زن طبیعت‌گرد ردپاهایی از دوران ماقبل دایناسورها را در آلپ ایتالیا کشف کرد
زنی در آلپ ایتالیا، به‌طور تصادفی پرده از راز زیست‌بومی ۲۸۰ میلیون ساله برداشت. این کشف که شامل فسیل ردپاهای حیوانات، فسیل‌های گیاهی و حتی آثاری از قطرات باران بود، نگاه پژوهشگران را به یکی از قدیمی‌ترین زیست‌بوم‌های مربوط به دوران پیش از دایناسورها جلب کرد.
داستان کشف قطعه‌ای از زیست‌بومی شگفت‌انگیز، از یک روز عادی در سال ۲۰۲۳ آغاز شد. در آن روز، کلودیا استفنسن در حال پیاده‌روی در پارک کوهستانی ولتلینا اوروبیه در لمباردی ایتالیا بود. او پشت سر همسرش قدم می‌زد که ناگهان تخته سنگی در زیر پایش، توجه او را به خود جلب کرد. طرح‌های دایره‌ای و خطوط موج‌دار روی تخته سنگ، او را کنجکاو کرد. خانم استفنسن در مصاحبه با گاردین گفت: «وقتی دقیق‌تر نگاه کردم، متوجه شدم آن‌ها ردپا هستند.»
دانشمندان پس از بررسی تخته سنگ، تأیید کردند که ردپاها متعلق به خزنده‌ای از دوران پیشاتاریخ است. این یافته، پژوهشگران را به سمت بررسی‌های بیشتر در منطقه کشاند. در نهایت، آن‌ها موفق به کشف یک زیست‌بوم کامل از دوران پرمین شدند؛ دوره‌ای که از ۲۹۹ تا ۲۵۲ میلیون سال پیش را در بر می‌گیرد و با تغییرات اقلیمی شدید، گرمایش سریع زمین و رویداد انقراض معروف به «مرگ بزرگ» به پایان رسید. رویداد انقراض جمعی دوره‌ی پرمین، ۹۰ درصد از گونه‌های زمین را از بین برد.
- تغییرات اقلیمی، عامل انقراض جمعی ۲۶۰ میلیون سال پیش بود10 مرداد 02مطالعه '4
- آیا حیات زمینی بیش از پنج انقراض جمعی را پشت سر گذاشته است؟8 مرداد 03مطالعه '9
براساس بیانیه‌ی منتشرشده، شواهد باقی‌مانده از زیست‌بوم ۲۸۰ میلیون ساله شامل فسیل ردپاهای خزندگان، دوزیستان، حشرات و بندپایان است که بعضی از آن‌ها به صورت ردیف‌هایی منظم در کنار هم، در یک راستا دیده می‌شوند. همچنین، بقایای دانه‌ها، برگ‌ها، ساقه‌ها و حتی آثار ظریفی مانند قطرات باران یا موج‌های ساحلی نیز روی سنگ‌های سواحل دریاچه‌ای پیشاتاریخی، حک شده است.
فسیل‌های زیست‌بوم ۲۸۰ میلیون ساله در ارتفاعات بیش از سه هزار متری و همچنین، در کف دره‌ها یافت شده‌اند. این مناطق در طی میلیون‌ها سال، سنگ‌های حاوی چنین شواهدی را در رسوبات خود حفظ کرده‌اند.
ردپاها به پنج گونه مختلف تعلق دارند
به گفته‌ی دانشمندان، زیست‌بوم کشف‌شده به لطف لایه‌های ماسه‌سنگ دانه‌ریز به خوبی حفظ شده است. اوزونیو رونچی، دیرین‌شناس در دانشگاه پاویا، توضیح می‌دهد که این ردپاها در زمانی شکل گرفته‌اند که رسوبات ماسه و گل هنوز اشباع از آب بودند. او بیان می‌کند: «سطوح گل‌آلود در حاشیه رودخانه‌ها و دریاچه‌ها، با تغییر فصل‌ها خشک می‌شدند. تابش خورشید این سطوح را سخت می‌کرد و با اضافه‌شدن لایه‌های جدید گل، ردپاها از تخریب محافظت می‌شدند.»
جالب‌ترین بخش ماجرا شاید جزئیات فوق‌العاده‌ای باشد که در رسوبات حفظ شده است. حتی چنگال‌ها و الگوهای سطح زیرین بدن حیوانات هم مشاهده می‌شود. پژوهشگران تخمین می‌زنند که این ردپاها دست‌کم به پنج گونه‌ی مختلف تعلق دارند. بعضی از این گونه‌ها با طولی بین دو تا سه متر، به اندازه‌ی اژدهای کومودوی امروزی (Varanus komodoensis) بوده‌اند.
کریستینو دال ساسو، دیرین‌شناس موزه تاریخ طبیعی میلان و اولین متخصص مرتبط با این کشف، توضیح می‌دهد: «در آن دوران دایناسورها هنوز ظاهر نشده بودند، اما جانورانی که این ردپاهای بزرگ را بر جای گذاشته‌اند، قطعاً اندازه‌ی قابل‌توجهی داشته‌اند.»
فسیل‌های کشف‌شده نه‌تنها پنجره‌ای به دنیای پیش از دایناسورها می‌گشایند، بلکه می‌توانند به ما درباره‌ی زمان حال نیز هشدار دهند. بسیاری از این آثار فقط براثر گرمایش جهانی و در نتیجه‌ی کاهش سریع یخ‌ها و برف آلپ کشف شده‌اند.
دانشمندان تأکید می‌کنند: «این فسیل‌ها از دوره‌ای بسیار دور در دنیای زمین‌شناسی صحبت می‌کنند، اما الگوی گرمایش جهانی آن زمان شباهت بسیاری به شرایط کنونی دارد. گذشته می‌تواند هشداری جدی برای ما باشد؛ هشدار درباره‌ی مسیری که زمین امروزه نیز در آن قرار گرفته است.»