آموزش و دارو و درمان؛ دستههای با شتاب رشد زیاد بازار در سال ۱۳۹۸
بازار چندی پیش گزارش سال ۱۳۹۸ خود را منتشر کرد. بازار که بیشتر با عنوان کافه‌بازار شناخته می‌شود، اولین و محبوب‌ترین فروشگاه اپلیکیشن و محتوایی است که در کشور فعالیت می‌کند. در این گزارش، علاوه‌بر آمارهای کلی از رشد اکوسیستم و تغییر در تعداد برنامه‌ها و توسعه‌دهنده‌ها، گزارش جزئی از دستههای برنامه و بازی هم به‌چشم می‌خورد. بازار انواع دستههای بازی و برنامه را بررسی کرد تا تغییر در تعداد برنامه‌های منتشرشده، فروش آن‌ها و تغییر در تمایل کاربران برای دانلود یا خرید برنامه را تحلیل کند. بررسی این رفتارها علاوه‌بر نشان‌دادن روند بازار و تمایل توسعه‌دهنده‌ها، تحقیقات بازار خوبی هم برای توسعه‌دهنده‌های جدید محسوب می‌شود تا استراتژی تولید برنامه‌ی خود را متمرکز بر نیاز جامعه و روند موجود تدوین کنند.
دسته‌ی آموزش یکی از دستههای مهم در میان برنامه‌های موجود در بازار است که ازلحاظ اهمیت کاربری و روندشناسی درخورتوجه به‌نظر می‌رسد. در این دسته، شاهد انواع اپلیکیشن‌هایی هستیم که کاربری آموزشی گوشی موبایل را برای انواع گروه‌های سنی در نظر دارند. در میان برنامه‌های منتشرشده، می‌توان اپلیکیشن‌هایی را با هدف‌گذاری رده‌ی سنی کودکان و نوجوانان پیدا کرد که آموزش زبان و دروس ابتدایی را به‌عنوان ارزش افزوده‌ی خود انتخاب کرده‌اند. آموزش دروس متوسطه و کنکور، اصول راهنمایی و رانندگی، دروس دانشگاهی، آموزش‌های مذهبی، برنامه‌های اطلاع‌رسانی مرجع برای دانشجویان و آموزش برنامه‌نویسی، از دستههای مهم اپلیکیشنهای آموزشی در بازار هستند.
با نگاهی به دسته‌ی آموزشی در بازار، متوجه تمرکز بسیار زیاد توسعه‌دهنده‌ها بر اپلیکیشنهای آموزش زبان می‌شویم. به‌هرحال، این دسته‌ی آموزشی با تمایل مناسب کاربران روبه‌رو می‌شود و دلیل اصلی آن را می‌توان در ضعف آموزش‌های پایه‌ای زبان در مدارس و دانشگاه‌ها دید. از دستههای دیگری که به‌لطف فناوری‌های روبه‌رشد در میان اپلیکیشنهای آموزشی متولد شده‌اند، می‌توان به آموزش به‌کمک واقعیت افزوده اشاره کرد.
آمار سال ۱۳۹۸ بازار نشان می‌دهد بیشترین اپلیکیشنهای منتشرشده در این پلتفرم در دسته‌ی آموزش قرار دارند. طبق آمار، ۲۸ درصد از اپلیکیشنهای بازار آموزشی هستند. البته تعداد دانلود این اپلیکیشن‌ها درمقایسه‌با سهم در انتشار آن‌چنان زیاد نیست. دسته‌ی آموزشی پس از ابزارها، پیام‌رسان‌ها، کاربردی و شبکه‌های اجتماعی در رتبه‌ی پنجم بیشترین دانلود و به‌روزرسانی قرار دارد.
بررسی دیگر بازار روی اپلیکیشن‌ها، رفتار خرید کاربران را تحلیل می‌کند. یکی از عوامل آماری، اشتراک خریدار است که نشان می‌دهد هر کاربر چند اپلیکیشن را از یک دسته از چند فروشنده خریده است. در این آمار، دسته‌ی آموزشی پس از دستههای شبکه‌ی اجتماعی و مذهبی قرار می‌گیرد. نکته‌ی مهم دیگر در بررسی برنامه‌های پولی بازار نشان می‌دهد توسعه‌دهنده‌ها تمایل کمی به توسعه‌ی اپلیکیشنهای رایگان در دسته‌ی آموزش دارند. درکنار این دسته، دارو و درمان و امور مالی نیز شاهد حضور کمترین برنامه‌های رایگان هستند.
