۷ سازه سنگی شگفت‌انگیز که استون هنج را به چالش می‌کشند

مکان‌های مگالیتی بزرگی در سراسر جهان وجود دارند. اگرچه استون‌هنج ممکن است معروف‌ترین سازه از این دست باشد، قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین نیست. قدمت سایت گوبکلی تپه در ترکیه به حدود ۱۱ هزار سال قبل می‌رسد که دو برابر عمر استون‌هنج است.

علاوه بر این، استون‌هنج بزرگ‌ترین بنای سنگی نیست. سایت ایوبری در جنوب غربی انگلستان، دایره‌ای سنگی با قطری بزرگ‌تر دارد. در ادامه نگاهی می‌کنیم به هفت مکان مگالیتی در سراسر جهان که رقیب استون‌هنج هستند.

گوبکلی تپه با بیش از ۱۱ هزار سال قدمت از مجموعه‌ای از محوطه‌های بزرگ سنگی تشکیل شده که نزدیک به هم ساخته شده‌اند. این سایت در جنوب شرقی ترکیه واقع شده است؛ مکانی که زمانی بخشی از بین‌النهرین علیا بود و در زمانی ساخته شده که مردم این منطقه به عنوان شکارچی- گردآورنده زندگی می‌کردند.

برای ساخت محوطه‌ها از ستون‌های سنگی T شکل که تا ۵٫۵ متر ارتفاع دارند، استفاده شده است. ستون‌ها حکاکی‌هایی از حیواناتی مثل روباه، گراز، غزال، مار و کرکس را در خود دارند. این کنده‌کاری‌ها همچنین شامل تصاویری از نمادها و چهره‌های انتزاعی شبیه به انسان هستند.

علت دقیق ساخت گوبکلی تپه، مورد بحث است. احتمالا این مکان برای مراسم مذهبی یا مجالس به کار رفته است. همچنین این مکان مدت‌ها پیش از اختراع نوشتن ساخته شد، بنابراین هیچ سابقه‌ تاریخی از آن وجود ندارد.

گروهی از دانشمندان در مقاله‌ای که سال ۲۰۱۹ در مجله‌ی Antiquity منتشر شد، نوشتند که سایت ایوبری در ابتدا دایره‌ای سنگی با قطر ۴۲۰ متر داشت و طولانی‌ترین دایره‌‌ی سنگی شناخته‌شده در جهان به شمار می‌رفت. درون این دایره‌ی سنگی بقایای دو دایره سنگی کوچک‌تر وجود دارد که هر یک حدود ۱۰۰ متر عرض داشتند.

ایوبری در حدود ۲۵۰۰ پیش از میلاد مسیح در زمانی که استون‌هنج در حال استفاده بود، ساخته شد. به نظر می‌رسد این سایت بخشی از چشم‌انداز سنگی بزرگ‌تری بوده است. در آن زمان مردم در بریتانیا ترکیبی از کشاورزی، شکار و گردآوری را انجام می‌دادند. پژوهشگرها خاطرنشان کرده‌اند که دو خیابان از جفت سنگ‌های ایستاده از ایوبری خارج می‌شوند و به سمت دیگر مکان‌های مگالیتی راه پیدا می‌کنند.

حلقه‌ی برودگار در بزرگ‌ترین جزایر اورکنی در اسکاتلند واقع شده است. قدمت این حلقه به حدود ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد بازمی‌گردد و دایره‌ای سنگی دارد که در اصل از ۶۰ سنگ تشکیل شده بود و امروز ۳۶ سنگ از آن باقی مانده است. ارتفاع این سنگ‌ها از ۲٫۱ تا ۴٫۷ متر است که دایره‌ای به قطر ۱۰۴ متر را ایجاد می‌کنند.

علاوه بر دایره سنگی، ۱۳ گوردخمه ماقبل تاریخی در نزدیکی محل وجود دارند که نشان می‌دهد احتمالا مراسم بزرگداشت مردگان در این مکان برگزار شده است.

آلس استنار (نامی که در زبان سوئدی به معنای سنگ‌های آل است) از ۵۹ تخته‌سنگ به وزن ۱۸۰۰ کیلوگرم تشکیل شده است که به شکل کشتی چیده‌ شده‌اند. این سازه در کنار صخره‌ای در نزدیکی دهکده‌ی ماهیگیری سوئدی Kaseberga قرار دارد و تاریخ آن محل بحث است با این‌حال بر اساس تخمین‌ها بین ۱۰۰۰ تا ۲۵۰۰ سال قدمت دارد. هدف این سازه هم نامشخص است بر اساس یک فرضیه ممکن است به عنوان تقویمی خورشیدی استفاده شده باشد.

رجم‌الحیری در بلندی‌های جولان (سوریه کنونی) قرار دارد و قدمت آن به حدود ۶۰۰۰ سال می‌رسد. این سازه از یک مجموعه دایره‌های سنگی تشکیل شده است که یک تپه یا تل در مرکز دارد. تپه‌های دیگر در نزدیکی قرار دارند. این سایت با چند نام مختلف از جمله «چرخ غول‌ها» و «استون‌هنج لوانتین» هم شناخته می‌شود.

مشخص نیست که رجم‌الحیری دقیقا برای چه هدفی ساخته شده است. احتمالا تل‌های ساخت دست انسان برای دفن به کار می‌رفتند و شاید گورستان افراد مهمی بودند که در دوران ماقبل تاریخی در این منطقه زندگی می‌کردند. همچنین رجم‌الحیری به عنوان مکانی برای رصدهای نجومی پیشنهاد شده؛ اما پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهند که این امر بعید است.

میزسنگ گوادلوپ که به استون‌هنج اسپانیایی هم معروف است، با قدمتی تقریبا ۷۰۰۰ ساله در غرب اسپانیا در کنار دریاچه‌ای مصنوعی قرار دارد. این سازه شامل حدود ۱۵۰ سنگ ایستاده است که دورتادور ناحیه‌ای بیضی‌شکل مرکزی قرار گرفته‌اند.

برخی از سنگ‌های ایستاده بیش از ۱٫۸ متر ارتفاع دارند. به نظر می‌رسد یک سنگ بزرگ، ورودی سایت را نشان می‌دهد و دارای یک حکاکی از تصویر انسان و یک رودخانه یا مار است. این سایت باستانی پس از ساخت یک مجموعه سد در دهه‌ی ۱۹۶۰ پوشیده از آب شد.

سنگ‌های کارناک که در بریتانی واقع در شمال غربی فرانسه قرار گرفته‌اند، قدمتی تقریبا ۶۰۰۰ ساله دارند. به نقل از مرکز ملی یادبودها، این مجموعه از حدود ۳۰۰۰ سنگ تشکیل شده است که ارتفاع بزرگ‌ترین آن‌ها به ۶٫۵ متر می‌رسد.

این سنگ‌ها به صورت دایره و ردیف‌های خطی چیده شده‌اند؛ در حالی که تعداد کمی مانند سنگ ۶٫۴ متری دور از بقیه قرار گرفته‌اند و به نظر می‌رسند به تنهایی ایستاده‌اند. اهداف و تاریخ دقیق سنگ‌ها نامشخص است، اما به نظر می‌رسد که برخی از آن‌ها محل قبرها را مشخص می‌کنند. هنوز مشخص نیست در این مکان دقیقا چه نوع اعمال مذهبی یا آیینی رخ داده است؛ شاید مردم هزاران سال در کنار این سنگ‌ها جمع می‌شدند.