استفاده از فناوری کریسپر برای افزایش مقاومت به اچ آی وی در موش ها

متأسفانه برای ایدز هنوز راه درمانی قطعی پیدا نشده است. ویروس عامل این بیماری با پنهان شدن در مخفی‌گاه خود در دی‌ان‌ای سلول سالم، راه‌های مبارزه با خود را دشوار می‌سازد. دانشمندان چینی برای حل این مشکل روشی متفاوت در پیش گرفته‌اند. در روش پیشنهادی، به‌جای توسعه‌ی یک دارو برای مبارزه با اچ‌آی‌وی، سلول در برابر این ویروس مقاوم می‌شود.

نتایج این تحقیق با همکاری بیمارستان‌های ارتش چین و بخش سلول‌های بنیادین دانشگاه پکن به دست آمده و در مجله‌ی معتبر Molecular Biology به چاپ رسیده است. در این روش با استفاده از تکنیک CRISPR/cas9، دانشمندان موفق به ایجاد یک توالی هم‌ماننده یا هُموزیگوس در داخل ژنی به نام CCR5 شدند؛ این ژن گیرنده‌ها را در داخل سیستم ایمنی بدن کد می‌کند.

مطالعات قبلی نشان داده‌اند که توالی CCR5 می‌تواند از ورود اچ‌آی‌وی به داخل سلول سالم جلوگیری کند؛ البته به‌طور طبیعی تمامی انسان‌ها این ژن را در بدن خود ندارند. دانشمندان چینی با استفاده از کریسپر موفق به ویرایش سلول‌های بنیادین خون‌ساز کبد جنین انسانی (HSPCs) شدند که در مرحله‌ی بعد در بدن موش‌ها هم به کار گرفته شد. بر همین اساس پژوهشگران نشان دادند که ویرایش CCR5، در مقاوم‌سازی سلول‌های تی در برابر اچ‌آی‌وی مؤثر است.

اگرچه‌ مطالعه‌ی حاضر اولین تحقیق در مورد کاربرد کریسپر در درمان بیماری ایدز نیست، اما می‌توان از آن به‌عنوان رویکردی جدید با ویرایش CCR5 برای مقاوم‌سازی سلولی در برابر اچ‌آی‌وی نام برد.

کامل خلیلی از دانشگاه تمپل آمریکا، در مصاحبه‌ای می‌گوید:

روش استفاده‌شده در این مطالعه را نمی‌توان درمانی قطعی برای ویروس اچ‌آی‌وی در نظر گرفت؛ چرا که در این روش تنها سلول نسبت به ویروس مقاوم می‌شود و خود ویروس به‌تنهایی حذف نخواهد شد. بنابراین احتمالا ویروس به سمت گیرنده‌هایی دیگر نظیر CCR4 حرکت کند. با این حال CCR5 پاشنه‌ی آشیل مبارزه با اچ‌آی‌وی بوده و هدف قرار دادن آن، مزیت تحقیق حاضر است.

در حال حاضر نزدیک به ۳۶.۷ میلیون نفر در سرتاسر دنیا ناقل ویروس اچ‌آی‌وی هستند که نزدیک به ۱.۸ میلیون از این تعداد، زیر ۱۵ سال سن دارند. در ایران نیز تا سال ۹۵ در حدود ۳۲ هزار و ۶۷۰ مبتلا به ویروس اچ‌آی‌وی شناسایی شده است که در این بین، روابط جنسی محافظت نشده و استفاده از سرنگ مشترک در بین معتاد‌های تزریقی سهم بالایی در انتقال ویروس دارند.