقایای مومیایی‌شده‌ی دختری جوان از امپراتوری اینکا که در قله کوهی در پرو پیدا شده بود، تهیه کرده و به هنرمندی از پزشکی قانونی سپردند تا چهره‌اش را بازسازی کند. این دختر که با نام «دوشیزه یخی» و «خوآنیتا» شناخته می‌شود، در بازسازی انجام‌شده موهایی واقعی و لباسی شبیه به لباس اصلی خودش دارد که ۵۰۰ سال پیش بر تن داشت.

در سال ۱۹۹۷، باستان‌شناسان بقایای زنی از عصر برنز را در اسکاتلند کشف کردند که به شکل خمیده درون مقبره‌ای سنگی به خاک سپرده شده بود. اطلاعات زیادی درباره‌ی این زن که به نام «زن آپر لارجی» معروف است، در دست نیست، اما چهره‌ی او با همکاری هنرمند پزشکی قانونی و با استفاده از جمجمه‌ی سه‌بعدی و خاک رس، بازسازی شد.

تجزیه‌و‌تحلیل سه‌بعدی بقایای مردی از قرون وسطی که در لهستان پیدا شد، نشان داد که او دارای دو نوع کوتولگی بوده است. هنرمند پزشکی قانونی توانست چهره‌ی این مرد را بازسازی کند. نتیجه‌ی نهایی، مردی با سری بزرگ‌تر از حد معمول بود که ویژگی رایج در مبتلایان به ناهنجاری رشدی دیسپلازی اسکلتی یا دیسپلازی استخوانی غضروفی است؛ اختلال نادر ژنتیکی که باعث رشد غیرطبیعی استخوان‌ها، مفاصل و غضروف‌ها می‌شود.

بیش از یک قرن پیش، بقایای پسری ۸٬۳۰۰ ساله که با نام ویستگوتن یا پسر ویسته شناخته می‌شود، برای بازسازی سه‌بعدی بدنش به کار گرفته شد و اکنون، در موزه‌ای در جنوب نروژ به نمایش درآمده است. ویستگوتن در زمان مرگش احتمالاً حدود ۱۵ ساله بوده و ممکن است به تنهایی در غار از دنیا رفته باشد. تجزیه‌و‌تحلیل‌ها نشان داد که او به نقص مادرزادی اسفوسه‌کفالی یا ناهنجاری جمجمه مبتلا بوده، حالتی که جمجمه در اثر جوش‌خوردگی زودهنگام، شکلی غیرطبیعی به خود می‌گیرد.

در سال ۱۶۲۸، کشتی جنگی سوئدی واسا در اولین سفرش غرق شد. محققان در ابتدا گمان می‌کردند یکی از قربانیان کشتی که اوایل به عنوان «G» شناخته می‌شد، مرد باشد. به همین دلیل، او را گوستاو نامیدند. در سال ۲۰۰۶، بازسازی سه‌بعدی چهره‌ی گوستاو، او را در سن ۴۵ سالگی نشان داد. اما تحلیل‌های جدید دی‌ان‌ای فاش کرد که این قربانی در حقیقت زن بوده است. بنابراین، نام او را به «گرترود» تغییر دادند. بررسی‌های تازه نشان داد که او احتمالاً در زمان مرگ بین ۲۵ تا ۳۰ ساله بوده، چشمانی آبی، موهای بلوند و پوستی روشن داشته است. بازسازی جدید او را با کلاهی که احتمالاً در زمان غرق شدن کشتی بر سر داشته، نشان می‌دهد.

پژوهشگران با کمک علم پزشکی قانونی، جزئیاتی را از زنی اسرارآمیز به دست آوردند که در عصر برنز، در اسکاتلند دفن شده بود. بررسی دی‌ان‌ای این زن که اکنون به نام «اوا» معروف است، نشان داد که او چشمانی قهوه‌ای، موهایی مشکی و پوستی تیره داشته است. اندازه‌گیری‌های استخوان ساق پای او نیز نشان داد که قامتش حدود ۱۷۱ سانتی‌متر بوده است. هنرمندان، با استفاده از داده‌های ژنتیکی و اسکن جمجمه‌ی ۳٬۸۰۰ ساله‌ی او، تصویری تقریبی از چهره اوا را بازسازی کردند.

