فسیل ۲۰۵ میلیون ساله، تاریخ ظهور مارمولک‌ها را بازنویسی می‌کند

کشف اسکلتی کوچک در بریستول انگلستان، پرده از داستانی بزرگ برداشته است. این داستان، ماجرای اختلاف‌نظر دانشمندان درباره‌ی هویت خزنده‌ای است که در استخراج معدنی در نزدیکی بریستول در جنوب غربی انگلستان کشف شده بود. پژوهشگرانی که برای اولین بار این موجود را به‌عنوان قدیمی‌ترین مارمولک جهان معرفی کرده بودند، حالا با قاطعیت به چالش‌ها و انتقادها پاسخ می‌دهند: «این خزنده کوچک بریستولی واقعاً قدیمی‌ترین مارمولک نوین جهان است.»

دکتر دیوید وایتساید، نویسنده‌ی اصلی مطالعه‌ای که سال ۲۰۲۲ در مجله ساینس اندونسز منتشر شد، به همراه گروهش ادعای کشف قدیمی‌ترین مارمولک جهان را در مطالعه‌ای جدید، دوباره تأیید کرده است. هر دو مطالعه روی خزنده‌ای تمرکز دارند که بقایایش از بخشی از زمین که قدمتش به اواخر دوره تریاس بازمی‌گردد، استخراج شده است.

اما در سال ۲۰۲۳، ادعای گروه دیگری از دانشمندان همه‌چیز را دستخوش تردید کرد. پروفسور مایکل بنتن، یکی از نویسندگان مطالعه، بیان می‌کند: «وقتی شنیدیم که گروهی از دانشمندان معتقدند کرپپتوارانویدس نه‌تنها مارمولک نیست، بلکه هیچ ارتباطی با مارمولک‌ها ندارد و در عوض یک آرکوسورومورف نزدیک به تمساح‌سانان و دایناسورها است، شگفت‌زده و شاید حتی شوکه شدیم.»

چالش‌های مطرح‌شده، گروه پژوهشگران را بر آن داشت که یافته‌های خود را بار دیگر با دقت بررسی کنند. در دنیای علم، پیشرفت معمولاً مسیر مستقیمی را طی نمی‌کند. بازبینی و آزمایش فرضیه‌ها، بخشی جدایی‌ناپذیر از فرآیند مطالعه و برای پالایش و پیشرفت دانش، ضروری است.

برای بررسی دوباره، گروه پژوهشگران بریستول به نمونه‌ی اصلی و تصاویر اسکن‌شده فسیل در دل سنگ بازگشتند. آن‌ها با استفاده از اسکن‌های پرتو ایکس و سی‌تی، بسیاری از نگرانی‌ها را بی‌اساس اعلام کردند. جزئیات جمجمه، آرواره‌ها، دندان‌ها و استخوان‌های اندام‌ها، همگی نشان می‌دادند که کرپپتوارانویدس نه آرکوسورومورف، بلکه مارمولک است. آن‌ها تمام داده‌های جدید را در پژوهش خود منتشر کردند تا دیگر دانشمندان نیز بتوانند یافته‌ها را با دقت بررسی کنند.

دکتر وایتساید درباره‌ی نتایج بررسی‌ها می‌گوید: «برای تأیید نهایی، همه‌ی داده‌ها باید در تحلیل‌های تبارزایی‌شناسی مورد آزمایش قرار می‌گرفتند. در این تحلیل‌ها صدها ویژگی کالبدشناختی کرپپتوارانویدس، مارمولک‌های نوین، فسیلی و آرکوسورومورف‌های مختلف، کدگذاری شد. ما تحلیل‌ها را بارها تکرار کردیم و هر بار به همان نتیجه اولیه رسیدیم: این خزنده کوچک بریستولی، واقعاً قدیمی‌ترین مارمولک نوین جهان است.»

و این‌گونه، کرپپتوارانویدس جایگاه باستانی خود را در تاریخ ثبت کرد. تبریک به این مارمولک کوچک اما بزرگ!

یافته‌های مطالعه در مجله Royal Society Open Science منتشر شده است.