کامپیوتری کوچک اما جسور؛ هرآنچه باید درباره رزبری پای بدانید

با عرضه‌ی رزبری پای در سال ۲۰۱۲، دنیای کامپیوترهای تک‌بورد به‌کلی دگرگون شد؛ به‌طوری‌که علاقه‌مندان به دنیای رباتیک و ساخت سرورهای کوچک، کیبورد و... می‌توانستند تنها با صرف هزینه‌ای ناچیز به کامپیوتری کوچک، اما توانمند دست پیدا کنند که می‌تواند به قلب پروژه‌ی آن‌ها تبدیل شود.

رزبری پای به‌واسطه‌ی ابعاد کوچکش می‌تواند در هرآنچه دامنه‌ی خلاقیت‌های انسانی پاسخ‌گو است، مورد استفاده قرار گیرد. برای مثال، می‌توان از رزبری پای برای ساخت فایل سرور خانگی و سرور VPN یا حتی کنسول بازی استفاده کرد. باتوجه‌به سخت‌افزار دستگاه، می‌توانید با رزبری پای بازی‌های قدیمی و نوستالژیک را اجرا کنید؛ البته دقت داشته باشید که حتی در جدیدترین نمونه‌های رزبری پای، این دستگاه امکان اجرای بازی‌های جدید را به شما نمی‌دهد.

با مطرح‌تر‌شدن رزبری پای، مدرسه‌ها و دانشگاه‌ها نیز با درک قابلیت‌ها و توانایی‌های این دستگاه، به استفاده از این محصول برای آموزش مفاهیم مختلف اعم از برنامه‌نویسی روی آوردند. این مورد، تنها یکی از کاربردهای بسیار مفید رزبری پای در زمینه‌ی آموزش مفاهیمی است که معمولا یادگیری آن‌ها، نیازمند صرف هزینه‌ی زیادی برای خرید تجهیزاتی است که به راحتی با رزبری پای در دسترس کاربر قرار می‌گیرند. اگر می خواهید بدانید که Raspberry چیست و چه تفاوتی با سایر کامپیوترها دارد؛ ادامه‌ی این مقاله‌ی زومیت را از دست ندهید.

رزبری پای به کامپیوترهای تک‌بوردی گفته می‌شود که برای راه‌اندازی پروژه‌های مختلف از آن استفاده می‌کنند. این کامپیوترها ابعاد بسیار کوچکی (در حد و اندازه‌های کف دست و حتی کوچک‌تر) دارند و عموماً برای پروژه‌هایی چون آموزش یا ساخت محصولاتی مانند کیبورد یا حتی سرورهای ساده به‌کار گرفته می‌شوند.

با اینکه رزبری پای برای عموم کاربران، یادآور همین کامپیوترهای تک‌بورد است، حالا و پس از گذشت بیش از ۱۰ سال از ورود این محصول جذاب به دنیای فناوری، رزبری پای با افزایش دامنه‌ی محصولاتش، در زمینه‌ی تولید محصولات دیگری مانند ماژول‌های دوربین نیز فعالیت می‌کند.

به‌بیان دیگر، رزبری پای نه‌تنها شامل محصول اصلی این شرکت که همین کامپیوترهای تک‌بوردی است، می‌شود؛ بلکه این برند، با تبدیل‌شدن به‌ برندی تجاری، ماژول‌های سخت‌افزاری و بوردهای توسعه، منابع تغذیه، کابل، کیس، دوربین، ماوس، کیبورد و حتی صفحه‌نمایش لمسی را نیز تولید می‌کند. حال که می‌دانیم Raspberry Pi چیست، بهتر است کمی بیشتر با این کامپیوترهای جذاب کوچک، اما بسیار کارآمد آشنا شویم.

رزبری پای از زمان پیدایش تاکنون، مدل‌های مختلفی از کامپیوترهای تک‌بورد خود را روانه‌ی بازار کرده است و آخرین مدل آن، با نام رزبری پای ۵ در سال ۲۰۲۳ معرفی شد. اولین مدل رزبری پای که در سال ۲۰۱۲ عرضه شد، مشخصات جالبی شامل یک درگاه USB، پردازنده‌ی ۷۰۰ مگاهرتزی و ۲۵۶ مگابایت رم داشت و در آن از اتصال بی‌سیم WiFi یا بلوتوث خبری نبود؛ البته همچنان می‌توانستید ماژول‌های مختلف را به‌صورت اکسترنال به آن اضافه کنید.