بازسازی‌های متعددی از چهره‌ی توت‌عنخ‌آمون یا پادشاه توت، یازدهمین فرعون مصر باستان، انجام شده است. اما پژوهشگران در جدیدترین نسخه، ویژگی‌های منحصربه‌فردی از چهره‌ی فرعون جوان مصر را فاش می‌کنند. پژوهشگران با استفاده از سی‌تی‌اسکن و تصاویر ایکس‌ری جمجمه، به این نتیجه رسیدند که جمجمه‌ی توت‌عنخ‌آمون اندکی بلندتر از میانگین و حجم مغزش نیز بسیار بزرگ‌تر از انسان‌های امروزی بوده است. برای مثال، حجم مغز انسان معمولی حدود ۱٬۲۳۴ سانتی‌متر مکعب است، اما حجم مغز پادشاه توت تقریباً ۱٬۴۳۲ سانتی‌متر مکعب بوده است.

از سال ۲۰۱۱ تاکنون، راز دختری ۱۶ ساله که با صلیبی طلایی مزین به یاقوت در تختی از جنس چوب دفن شده بود، پژوهشگران را به چالش کشیده است. اما اکنون بازسازی چهره، تصویری تازه از این دختر نوجوان آنگلوساکسون را ارائه می‌دهد که احتمالاً به مسیحیت گرویده بود.

در سال ۲۰۰۳، باستان‌شناسان بقایای گونه‌ای به نام انسان فلورسی (Homo floresiensis) که خویشاوندی کوچک‌تر از انسان راست‌قامت محسوب می‌شود، در غاری در اندونزی کشف کردند. این فرد که فقط ۱۰۶ سانتی‌متر قد داشت، به «هابیت» معروف شد. پژوهشگران برای بازسازی چهره‌اش از اسکن‌های جمجمه‌ی او و همچنین، ساختار جمجمه‌ی انسان‌ها و شامپانزه‌های امروزی استفاده کردند.

جمجمه‌ای که در غاری در ملادتش در جمهوری چک کشف شد، در ابتدا به اشتباه به یک مرد نسبت داده شده بود، اما بعدها مشخص شد که متعلق به دختری ۱۷ ساله از عصر سنگ است که حدود ۳۱ هزار سال پیش زندگی می‌کرده است. پژوهشگران باور دارند که او در دوره‌ی فرهنگ اوریگنیشن از عصر پارینه‌سنگی زبرین زندگی می‌کرده است. این زن به عنوان یکی از قدیمی‌ترین بقایای انسان خردمند (Homo sapiens) کشف‌شده در اروپا شناخته می‌شود.

باستان‌شناسان از دانشگاه مستقل بارسلونا، بقایای مرد و زنی از عصر برنز را که در ظرفی سفالی در محوطه‌ی باستان‌شناسی لا آلملویا دفن شده بودند، کشف کردند. یک تصویرگر علمی، با استفاده از جمجمه‌ی ناقص زن و جواهراتش، به‌ ویژه تاج نقره‌ای که به همراه داشت، بازسازی دیجیتالی از چهره‌ی او را ارائه کرد.

بقایای اسکلتی زن دوران نوسنگی که در اواخر دهه‌ی بیستم زندگی‌اش از دنیا رفت، در زمان ساخت جاده‌ای در لاگمانسورن سوئد کشف شد. یک هنرمند پزشکی قانونی، بیش از ۳۵۰ ساعت زمان صرف بازسازی چهره‌ی او کرد و از اسکن جمجمه و اطلاعات موجود درباره‌ی مهاجرت‌های باستانی به اسکاندیناوی بهره گرفت تا زن عصر سنگ را به زندگی باز گرداند.

