بدنامی‌های عبرت‌آموز؛ ۶ فاجعه باورنکردنی در دنیای سخت‌افزار پی‌سی

صنعت رایانه‌های شخصی سابقه‌ای طولانی در زمینه‌ی خودزنی دارد؛ به‌ویژه زمانی که صحبت از راه‌اندازی محصولات بی‌اهمیت یا وحشتناک به میان می‌آید؛ اما برخی از رسوایی‌های این صنعت فراتر از محصولات ناامیدکننده هستند. این رسوایی‌ها به قلمروی تصمیمات باورنکردنی کشیده می‌شوند، خشم همگانی جامعه و صنعت را برمی‌انگیزند و به بدنام‌ترین شکل ممکن وارد کتاب‌های رکورد می‌شوند.

اگر فقط نگاهی به پنج سال گذشته بیندازیم، اشتباهات فاحش متعدد را می‌بینیم که از سوی تولیدکنندگان سخت‌افزارهای پی‌سی‌ رخ داده‌اند و آتش خشم همه، از مردم عادی گرفته تا متخصصان صنعت را برانگیخته‌اند. برخی از این رسوایی‌ها با قاطعیت تمام به پایان کار برخی از پروژه‌های تولیدی منجر شده‌اند و برخی دیگر تنها به‌عنوان مانعی کوچک برای شرکت‌های عامل خود باقی مانده‌اند. با‌این‌حال، هر یک از این رسوایی‌ها درسی برای ما دارند تا بدانیم در مواقعی که اوضاع خراب است چه کارهایی را نباید انجام دهیم.

در اواخر سال ۲۰۲۰، شرکت NZXT از وجود مشکل ایمنی در کیس H1 خود آگاه شد و به‌همین‌دلیل کیت تعمیر در محل را برای مالکان این کیس‌ها عرضه کرد تا این افراد خودشان مشکل را برطرف کنند. NZXT منتظر درخواست کاربران برای خرید کیت تعمیر بود و به‌همین‌دلیل فروش کیس H1 را همچنان ادامه داد؛ اما چند ماه بعد، با انتشار مجموعه ویدیوهایی در کانال یوتیوب «Gamers Nexus» مشخص شد که مشکل کیس‌های H1 به یک پیچ فلزی در رایزر PCIe مربوط می‌شد که در جای درست قرار نگرفته بود و باعث اتصال کوتاه یا حتی وقوع آتش‌سوزی در بسیاری از موارد می‌شد.

مشکل نگران‌کننده‌ی کیس H1 توجه جامعه را به خود جلب کرد؛ زیرا مردم در جریان واکنش ضعیف و غیرمسئولانه‌ی NZXT به ایمیل‌های متعدد Gamers Nexus که آن‌ها را از وجود ایراد در ساختار این کیس‌ها مطلع می‌کردند، قرار گرفتند. جایگزین‌کردن پیچ‌های نایلونی که شرکت از قبل برای ارسال به مشتریان انتخاب کرده بود هم نتوانست این مشکل را حل کند.

شرکت NZXT در نهایت فراخوانی کامل کیس H1 را صادر کرد؛ اما این اقدام خیلی دیر و ناکافی بود. مدیریت ضعیف این موضوع که در تیتر اخبار هم قرار گرفته بود، بار دیگر نشان داد که در مواجهه با یک رسوایی چه اقدامی را نباید انجام داد. گفتنی است کیس‌های باکیفیت NZXT از دیرباز مورد علاقه‌ی بسیاری از کاربران پی‌سی بوده‌اند و به‌همین‌دلیل این رسوایی اتفاقی غافلگیرکننده به‌شمار می‌رفت.

تقریباً همزمان با عرضه‌ی سری پردازنده‌های گرافیکی RTX 30 شرکت انویدیا، تعدادی از کاربران شروع به ارسال گزارش‌هایی مبنی‌بر معیوب‌بودن منبع تغذیه‌ی GP-P850GM و GP-P750GM کردند. بسیاری از این کاربران حتی ادعا کردند که منبع تغذیه‌ی پی‌سی آن‌ها منفجر شده و سخت‌افزار‌های گران‌‌قیمتشان را همراه با خود نابود کرده است. طبیعی بود که چنین مشکل خطرناکی مورد بررسی قرار گیرد و این دقیقاً همان کاری بود که Gamers Nexus یک‌بار دیگر آن را انجام داد.