رفته‌رفته، با افزایش کاربرد این دستگاه و نیاز به ارائه‌ی سخت‌افزاری قوی‌تر، تیم توسعه‌دهنده‌ی رزبری پای نیز مدل‌هایی با پیکربندی‌های مختلف و صدالبته قیمت‌های متفاوت راهی بازار کردند؛ اقدامی که سبب افزایش بیش‌از‌پیش کاربرد رزبری پای شد.

رزبری پای ۴ در‌مقایسه‌با مدل‌های قدیمی پیشرفت‌های شگرفی را به‌خود دیده است. این بورد از پردازنده‌ی چهارهسته‌ای با فرکانس ۱٫۸ گیگاهرتز و پردازنده‌ی گرافیکی VideoCore VI با فرکانس ۵۰۰ مگاهرتز بهره می‌برد و از ۲ تا ۸ گیگابایت رم، دو پورت USB 3.0، دو پورت USB 2.0، یک پورت گیگابیت اترنت و دو پورت micro HDMI پشتیبانی می‌کند. ارتباط بی‌سیم رزبری پای ۴ نیز شامل بلوتوث ۵٫۰ و WiFi دوبانده می‌شود.

علاوه‌براین، کابران می‌توانند با استفاده از هدر ۴۰ پین GPIO، دامنه‌ی فعالیت‌ها و دستگاه‌های قابل‌اتصال به رزبری پای را نیز افزایش دهند. درحقیقت، دامنه‌ی کاربری رزبری پای به‌ حدی وسیع است که می‌توان از آن برای پروژه‌های کلان‌تر و حتی ساخت کامپیوتر دسکتاپ استفاده کرد. این توانایی‌ها، در رزبری پای ۴ به اوج خود رسید تا جایی که تیم توسعه‌دهنده‌ی رزبری پای پس از عرضه‌ی رزبری پای ۴۰۰، کامپیوتری کامل با توانایی پخش ویدئوهای 4K را در قالب کیبورد عرضه کردند!

یکه‌تازی رزبری پای ۴ در بازار کامپیوترهای تک بوردی با ورود رزبری پای ۵ به بازار، تا حدی کاهش یافت. این نسخه‌ی جدید، از پردازنده‌ای با هسته‌های قوی‌تر استفاده می‌کرد که به‌لطف بهره‌مندی از حافظه‌ی کش L2 و L3 بهتر، عملکردی نزدیک به دو تا سه برابر قوی‌تر از رزبری پای ۴ را ارائه می‌دهد. البته پیشرفت رزبری پای ۵ به همین مورد خلاصه نمی‌شود.

اضافه‌شدن یک پورت HDMI بیشتر در رزبری پای ۵ در مقایسه با رزبری پای ۴، امکان اتصال هم‌زمان دو مانیتور 4K به این کامپیوتر تک بورد را فراهم می‌کند. علاوه بر این، حافظه‌ی رم نیز با LPDDR4X جایگزین شده که نسخه‌ی بهبودیافته‌ی LPDDR4 است و سرعت بالاتری دارد. رزبری پای ۵ برخلاف رزبری پای ۴ مجهز به یک رابط PCIe 2.0 است که اتصال سریع‌تر تجهیزات جانبی را به Raspberry Pi 5 امکان‌پذیر می‌کند.

تغییر رابط MIPI از نوع دو خط به چهار خط، اضافه‌شدن دکمه‌ی خاموش و روشن روی بورد و استفاده از درگاه کارت حافظه و پورت‌های USB 2.0 و USB 3.0 بهبودیافته در کنار به‌کارگیری پردازنده‌ی گرافیکی VideoCore VII از جمله پیشرفت‌های دیگر رزبری پای ۵ نسبت‌به نسل قبل هستند.

مدل‌های مختلف رزبری پای بین ۲۵ تا ۸۰ دلار قیمت دارند؛ اما در سال ۲۰۱۵ دو مدل بسیار ارزان‌قیمت با نام‌های رزبری پای Zero و رزبری پای Zero W به‌ترتیب با قیمت ۵ و ۱۰ دلار معرفی شدند. هر دو مدل به سخت‌افزار ضعیف‌تری درمقایسه‌با رزبری پای ۴ مجهز شده‌اند؛ اما همچنان از نسل اول رزبری پای حداکثر ۴۰ درصد سریع‌تر هستند. مدل زیرو از پردازنده‌ی تک‌هسته‌ای یک گیگاهرتزی ساخت برودکام بهره می‌برد و در کنار آن به ۵۱۲ مگابایت رم، پورت microUSB، پورت miniHDMI و درگاه microSD مجهز شده است. مدل Zero W نیز از سخت‌افزاری مشابه استفاده می‌کند، با این تفاوت که از بلوتوث و شبکه WiFi پشتیبانی می‌کند.

