شیوع ویروس زیکا باعث اعلام وضعیت اضطراری شد

 سازمان بهداشت جهانی از زمان ایجاد طبقه بندی جدید با نام "وضعیت اضطراری بهداشت عمومی" در سال ۲۰۰۷، تا به حال تنها سه بار این وضعیت را اعلام کرده است. مورد اول در سال ۲۰۰۹ و همزمان با شیوع آنفولانزای خوکی H1N1، مورد دوم در سال ۲۰۱۴ و با شیوع ابولا و مورد سوم هم به تازگی و در ارتباط با ویروس زیکا اعلام شده است. در گزارش سازمان بهداشت جهانی آمده است که در صورت عدم دخالت، تخمین زده می‌شود که تا پایان سال جاری میلادی ۴ میلیون نفر در قاره‌ی امریکا در معرض ابتلا به این ویروس قرار بگیرند.

مارگارت چان، دبیرکل سازمان بهداشت جهانی در کنفرانس خبری که در ژنو سوئیس برگزار شد گفت:

من با توجه به موارد جدید ابتلا به میکروسفالی (Microcephaly، اختلال رشد عصبی که در آن سر (مغز) بیمار کوچک است) در سطح جهانی وضعیت اضطراری اعلام می‌کنم.

اگر به ویروس زیکا آلوده شوید، در بهترین حالت هیچگونه عوارض جانبی مشاهده نخواهید کرد (که در ۸۰ درصد موارد هم همینطور است) و در بدترین حالت دچار خارش، تب و التهاب می‌شوید. اما همه‌ی این‌ها در صورتی است که باردار نباشید.

اگر هنگام ابتلا به ویروس زیکا باردار باشید، به احتمال خیلی زیاد فرزند شما با جمجمه‌ی کوچک و آسیب‌های مغزی شدید متولد می‌شود. این اختلال عصبیِ به شدت نادر و در عین حال ویرانگر با نام "میکروسفالی" شناخته می‌شود.

درحالی که ارتباط بین ویروس زیکا و میکروسفالی هنوز رسماً تایید نشده است، هیات مشورتی ۱۸ نفره‌ی سازمان بهداشت جهانی می‌گویند به علت احتمال بسیار بالای ارتباط بین ویروس و بیماری و همچنین وخامت اوضاع گزارش شده، اعلام وضعیت اضطراری بهداشت عمومی لازم است.

دبیر کل سازمان بهداشت جهانی در این رابطه می‌گوید:

حتی اگر ارتباطی بین ویروس زیکا و میکروسفالی وجود نداشته باشد، وضعیت شیوع این بیماری خطرناک به حدی بالا رفته که به تنهایی نیازمند اعلام وضعیت اضطراری است. اگر حالا اقدام نکرده و منتظر تایید علمی ارتباط بین این دو می‌ماندیم، آیندگان از ما می‌پرسیدند که چرا وقتی می‌توانستیم جلوی آن را بگیریم اقدامی نکردیم.

سازمان بهداشت جهانی می‌گوید نبود واکسیناسیون، دارو و تست‌های تشخیصی سریع و قابل اعتماد برای ویروس زیکا نگرانی‌های جدی را به وجود آورده است. به علاوه، اینکه علائم خفیف این ویروس باعث می‌شود بسیاری از افرادی که به آن آلوده هستند اصلاً از بیماری خود خبر نداشته باشند، بر وخامت اوضاع می‌افزاید.

ویروس زیکا تا چه حد گسترش پیدا کرده است؟

اولین با در ماه ژانویه به علت گزارش حداقل ۲٫۷۸۲ مورد از این بیماری در برزیل وضعیت اورژانسی اعلام شد. برای مقایسه، میزان گزارش شده این بیماری در سال ۲۰۱۴ تنها ۱۴۷ مورد بوده است.

مقامات دولتی تخمین می‌زنند که حدود ۱.۵ میلیون نفر از افراد محلی از ماه می سال ۲۰۱۵ تا الان به این ویروس مبتلا شده‌اند و ۳ روز پیش هم اعلام شد که شیوع بیماری از آنچه قبلاً تصور می‌شد هم بدتر است.

مرکز کنترل و بیشگیری از بیماری‌ها در ایالات متحده به زنان باردار هشدار داده است که از سفر به ۲۵ کشور در قاره‌ی امریکا که ویروس زیکا در آن‌ها گزارش شده است، از جمله برزیل، مکزیک و کاستاریکا پرهیز کنند. در همین حال موسسه‌ی بهداشت ملی کلمبیا اعلام کرده است که بیش از ۲۱۰۰ زن باردار کلمبیایی به ویروس زیکا مبتلا شده‌اند.

۵۷ کشور به مناطقی که زیکا در آن‌ها مشاهده شده است پرواز مستقیم دارند و به تازگی مواردی از ابتلا به زیکا در انگلستان، آلمان و دانمارک گزارش شده است که مربوط به توریست‌هایی است که از سفر به قاره‌ی امریکا بازگشته‌اند.

هشدارهای بارداری

در حالی که وزارت بهداشت برزیل در بیانیه‌ی هشدار خود درباره‌ی بارداری به زنان توصیه می‌کند که "در صورت امکان برنامه‌ی باردار شدن خود را به تعویق بیندازند"، هشدار به زنان باردار در دیگر کشورها بسیار با صراحت‌تر است.

هفته‌ی گذشته مقامات بهداشت السالوادور از زنان این کشور خواستند که تا سال ۲۰۱۸ باردار نشوند. وزیر بهداشت السالوادور در این باره گفته است:

"ما به تمام زنانی که در سن باروری هستند توصیه می‌کنیم تا برنامه‌ی خود را طوری تنظیم کنند که ظرف امسال و سال آینده باردار نشوند."

در کلمبیا که بعد از برزیل دومین نرخ بالای ابتلا به زیکا را دارد، و آمار زنان بارداری که مبتلا به زیکا تشخیص داده شده‌اند طی هفته‌ی گذشته دوبرابر شده است، دولت به زنان توصیه کرده است که به مدت ۶ تا ۸ ماه باردار نشوند.

زنان بریتانیایی که در زمان سفر به مناطق آلوده به زیکا باردار بوده‌اند و یا بعد از بازگشت از سفر باردار شده‌اند هم قرار است فوراً سونوگرافی شوند تا از سلامت کودک در حال رشد اطمینان حاصل شود.

نسلی از کودکان میکروسفالی

صرف نظر از آنچه قرار است اتفاق بیفتد، واقعیت این است که از ماه اکتبر سال گذشته تا الان ۴۰۰۰ کودک در برزیل با میکروسفالی به دنیا آمده‌اند. این افزایش ۲۰ برابری تعداد کودکان ناقص، بعد از شناسایی ویروس زیکا در برزیل اتفاق افتاده است. درحالی که هنوز برای اظهار نظر درباره‌ی آینده‌ی این کودکان زود است، با توجه به مواردی که تا به حال مشاهده شده است و دانشی که از میکروسفالی داریم، امید به زندگی در چنین کودکانی پایین، و وابستگی آن‌ها به خانواده‌هایشان بالا خواهد بود.

چنین کودکانی ممکن است قادر به تشخیص والدین خود و یا درک درد نباشند و به دلیل اینکه متوجه نمی‌شوند که چه موقع گشنه یا تشنه هستند، احتیاج به توجه و مراقبت دائمی دارند.