پس از گزارش‌های مکرر مردمی، گیگابایت پاسخ نسبتاً ضعیفی ارائه داد و اعلام کرد که منبع تغذیه‌های منفجرشده آزمایش‌هایی را پشت‌سر گذاشته‌اند که کاربر معمولی هرگز با آن‌ها مواجه نخواهد شد. آن‌ها برای بهبود قابلیت تحمل بار هر دو مدل، رتبه‌بندی حفاظت از توان اضافی (OPP) را کاهش دادند؛ اما تمام این کارها باعث شد این‌طور به‌نظر برسد که گیگابایت به‌جای برعهده‌گرفتن مسئولیت محصول معیوب خود، همچنان روی عرضه‌ی آن پافشاری می‌کند.

گیگابایت باید طراحی و کیفیت ضعیف این دو مدل از منبع‌های تغذیه را می‌پذیرفت و چند ماه پیش از منتشرکردن بیانیه‌ی مطبوعاتی که از وجود چنین مشکلی باخبر شده بود، برای حل آن پیش‌قدم می‌شد.

EVGA یکی از برجسته‌ترین و معتمدترین شرکای تجاری انویدیا بود که برخی از بهترین کارت‌های گرافیک گیمینگ را تولید می‌کرد. زمانی که این شرکت پس از سری RTX 30 تصمیم گرفت تولید کارت‌های گرافیک را متوقف کند، بازار پردازنده‌های گرافیکی را هم رها کرد و پس از دو دهه‌، به رابطه‌ی خود با انویدیا پایان داد. جامعه‌ی کاربران این اتفاق را ضرری بزرگ می‌دانستند؛ چراکه بیشتر دارندگان پی‌سی، عاشق ضمانت‌نامه‌های سخاوتمندانه‌ی EVGA، سیاست‌های بی‌عیب‌ونقص RMA و طراحی‌های کارت‌های گرافیک آن‌ها بودند.

قطع همکاری EVGA با انویدیا دلایل متعددی داشت و یکی از آن‌ها این بود که EVGA از سوی انویدیا احساس بی‌احترامی می‌کرد؛ زیرا آن‌ها آخرین کسانی بودند که در جریان قیمت پیشنهادی خرده‌فروشی (MSRP) برای محصولات جدید قرار می‌گرفتند، توسط کارت‌های Founders Edition انویدیا تضعیف می‌شدند و اجازه نداشتند مدل‌های پرچم‌دار را بالاتر از قیمت مشخص بفروشند.

کاهش تدریجی حاشیه‌ی سود و چشم‌انداز ضعیف بازار کارت گرافیک در آن زمان احتمالاً در خروج EVGA نقش داشتند؛ علاوه‌براین شایعاتی هم وجود داشت که مدیرعامل به دلایل شخصی قصد خروج از بازار کارت گرافیک را داشته است.

خروج یکی از ارکان اصلی از بازار GPU که به‌گفته‌ی بسیاری از افراد الگوی طلایی تولید کارت گرافیک به‌شمار می‌رفت، یکی از تکان‌دهنده‌ترین اخبار دنیای سخت‌افزار پی‌سی بود. درسی که این اتفاق به‌همراه داشت این بود که شرکت‌ها باید به کسانی که از آن‌ها حمایت می‌کنند، احترام بگذارند و قدر آن‌ها را بدانند.

با نزدیک‌شدن به زمان عرضه‌‌ی کارت‌های گرافیک سری RTX 40 انویدیا، کاربران انتظار داشتند توان مصرفی کلی کارت‌های گرافیک جدید بالاتر از کارت‌های پیشین باشد؛ اما چیزی که هیچکس انتظار آن را نداشت و اتفاق افتاد، ذوب‌شدن ناگهانی کانکتورهای برق این کارت‌ها بدون وجود هیچ دلیل مشخص ظاهری‌ای بود. اتفاقی که با تعدادی گزارش پراکنده شروع شده بود، به یک مشکل اساسی در کانکتور جدید PCIe 5.0 12VHPWR که انویدیا آن در RTX 3090 Ti معرفی کرده بود، تبدیل شد.

انویدیا و یوتیوبرهای فناوری پس از هفته‌ها تحقیق روی این موضوع به توافق رسیدند که تقریباً در همه‌ی موارد، علت اصلی ذوب‌شدن کانکتورهای برق اتصال نادرست آن‌ها توسط کاربران بوده است. این تحقیقات ثابت کرد که وقتی کانکتور 12VHPWR تا انتها به شکاف برق کارت گرافیک وصل نمی‌شود، در معرض دماهای بسیار بالا قرار می‌گیرد و ذوب می‌شود.