استخوان‌های زن اهل بوهم که گمان می‌رود بین سال‌های ۱۸۸۰ تا ۱۷۵۰ پیش از میلاد زندگی می‌کرده، در گورستانی در نزدیکی روستای میکولویتسه در بوهم، جمهوری چک، کشف شد. این زن اشرافی که به فرهنگ «اونیِتسه» تعلق داشته، با جواهراتش شناخته می‌شود. این زن بوهمی با مجموعه‌ای از زیورآلات، شامل پنج دستبند برنزی، دو گوشواره‌ی طلا و یک گردنبند سه‌رشته‌ای از مهره‌های کهربا، دفن شده بود.

پژوهشگران با ترکیب تصاویر سه‌بعدی از مردم امروزی مالزی و سی‌تی‌اسکن، چهره‌ی زنی ۴۰ ساله را بازسازی کردند که در دوران نوسنگی یا عصر سنگ نو زندگی می‌کرد. این زن که بقایایش در محوطه‌ی باستان‌شناسی گوآر کپاه در شمال غرب مالزی کشف شده، براساس تاریخ‌گذاری رادیوکربن پوسته‌های اطرافش، حدود ۵٬۷۰۰ سال پیش زندگی می‌کرده است.

پژوهشگران با کمک علم پزشکی قانونی و فناوری‌های پیشرفته، توانستند چهره‌ی یکی از سه اسکلت یافت‌شده در سردابه‌ای متعلق به قرون وسطی را بازسازی کنند و تصویری از زندگی در اسکاتلند قرون وسطی را ارائه دهند. کریس رین، انسان‌شناس جمجمه که این بازسازی واقع‌گرایانه را انجام داده است، اشاره کرد که این «قرینه‌ترین جمجمه‌ای بود که تاکنون بررسی کرده است.»

بقایای این دو نفر نیز در همان سردابه قرون وسطایی در اسکاتلند که زن قبلی در آن کشف شده بود، پیدا شد. رین، با استفاده از اسکن سه‌بعدی هر جمجمه، چهره‌ی کاملاً واقعی این کشیش و اسقف بازسازی کرد؛ در بازسازی رین حتی جزئیاتی مانند شکاف لب و کام در چهره‌ی کشیش نیز به تصویر کشیده شده است.

حدود ۷۰ هزار سال پیش، مرد جوانی از نئاندرتال‌ها، در منطقه‌ی داگرلند در سواحل هلند کنونی، زندگی می‌کرد. هنرمندی با تخصص دیرین‌مردم‌شناسی، تنها با استفاده از یک قطعه جمجمه‌ای که در بستر دریای شمال پیدا شد، موفق به بازسازی تندیسی از چهره این مرد شد که با نام «کراین» شناخته می‌شود. بازسازی کراین حتی جزئیاتی مانند تومور بالای ابروی راست او را نیز شامل می‌شود.

در این بازسازی، سه مرد که بیش از دو هزار سال پیش در شهر باستانی ابوصیر الملاک در مصر زندگی می‌کردند، به زندگی بازگردانده شده‌اند. دانشمندان با استخراج دی‌ان‌ای از مومیایی‌های این مردان و استفاده از روشی به نام تعیین فنوتیپ دی‌ان‌ای که از تجزیه‌و‌تحلیل ژنتیکی برای پیش‌بینی ویژگی‌های ظاهری استفاده می‌کند، موفق به بازسازی چهره این سه نفر در سن ۲۵ سالگی شدند.