اپلیکیشنهای آموزشی کمترین آمار را در بخش اپلیکیشنهای رایگان به خود اختصاص می‌دهند
آموزش عالی و حرفه‌ای در کشور ما در اغلب مواقع رایگان نیست. توسعه‌دهنده‌های اندرویدی نیز به این موضوع واقف هستند؛ به‌همین‌دلیل، می‌توان تمایل بیشتر آن‌ها به توسعه‌ی برنامه با ساختار فروش یا اشتراک یا پرداخت درون‌برنامه‌ای را درک کرد. البته نکته‌ی نگران‌کننده‌ای هم برای توسعه‌دهنده‌های اپلیکیشن آموزشی وجود دارد و این دسته با کاهش ۲۷ درصدی تراکنش مالی روبه‌رو شده است.
دسته‌ی مهم دیگر در میان برنامه‌های بازار، دارو و درمان (پزشکی) است. این دسته انواع برنامه‌های کاربردی و اطلاع‌رسانی را شامل می‌شود که هرکدام نیاز بخشی از جامعه را هدف قرار داده‌اند. برنامه‌های نوبت‌دهی آنلاین پزشکان از دستههای پرطرفدار زیرمجموعه هستند که رقابت نیز در آن‌ها با شدت جریان دارد. اپلیکیشنهای این دسته عموما در میان برترین‌های دارو و درمان قرار می‌گیرند.
از زیرمجموعه‌های پرطرفدار دیگر در دسته‌ی دارو و درمان می‌توان به مراقبت‌های زمان بارداری اشاره کرد که اطلاعات مفیدی دراختیار والدین قرار می‌دهند. اپلیکیشنهای اطلاع‌رسانی تخصصی هم در میان برنامه‌های دارو و درمان دیده می‌شوند که علاقه‌مندان و کاربران خاص خود را دارند.
همان‌طورکه گفته شد، توسعه‌دهنده‌های اپلیکیشن در دسته‌ی دارو و درمان تمایل زیادی به ارائه‌ی اپلیکیشن رایگان ندارند. بسیاری از برنامه‌های این دسته (حتی انواع اطلاع‌رسانی) با مدل پرداخت درون‌برنامه‌ای عرضه می‌شوند که یکی از پرطرفدارترین مدل‌های درآمدزایی از اپلیکیشن‌ها محسوب می‌شود.
آمارهای بازار نشان می‌دهد ۳۲ درصد از اپلیکیشنهای دارو و درمان بر درآمد متمرکز هستند. این دسته ازلحاظ تعداد فروشنده در جایگاه ششم، اما ازلحاظ آمار خریدار در جایگاه چهاردهم رتبه‌بندی بازار قرار می‌گیرد. نکته‌ی مهم دیگر این است که حجم تراکنش مالی در دسته‌ی دارو و درمان نیز در سال ۱۳۹۸ با کاهش روبه‌رو شد و آمار منفی ۱۱ درصد را نشان داد. البته تعداد نصب فعال برنامه‌های این دسته با افزایش ۱۳ درصدی رشد مناسبی تجربه کرد. بخشی از رشد مذکور را می‌توان به تولد و رشد اپلیکیشنهای متنوع نوبت‌دهی آنلاین در سال گذشته نسبت داد.
همان‌طورکه گفته شد، بررسی آمار و تحلیل‌های دسته‌ای در مارکت‌های اپلیکیشن دید مناسبی به توسعه‌دهنده‌ها می‌دهد تا در انتخاب استراتژی توسعه و عرضه و مدل درآمدی محصول خود دقت کنند. مطالعه‌ی این دسته از آمارها پیش از شروع برنامه‌ریزی و توسعه‌ی اپلیکیشن، در ادامه‌ی مسیر تیم یا شخص توسعه‌دهنده از مشکلات بزرگی جلوگیری می‌کند.