بااین‌حال در نهایت انویدیا مقصر شناخته شد؛ چراکه آموزش‌های لازم را از قبل در اختیار کاربران خود قرار نداده بود. انتقادها از انویدیا با تصمیم ADM مبنی‌بر کنارگذاشتن کانکتورهای جدید و استفاده‌ی مجدد از کانکتورهای ۸ پین قدیمی، شکل بحرانی‌تری به خود گرفت. این شرکت جایگزین‌هایی برای کانکتورهای آسیب‌دیده در نظر گرفت؛ اما هیچ فراخوانی به‌طور رسمی در این زمینه صادر نشد.

سال گذشته، کاربران پردازنده‌های Ryzen 7000X3D بدون هیچ نشانه‌ای از آسیب فیزیکی، شروع به ارائه‌ی گزارش‌هایی در مورد سوختن سی‌پی‌یو و مادربردهای خود کردند. شرکت ADM بلافاصله پس از دریافت این گزارش‌ها، مشکل را به برخی تراشه‌های Ryzen 7000X3D با ولتاژ ناامن نسبت داد و یک سفت‌افزار جدید برای استفاده توسط شرکت‌های تولیدکننده‌ی مادربورد ارائه کرد؛ اقدامی که در نهایت باعث شد تا اوضاع بسیار وخیم‌تر از قبل شود.

ایسوس به‌روزرسانی‌های بایوس بتا را برای کاربران منتشر کرد تا مشکل را برطرف کند؛ اما به‌روزرسانی‌های بایوس بتا نه‌تنها روی تنظیمات پیش‌فرض کار نمی‌کردند؛ بلکه در عمل قادر به حل‌کردن هیچ مشکلی هم نبودند. از سوی دیگر پس از نصب بایوس بتا، مادربردهای ایسوس همچنان به پردازنده‌های Ryzen 7000X3D اجازه می‌دادند تا از ولتاژ ۱٫۳ ولت که طبق گفته‌ی AMD حداکثر ولتاژ ایمن است، عبور کنند. سرانجام ایسوس به کاربران خود اعلام کرد که استفاده از نسخه‌های بایوس بتا، گارانتی آن‌ها را باطل می‌کند و با این خبر وضعیت بحرانی‌تر از قبل شد.

چند ماه پیش، برخی از کاربران پردازنده‌های نسل ۱۳ و ۱۴ Intel Core i9، گزارش‌هایی از خرابی و ظاهرشدن صفحه‌ی آبی مرگ درحین انجام بازی یا کار با پی‌سی منتشر کردند. پس از انتشار این اخبار، تولیدکنندگان مادربرد ازجمله ایسوس و گیگابایت به‌سرعت آپدیت‌های بایوس را با پروفایل بیس‌لاین اینتل منتشر کردند که کاربران می‌توانستند برای فرار از مشکلات خود از آن استفاده کنند. این تنظیمات موفق به حل مشکلات پیش‌آمده شد؛ اما از سوی دیگر عملکردهای زیادی نیز قربانی این تنظیمات جدید شدند.

اینتل درمورد محدودیت‌های برق پردازنده‌ی خود الزامات سختگیرانه‌ای برای شرکت‌های تولیدکننده‌ی مادربرد وضع نکرده است. این شرکت محدوده‌ی نسبتاً گسترده‌ای از محدودیت‌های برق را به شرکت‌های تولیدکننده‌ی مادربرد پیشنهاد می‌کند تا براساس شرایط خود یکی از آن‌ها را انتخاب کنند و این دقیقاً همان دلیلی است که باعث بروز فاجعه شد؛ چراکه شرکت‌های مادربرد همگی در تلاش بودند تا برای پیشی‌گرفتن از رقبای خود، توان ارسال‌شده به تراشه‌های پیشرفته‌ی اینتل را به حداکثر میزان ممکن برسانند.

وجود نقص در سخت‌افزار کامپیوتر امری اجتناب‌ناپذیر است و هیچ شرکتی نمی‌تواند تضمین کند که فارغ از پیچیدگی‌های موجود، محصولاتی بی‌عیب‌ونقص را در اختیار کاربران خود قرار دهد. همین موضوع نیز باعث ایجاد رویه‌های مرجوعی و ضمانت‌نامه شده است تا در صورت وقوع بدترین سناریوهای ممکن از حقوق مصرف‌کنندگان محافظت شود. در رابطه‌ با مواردی که در این مطلب معرفی شدند، مشکل اصلی نحوه‌ی پاسخگویی برندهای بزرگ به مشکلاتی بود که در ابتدا حوادثی پراکنده بودند و در نهایت به رسوایی‌های عظیم تبدیل شدند.