در سال ۲۰۲۱ نیز، رزبری پای Zero 2 W معرفی شد که اصلی‌ترین به‌روزرسانی آن درمقایسه‌با نسل قبل استفاده از تراشه‌ی BCM2710A1 برادکام بود که چهار هسته‌ی پردازشی Cortex-A53 با فرکانس یک گیگاهرتز داشت و به‌مراتب، قدرت بیشتری را درمقایسه‌با نسل پیشین دراختیار کاربران قرار می‌داد. همان‌طور‌که گفتیم، رزبری پای شامل مدل‌های بسیاری می‌شود؛ اما به‌طور‌کلی چند مدل اصلی برای خرید در‌دسترس علاقه‌مندان قرار دارد که مشخصات هر یک به‌شرح زیر است:

توجه داشته باشید که رزبری پای به‌طور پیش‌فرض، تنها شامل بورد می‌شود و برای تأمین برق مورد نیاز آن، باید آداپتور جداگانه‌ای تهیه کنید؛ البته باتوجه‌به ولتاژ پایین منبع تغذیه‌ی آن، می‌توانید از شارژرهای موبایل نیز برای تأمین انرژی این محصول استفاده کنید.

در صورتی که بخواهید، می‌توانید بسته‌ی کامل رزبری پای را تهیه کنید. این بسته، معمولا شامل بورد رزبری پای به‌همراه ماوس، کیبورد، منبع تغذیه ۱۵ وات، کیس رزبری پای، دو کابل micro HDMI و یک کارت حافظه microSD با ظرفیت ۱۶ گیگابایت است که در برخی بسته‌ها، ممکن است کمی متفاوت‌تر باشد. اگر مبتدی هستید و تابه‌حال با رزبری پای کار نکرده‌اید، نگران نباشید زیرا می‌توانید برای راه‌اندازی و استفاده از رزبری پای از دفترچه‌ی راهنمای موجود در بسته‌ی کامل این محصول استفاده کنید یا درصورت خرید بورد تنها، از آموزش‌های موجود در یوتیوب کمک بگیرید.

مؤسسه‌ی رزبری پای در‌کنار بوردهای (مینی‌کامپیوتر) خود، اکوسیستمی برای فروش لوازم جانبی مهیا کرده است. برای مثال، به‌همراه هر مدل می‌توان کیس مختص به آن را نیز سفارش داد تا بسته‌بندی جمع‌و‌جورتری داشته باشید.

علاوه‌بر خود بنیاد رزبری پای، شرکت‌های سوم‌ شخص نیز محصولات جذابی برای مدل‌های مختلف رزبری پای تولید می‌کنند. کیس‌هایی فلزی مانند Argon Neo با هزینه‌ای نسبتاً ارزان، امکان اورکلاک‌کردن ساده‌ترِ پردازنده را فراهم می‌کنند.

بااین‌همه، موضوع به همین‌جا ختم نمی‌شود و تقریباً هرآنچه فکرش را بکنید برای رزبری پای تولید شده است؛ از دوربین گرفته تا فن و کیبورد و حتی نمایشگرهایی با محفظه‌ی اختصاصی برای رزبری پای!

در ماه می ۲۰۱۷، شرکت طراحی المنت ۱۴ «پی دسکتاپ» را با قیمت ۶۰ دلار معرفی کرد. این محصول، بورد رزبری پای ۳ را به یک کامپیوتر دسکتاپ قدرتمند تبدیل کرده بود. این شرکت فقط به طراحی کیس برای این بورد بسنده نکرد و از رابط mSATA برای اتصال انواع SSD، یک کنترلر قدرتمند، ساعت و باتری ساعت و تبدیل USB نیز استفاده کرد. گرچه این محصول بورد رزبری پای ۳ را به حد و اندازه‌ی یک کامپیوتر گیمینگ نمی‌رساند؛ بااین‌حال، امکانات اضافه‌شده به آن، رزبری پای را به دستگاهی کاربردی‌تر تبدیل می‌کند.