چهره فوق، نمایی از فرعونی باستانی را به نمایش می‌گذارد که احتمالاً آخناتون یا آمن‌هوتپ چهارم، یکی از فرعون‌های دودمان هجدهم مصر باستان و پدر توت‌عنخ‌آمون بوده که بین سال‌های ۱۳۵۳ تا ۱۳۳۵ پیش از میلاد، فرمانروایی کرد. در این بازسازی، تزئیناتی مانند مو و جواهرات به عمد حذف شده‌اند تا تمرکز بر ویژگی‌های خالص چهره قرار گیرد. این تصویر از بقایای مومیایی‌شده‌ای در دره پادشاهان (وادی الملوک در مصر) بازسازی شده است.

مردی میانسال با جمجمه‌ای فرو رفته در نیزه، حدود هشت هزار سال پیش و در سن ۵۰ سالگی درگذشته بود. جمجمه‌ی او در منطقه‌ای از سوئد امروزی، در بستر دریاچه‌ای کوچک پیدا شد. اگرچه این مرد بدون فک پیدا شد، اما هنرمندی با استفاده از اندازه‌های جمجمه، فک او را بازسازی کرد و چهره‌اش را به نمایش گذاشت.

در اواخر قرن هجدهم، بقایای مردی ۵۵ ساله در شهر گریزولد در ایالت کنتیکت آمریکا دفن شد. استخوان‌های ران این مرد در زمان دفن روی قفسه‌ی سینه‌اش قرار داشتند؛ این بدین معنی است که مردم محلی او را خون‌آشام می‌انگاشتند. در آن زمان، افراد گمان می‌کردند افرادی که از بیماری‌هایی مانند سل می‌میرند، خون‌آشام هستند. اما همان‌طور که می‌بینید، در این تصویر خبری از دندان‌های خون‌آشام نیست.

دانشمندان اتریشی و آلمانی قصد داشتند دریابند که میزان دقت «پرتره‌های مومیایی» در واقع چقدر است، به همین دلیل، مومیایی پسری را که در نزدیکی هرم هواره در جنوب غربی قاهره پیدا شده بود، سی‌تی‌اسکن کردند. پرتره‌های مومیایی، تصاویری از افراد هستند که روی مومیایی‌ها دیده می‌شوند. آن‌ها با استفاده از داده‌های موجود و بررسی تصاویر ایکس‌ری، متوجه شدند که تصویر سه‌بعدی ساخته‌شده، کاملاً شبیه به پرتره است. فقط یک تفاوت وجود داشت: پسر مومیایی که در زمانی بین ۵۰ پیش از میلاد تا ۱۰۰ میلادی زندگی کرده، در پرتره مومیایی کمی مسن‌تر نشان داده شده است. این پرتره‌ها در میان مصریان دوره‌ی یونانی رومی، بین قرن‌های اول تا سوم میلادی، از محبوبیت بسیاری برخوردار بودند.

این زن شکارچی گردآورنده که بین ۵٬۵۰۰ تا ۴٬۶۰۰ پیش از میلاد در منطقه‌ی اسکاتهلم کنونی در سوئد دفن شده بود، به شکل ایستاده و بر تختی از شاخ‌های گوزن قرار داشت. او در زمان مرگ بین ۳۰ تا ۴۰ سال سن داشته و با زیورآلات خاصی دفن شده بود. روش تدفین او احتمالاً نشان‌دهنده موقعیت برجسته‌اش در جامعه بوده است.

تصویر دقیق و واقع‌گرایانه‌ی زن نئاندرتال، ما را ۴۰ هزار سال در زمان به عقب بازمی‌گرداند. این زن نئاندرتال که توسط محققان به تصویر کشیده شده، یکی از ساکنان اولیه‌ی جبل‌الطارق بود. زن ۲۰ ساله در دوران نوسنگی با نوزاد کوچکی بر روی سینه‌اش دفن شده بود که احتمالاً نشانه‌ای از جان‌باختن او در زمان زایمان بوده است.

