مغز بزرگ ممکن است عامل زایمان دشوار در انسان‌ها نباشد
تجزیه‌وتحلیل جدیدی از استخوان‌های لگن شامپانزه‌ها نشان می‌دهد که زایمان‌های دشوار تنها مختص انسان‌ها نیست. یافته‌ها نشان می‌دهد که زایمان‌های پیچیده در انسان‌ها ممکن است آن‌طور که قبلا تصور می‌شد، به‌عنوان معامله‌ای بین نیاز ما به مغزهای بزرگ و لگن‌های مناسب برای راه رفتن عمودی ایجاد نشده باشد. این مفهوم «معضل زایمانی» نامیده می‌شود.
«کارولین ون‌سیکل»، انسان‌شناس زیستی در دانشگاه دموینز در آیووا آمریکا که در مطالعه شرکت نداشت، به لایوساینس گفت: «احتمالاً معضل زایمانی خیلی زودتر از آنچه این فرضیه قدیمی پیش‌بینی کرده بود، آغاز شده و در آخرین جد مشترک شامپانزه‌ها و انسان‌ها وجود داشته است. علاوه‌براین، «استرالوپیتکوس‌ها» به‌عنوان اجداد ما، احتمالاً از قبل مستعد ابتلا به عوارض زایمانی بودند که امروز با آن مواجه هستیم.»
«نیکول وب»، نویسنده اصلی مطالعه و انسان‌شناس باستانی در «دانشگاه زوریخ»، گفت: «استرالوپیتکوس‌ها احتمالاً به نوعی کمک در زایمان، مانند ما نیاز داشته‌اند.» چالش‌های زایمان شامل مشکلاتی مانند «دیستوشی» شانه است، جایی که شانه نوزاد گیر می‌کند و زایمان مسدود می‌شود. امروزه می‌توان این معضل را با روش‌هایی مانند سزارین حل کرد.
وب و تیمش در مطالعه‌ای که ۲۳ اکتبر در مجله Nature Ecology & Evolution منتشر شد، استخوان‌های لگن ۲۹ شامپانزه را به‌صورت دیجیتالی اسکن و مدل‌های سه‌بعدی تولید کردند. تیم پژوهشی به دنبال تفاوت‌های ظریف بین لگن‌های نر و ماده بود.
پژوهشگران با تحلیل اشکال استخوان‌های لگن شامپانزه‌ها، متوجه شدند که ماده‌ها کانال‌های لگنی بزرگ‌تر و گردتری دارند و قسمت بالای استخوان لگن ماده‌ها با نرها متفاوت است. وب گفت: «اینکه تیم تفاوت‌هایی در مناطق مرتبط با زایمان در لگن پیدا کرد، نشان می‌دهد که فشار تکاملی چشمگیری برای حفظ مناسب این منطقه در حمل جنین و زایمان نوزادان وجود دارد.»
- فرزندان مرموز حیوانات؛ گونه‌هایی که هیچ‌کس زایمان آن‌ها را ندیده است12 خرداد 03مطالعه '6
- چرا نوزاد انسان بی‌عرضه است؟28 دی 02مطالعه '4
در شبیه‌سازی‌های سه‌بعدی زایمان شامپانزه‌ها، محققان همچنین به تناسب «سفالوپلویک» سر و لگن پی بردند؛ یعنی فضای بین جمجمه جنین و لگن مادر در شامپانزه‌ها درست مانند انسان‌ها بسیار کوچک است. این شباهت به انسان تعجب‌آور است؛ به‌ویژه به این دلیل که در انسان‌ها تناسب سفالوپلویک نوزادان معمولاً به مبادله‌ی بین نیاز به راست‌قامتی (که به لگن کوتاه‌تر و پهن‌تر با کانال زایمان باریک‌تر نیاز دارد) و به‌دنیا آوردن نوزدان با مغز بزرگ نسبت داده می‌شود.
فضای بین جمجمه جنین و لگن مادر در شامپانزه‌ها درست مانند انسان‌ها بسیار کوچک است
انسان‌ها می‌توانند نوزادانی با سرهای بزرگ به دنیا بیاورند که بخشی از آن به زایمان پیچیده چرخشی مربوط می‌شود؛ جایی که جنین در کانال زایمان می‌چرخد و معمولاً رو به پایین خارج می‌شود. اما میمون‌های انسان‌نمای بزرگ نه مغز بسیار بزرگ دارند و نه روی دو پا حرکت می‌کنند. بنابراین ویژگی‌های لگنی شبیه انسان در شامپانزه‌ها باعث شد محققان بپرسند چرا تناسب سفالوپلویک انسان در شامپانزه‌ها هم وجود دارد.
این موضوع همچنین سوالاتی درباره ریشه‌های معضل زایمانی مطرح کرد. وب گفت: «علت این معضل عمدتاً سازگاری برای زایمان نوزادان با مغز بزرگ نیست؛ زیرا ما در این مطالعه نشان می‌دهیم که این تغییرات قبل از رشد درخورتوجه مغز رخ می‌دهد.»
محققان پیشنهاد می‌کنند که منشاء تفاوت‌ها، احتمالاً به سازش‌های تدریجی زایمانی طی میلیون‌ها سال تکامل نخستی‌ها بازمی‌گردد. سال‌ها قبل از اینکه انسان‌ها شروع به زایمان نوزادان با مغز بزرگ کنند و حتی قبل از اینکه اجداد ما روی دو پا راه بروند، معامله‌های تکاملی بین نیاز به کانال زایمان بزرگ و نیاز نخستی‌ها به تنه‌های ایستاده برای حرکت و بالا رفتن ایجاد شد.
در نظریه جدید محققان، نوزادان انسان به صورت ناتوان به دنیا می‌آیند و مغز آن‌ها پس از تولد به رشد ادامه می‌دهد؛ چرا که در غیر این صورت نمی‌توانستند از کانال زایمان خارج شوند. وب گفت: «شاید شامپانزه‌ها نیز به آرامی به سمت این الگو گرایش پیدا کرده باشند.»
اگر فرض جدید صحیح باشد، ممکن است انسان‌شناسان برای این مسئله که چرا برخی از اجداد دوپای ما با وجود داشتن مغزهای کوچک، زایمان‌های دشوار داشته‌اند، توضیحی تازه یافته باشند. برای درک بهتر تکامل انسان و خویشاوندانش در گروه میمون‌های انسان‌نما، بازسازی کامل‌تری از تولد شامپانزه‌ها لازم است؛ اما متاسفانه مشاهده‌ی مستقیم تولد در میمون‌های بزرگ نادر است.