در سال ۲۰۲۰ نیز، ماژول دوربینی ۱۲٫۳ مگاپیکسلی برای رزبری پای منتشر شد که از حسگر IMX477 ساخت سونی استفاده می‌کرد. این ماژول به‌دلیل قیمت گران ۵۰ دلاری و نبودِ لنز در بسته‌بندی محصول با استقبال کمی مواجه شد؛ اما همچنان سطح توانایی‌های دستگاه برای تبدیل‌شدن به محصولی فراتر از توانایی‌های خودش را به‌نمایش می‌گذاشت. تلاش برای ارتقاء توانایی‌های رزبری پای، صرفاً به این موارد محدود نمی‌شود و در همان سال ۲۰۲۰، پروژه‌ای در کیک‌استارتر با نام CloverPI آغاز شد که هدف آن اتصال چهار رزبری پای به یکدیگر و استفاده از قدرت پردازشی آن به‌عنوان یک کامپیوتر واحد بود.

محصولات رزبری پای به‌منظور اجرای هرچه‌بهتر وظایف، از سیستم‌عامل رزبین (Raspbain) استفاده می‌کنند که برپایه‌ی لینوکس دبیان توسعه یافته است. این سیستم‌عامل از نرم‌افزارهای استاندارد لینوکس مانند مرورگر وب، سرویس دریافت ایمیل، ابزارهای سیستمی مختلف از‌جمله ابزارهای برنامه‌نویسی تحت جاوا و پایتون و برنامه‌ای با نام اسکرچ بهره می‌برد که ابزاری برای آموزش کدنویسی به کودکان است. افزون‌براین، کودکان می‌توانند با استفاده از بازی Minecraft: Pi Edition دانش برنامه‌نویسی خود را افزایش دهند.

رزبین محیط گرافیکی پیشرفته‌ای ندارد و در آن سعی شده است تا باتوجه‌به منابع محدود سخت‌افزاری، تمرکز اصلی روی کارایی سیستم‌عامل باشد و نه جلوه‌ی ظاهری آن؛ بنابراین، اگر رزبین شما را راضی نمی‌کند، می‌توانید از آرچ، لینوکس اوبونتو، ورژن غیر‌رسمی و ۶۴ بیتی لینوکس جنتو و بسیاری از سیستم‌عامل‌های دیگر استفاده کنید.

اگر می‌خواهید کامپیوتر کوچک خود را به مدیاسنتر تبدیل کنید، دو سیستم‌عامل OpenElec و OSMC نیز گزینه‌های مناسبی برای تبدیل سخت‌افزار شما به یک سینمای کامپیوتریِ خانگی و کم‌هزینه به‌شمار می‌روند.

مایکروسافت در سال ۲۰۱۵ نسخه‌ای از ویندوز ۱۰ را برای رزبری پای توسعه داد. ویندوز ۱۰ با هسته‌ی IoT، نسخه‌ی رایگانی از ویندوز دسکتاپ است که برای پیشبرد پروژه‌های سخت‌افزاری ارائه شد. در سال ۲۰۱۶، مدیرعامل شرکت رزبری پای اعلام کرد که علاقه‌مند است محصولاتش از ویندوز ۱۰ دسکتاپ پشتیبانی کنند؛ اما این اتفاق به تصمیم مدیران شرکت مایکروسافت بستگی دارد. با‌این‌حال، او از شرایط حاکم و پشتیبانی محصولات این شرکت از ویندوز ۱۰ IoT ابراز رضایت کرد.

متأسفانه پس از معرفی ویندوز ۱۱، نسخه‌ای اختصاصی مانند آنچه در ویندوز ۱۰ دیدیم، برای رزبری پای معرفی نشد؛ اما تیم‌های مختلفی از سراسر جهان نسخه‌ای از ویندوز ۱۱ را برای رزبری پای توسعه داده‌اند که شباهت زیادی به نسخه IoT ویندوز ۱۰ دارد. اگر به این نسخه دسترسی ندارید یا می‌خواهید تجربه‌ی پایدارتری از اجرای ویندوز روی رزبری پای داشته باشید، می توانید به سراغ نصب ویندوز ۱۰ روی رزبری پای بروید که دردسر کمتری نسبت‌به نصب نسخه‌های غیر رسمی ویندوز ۱۱ دارد.