زن وایت‌هاوک که بقایای او در منطقه‌ای با همین نام در انگلستان یافت شد، حدود ۵٬۵۰۰ سال پیش می‌زیست و احتمالاً در زمان زایمان جان خود را از دست داده است. با قدی حدود ۱۴۵ سانتی‌متر، حتی برای زنان نوسنگی نیز کوتاه‌قد محسوب می‌شد. او به همراه طلسم‌هایی به خاک سپرده شده که تصور می‌شد از انسان در برابر شر محافظت می‌کنند.

اوتسی، معروف به مرد یخی، در کوه‌های آلپ در مرز اتریش و ایتالیا و توسط کوهنوردان کشف شد. او بین سال‌های ۳٬۳۵۰ تا ۳٬۱۰۰ پیش از میلاد می‌زیست و در ۴۶ سالگی درگذشت که برای مردی در عصر مس، سن بالایی به شمار می‌رفت. بازسازی چهره‌ی او، مردی با بینی کشیده، چشمان گود‌افتاده و پوستی فرسوده را به تصویر می‌کشد.

مت لاوری، هنرمند گرافیست، به لطف تکنیک تصویرسنجی موفق شد چهره‌ای واقع‌گرایانه از پادشاه هنری هفتم انگلستان را که در سال ۱۵۰۹ درگذشت، بازسازی کند. لاوری با استفاده از ماسک مرگ پادشاه، ماسکی مومی که از سال ۱۵۰۹ چهره او را حفظ کرده بود، چهره‌ی فرمانروای انگلستان را دوباره به زندگی باز گرداند.

هیلدا یکی از قدیمی‌ترین اعضای شناخته‌شده از طبقه دروئیدها در اسکاتلند بود. دروئید، به تحصیل‌کرده‌ها و پیشه‌وران بریتانیا و ایرلند در دوران عصر آهن گفته می‌شد. او در عصر آهن، بین سال‌های ۵۵ پیش از میلاد تا ۴۰۰ میلادی زندگی می‌کرد. جمجمه‌ی او که دندانی نداشت، در نزدیکی ساحل شمالی اسکاتلند کشف شد. بازسازی چهره‌اش، زنی را با چین‌وچروک‌های عمیق و نگاهی مصمم در سنی حدود ۶۰ سالگی، به تصویر می‌کشد. در آن زمان، زنان معمولاً تا سنین بالای ۳۰ سال عمر نمی‌کردند.

مرد سرگردان قرون وسطایی به همراه هشت بزرگسال و پنج نوزاد، در گوری دسته‌جمعی از دوره رومی در کراموند، اسکاتلند دفن شده بود. این گروه اکنون با نام «اجساد باتلاق» شناخته می‌شود. با تحلیل ایزوتوپی استخوان‌ها و دندان‌ها، پژوهشگران دریافتند که چندین نفر از این افراد از مناطق دوردستی به اسکاتلند آمده بودند و برخی نیز به شکلی خشونت‌آمیز جان باخته‌اند.

بازسازی چهره‌ی ریچارد سوم، برخلاف توصیف شکسپیر از او به عنوان شخصیتی خبیث، سیمایی مهربان‌تر را از او را به نمایش می‌گذارد. هرچند، شخصیت افراد را نمی‌توان از روی ظاهرشان قضاوت کرد. استخوان‌های ریچارد سوم در پارکینگی در لستر، انگلستان کشف شد. شواهد باستان‌شناسی نشان می‌دهد که بدن او پس از مرگ در سال ۱۴۸۵، مورد ضرب‌وشتم قرار گرفته و به سرعت دفن شده است.

جمجمه ملکه واری که حدود ۱٬۲۰۰ سال پیش می‌زیست، در مقبره‌ای هرمی شکل به نام «ال کاستیلو ده هوارمی» در شمال لیما، پرو کشف شد. او در اتاقی خصوصی دفن شده بود، در حالی که بقایای ۵۸ زن نجیب‌زاده‌ی دیگر نیز در مقبره قرار داشت. او متعلق به فرهنگ واری بود که بین سال‌های ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ میلادی در منطقه رونق داشت. بازسازی چهره‌ی واری با گل رس و بر اساس جمجمه او انجام شده است.