راه‌اندازی کامپیوتر رزبری پای بسیار ساده است و در چند مرحله‌ی کوتاه می‌توانید این کامپیوتر تک بردی را برای اجرای هر پروژه‌ای که در ذهنتان دارید، آماده کنید. برای این کار، مطابق مراحل زیر پیش بروید:

• رزبری پای مانند کامپیوترهای معمولی، منبع تغذیه و کلید پاور ندارد و بلافاصله پس از اتصال به برق روشن می‌شود. ازاین‌رو، منبع تغذیه‌ی خود را به یک سوکت وصل کرده و از طریق یک کابل آن را به پورت برق رزبری پای متصل کنید. اگر رنگ چراغ LED روی رزبری پای به رنگ قرمز درآمد، به این معنی است که رزبری پای به برق متصل شده است.

نکته: برای رزبری پای ۴ می‌توانید از منبع تغذیه‌ی Vilors و برای مدل‌های قدیمی‌تر رزبری پای از منبع تغذیه‌ی CanKit استفاده کنید.

• با استفاده از یک کابل HDMI، رزبری پای را به یک مانیتور متصل کنید. پس از اتصال، باید آیکون تمشک را در گوشه‌ی سمت چپ بالای صفحه‌ نمایش ببینید. چند ثانیه صبر کنید تا دسکتاپ Raspberry OS ظاهر شود.

• هنگامی که Raspberry Pi خود را برای اولین‌بار راه‌اندازی می‌کنید، صفحه‌ی شروع برنامه Welcome to Raspberry Pi برای شما نمایش داده می‌شود. برای شروع تنظیمات روی Next کلیک کنید.

Raspberry Pi

• کشور، زبان و منطقه‌ی زمانی خود را تنظیم کرده و سپس دوباره روی Next کلیک کنید.

Raspberry Pi

• یک نام کاربری و رمز عبور برای رزبری پای خود وارد کرده و روی Next کلیک کنید.

Raspberry Pi

• صفحه‌نمایش خود را طوری تنظیم کنید که دسکتاپ، کاملاً مانیتور شما را پر کند.

Raspberry Pi

• شبکه‌ی وای فای خود را انتخاب کرده و پس از واردکردن رمز عبور آن و کلیک بر روی Next به شبکه‌ی بی‌سیم خود متصل شوید.

Raspberry Pi

توجه: اگر مدل Raspberry Pi شما فاقد امکان اتصال بی‌سیم باشد، این صفحه را نخواهید دید.

• قبل از تلاش برای به‌روزرسانی نرم‌افزار رزبری پای، صبر کنید تا نماد اتصال بی‌سیم ظاهر شود. پس از آن، روی Next کلیک کرده و صبر کنید تا به‌روزرسانی‌های Raspberry Pi OS (در صورت وجود) پیدا شده و به طور خودکار نصب شوند. دقت داشته باشید که این مرحله ممکن است کمی طول بکشد.

Raspberry Pi

• پس از اتمام مراحل اجرای تنظیمات دلخواهتان، روی Restart کلیک کرده تا دوباره رزبری پای بالا بیاید و بتوانید با آن کار کنید.

کاربرد رزبری پای آنقدر زیاد است که هر چیزی را که تصور کنید، می‌توانید با آن بسازید. برای انجام پروژه‌های جذاب و ورود به دنیای بی‌پایان رزبری پای می‌توانید از راهنمای All3DP کمک بگیرید که در آن توضیحات ساخت دستگاه‌هایی چون روتر WiFi، پسورد منیجر، آیفون تصویری و حتی گوشی هوشمند بدون سیم‌کارت بیان شده است.

تبدیل رزبری پای به‌عنوان دستگاهی کارآمد آن‌هم بدون طی‌کردن کلاس‌های پیشرفته و دانش‌های پیچیده به‌خودی‌خود جذاب است؛ ولی تبدیل این سخت‌افزار به دستگاهی برای بازی حس دیگری دارد. براساس راهنمای PCWorld می‌توانید دستگاه خود را به کنسول قدیمی برای بازی با عناوین خاطره‌انگیز تبدیل کنید. این راهکار یکی از پروژه‌های محبوب برای کاربران مبتدی این محصولات به‌شمار می‌رود. با این راهنما می‌توانید عناوین قدیمی مانند استرویدز و سوپر ماریو ۶۴ و سونیک را بازی کنید.

اگر به توانایی‌های خود اطمینان دارید و می‌خواهید کارهای ماجراجویانه‌تر و پیشرفته‌تری انجام دهید، ۱۰ کار خلاقانه‌ی انجام‌شده با رزبری پای را براساس گزارش PCWorld مشاهده کنید. این کامپیوتر کوچک و ارزان‌قیمت می‌تواند به شما در انجام پروژه‌هایی مانند ساخت اسکیت برقی، درهای هوشمند با تشخیص چهره، آینه‌های جادویی و... کمک کند.