دنیسوواها، گروهی مرموز از انسان‌های منقرض‌شده بودند که حدود ۲۰۰ هزار سال پیش زندگی می‌کردند. محققان با استفاده از دی‌ان‌ای استخراج‌شده از استخوان انگشت کوچک کشف‌شده در غاری در سیبری، چهره‌ی دختری از این نسل را که ۴۰ هزار سال پیش زندگی می‌کرد، بازسازی کردند. تحقیقات همچنین نشان داد که دنیسوواها در مقایسه با نئاندرتال‌ها و انسان‌های امروزی، سری پهن‌تر و قوس‌های دندانی بلندتری داشتند.

در دوره پارینه‌سنگی زبرین، حدود ۴۰ هزار تا ۱۰ هزار سال پیش، انسان‌هایی به نام «کرومانیون‌ها» در اروپا سکونت داشتند. این بازسازی بر اساس بقایای مردی کرومانیون از فرانسه صورت گرفته است، اما یافته‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهند که این انسان‌ها احتمالاً در جنوب انگلستان نیز ساکن بودند.

مومیایی زن مصری باستانی که احتمالاً در زمان مرگش باردار بوده، همچنان باستان‌شناسان را در تلاش برای کشف هویتش به چالش می‌کشد. پروژه مومیایی ورشو با استفاده از روش‌های غیرتهاجمی مانند سی‌تی اسکن و اشعه ایکس، چهره این «بانوی اسرارآمیز» را از زیر باندهایش بازسازی کرد. هیو موریسون و شنتل میلانی، دو متخصص، به‌طور مستقل بازسازی‌هایی از چهره‌ی او را با روش‌های متفاوتی انجام داده و نتایج را با یکدیگر مقایسه کردند.

باستان‌شناسان بقایای اسکلت مردی را در محوطه‌ی باستانی نزلت خاطر ۲ در دره‌ی نیل مصر کشف کردند. بررسی‌های انسان‌شناسی نشان داد که او در زمان مرگش بین ۱۷ تا ۲۹ سال سن داشته و ۳۰ هزار سال پیش زندگی می‌کرده است. این اسکلت به عنوان قدیمی‌ترین نمونه از بقایای انسان خردمند (Homo sapiens) در مصر شناخته می‌شود. پژوهشگران با استفاده از تصویرسنجی، چهره او را بازسازی کردند.

همان‌طور که مشاهده می‌کنید، تماشای چهره‌های بازسازی‌شده‌ی باستانی به ما فرصتی کم‌نظیر می‌دهد تا با دقت، پرده از چهره‌ها و زندگی افرادی برداریم که برخی تا هزاران سال قدمت دارند. هر یک از این بازسازی‌ها، تصویری خاص و داستانی متفاوت از گذشتگان را بازگو می‌کند؛ افرادی از اقوام و فرهنگ‌های متفاوت که با دلایل مختلفی زندگی را ترک کرده و اکنون، به لطف علم، دوباره در برابر چشم ما قرار گرفته‌اند.

در پایان، تصاویر فوق نه تنها از لحاظ علمی، بلکه از نظر فرهنگی و انسانی نیز دارای ارزش بسیاری هستند. ما را به دنیای نیاکان باستانی خود نزدیک‌تر می‌کنند و یادآور می‌شوند که در هر گوشه‌ی تاریخ، افرادی چون ما با امیدها، دغدغه‌ها و چالش‌های مشابه، زندگی کرده‌اند. از چهره‌ی فرمانروایان گرفته تا شکارچیان و قربانیان در اعصار دور، چهره‌ها با ما سخن می‌گویند و بخشی از هویت مشترک انسانی ما را به نمایش می‌گذارند. این پژوهش‌ها، نقطه‌ امیدی برای درک عمیق‌تر تاریخ و بررسی مسیر تکاملی بشر خواهد بود.