ظهور رزبری پای به‌قدری محکم و استوار بود که پای رقبای جدیدی را برای این شرکت به بازار باز کرد. شرکت‌های رقیب با دیدن پیشرفت روزافزون رزبری پای تصمیم به ارائه‌ی محصولاتی مشابه رزبری پای گرفتند که از بین آن‌ها می‌توان به +Rock Pi 4 Model C و Hardkernel Odroid-N2L اشاره کرد که از پردازنده‌ی مرکزی و گرافیکی قدرتمندتری نسبت‌به رزبری پای ۴ بهره می‌برند.

ورود رزبری پای به‌ دنیای کامپیوترهای تک‌بورد سبب شد تا پروژه‌های DIY یا خویش‌ساخت در میان افراد بیشتری راه پیدا کند و گستره‌ی خلاقیت‌های کاربران را محک بزند. درواقع، برای رزبری پای هیچ محدودیتی وجود ندارد و می‌توان هرآنچه را به ذهن خطور می‌کند، با این محصول ساخت. حتی محدودیت‌های سخت‌افزاری و ارتباطی رزبری پای نیز دغدغه‌ای بزرگ نخواهد بود و با کیت‌های گسترش‌دهنده و ماژول‌های مختلف می‌توان دامنه‌ی توانایی‌های رزبری پای را افزایش داد.

ما در این مقاله، دررابطه‌با اینکه برد رزبری پای چیست و چه کاربردهایی دارد؛ صحبت کردیم؛ اما ادامه‌ی ماجرا، کاملاً به شما و خلاقیتتان بستگی دارد. اگر می‌خواهید رزبری پای را به تلویزیون وصل کنید یا هواپیمای بدون سرنشین بسازید، قطعاً اینترنت اولین معلم شما خواهد بود. به‌عنوان اولین معلم، فروم رسمی پشتیبانی رزبری پای گزینه‌ی بسیار خوبی به‌شمار می‌رود؛ اما به‌طورکلی، سایت‌های انگلیسی‌زبان بسیاری در سراسر وب وجود دارند که می‌توانید پروژه‌ی مدنظر خود را با جست‌وجویی ساده در آن‌ها پیدا کنید.

اگر زبان انگلیسی شما قوی نیست، وب‌سایت‌های فارسی‌زبان بسیاری نیز در زمینه‌ی آموزش کار با رزبری پای فعالیت دارند و می‌توانید از آن‌ها برای افزایش دانش خود استفاده کنید. توصیه می‌کنیم که روی ویدئوهای موجود در یوتیوب بیشتر تمرکز کنید تا در صورت نیاز، بتوانید کار با این محصول را به‌صورت تصویری و البته سریع‌تر، یاد بگیرید. علاوه‌بر این سایت‌ها، برای آگاهی از آخرین اخبار و پروژه‌های انجام‌شده با استفاده از این دستگاه‌ها، می‌توانید به مجله‌ی رسمی رزبری پای مراجعه کنید.

با اینکه استفاده از رزبری پای به دانش برنامه‌نویسی نیاز دارد، با انجام پروژه‌های ساده و ابتدایی، می‌توانید مهارت‌های خود را رفته رفته افزایش دهید و در نهایت، به‌سوی پروژه‌های بزرگ‌تر و حرفه‌ای‌تر قدم بردارید. در این مسیر به یاد داشته باشید که جامعه‌ی کاربران رزبری پای و فروم‌های مربوط‌به آن، فعالانه شما را در زمینه‌ی یادگیری کار با رزبری پای یاری خواهند کرد و می‌توانید با طرح پرسش‌های درست، به پاسخ‌های کاربردی‌تری دست پیدا کنید. علاوه بر این موارد، فراموش نکنید که «گوگل» و «یوتیوب» دو یار اصلی شما در این مسیر هستند و همیشه کاربردی‌ترین پاسخ‌ها را به شما ارائه خواهند کرد.

این مقاله را کاوه غیرتمند در مرداد ۱۳۹۶ نوشت. به‌روزرسانی اول مقاله توسط شادان غمگسار در دی ۱۴۰۱ صورت گرفت و الهام بهمن‌پور در مرداد ۱۴۰۳ آن‌ را مجدداً به‌روز کرد.