الگوی فعال شدن ژن ها در DNA افراد جوان و پیر متفاوت است
نتیجهی یک مطالعه نشان داد که کروموزومهای افراد با افزایش سن افراد، پیر میشوند و ژنها را تحت تأثیر قرار میدهند. با بالا رفتن سن، علامتهای پیری همچون موهای خاکستری و چین و چروک روی پوست پدیدار میشوند. اما در واقع تغییرات ظریفتری در پشت صحنهی این تغییرات در بدن، در حال اتفاق افتادن است که موجب پیری میشوند. اکنون دانشمندان کشف کردهاند که کروموزومها نیز همگام با افزایش سن پیر میشوند.
منطقهای از کروموزومهای کدکنندهی ژنهای مرتبط با التهاب و مرگ سلول، در افراد سالخورده بازتر از افراد جوان است
کروموزومهای ما در واقع راهنمای ساخت ما هستند. آنها هستند که تعیین میکنند هر پروتئینی که ما برای زندگی نیاز داریم، چگونه ساخته شود. کرموزومها ساختار دو رشتهای زنجیرمانندی از ملکولی به نام DNA هستند و در هستهی هر سلول بدن بهصورت پیچخورده قرار گرفتهاند. برخی از بخشهای این زنجیر حالت باز و شل دارند؛ درحالیکه برخی بخشها محکم هستند و توسط بخشهای دیگر زنجیره پوشانده شدهاند. اگر بخشی از این زنجیره بهشدت پیچخورده باشد، دستگاههای سلولی بهراحتی نمیتوانند به DNA آن محل دسترسی پیدا کنند و فعال کردن ژنهایی که در آن بخش از زنجیره قرار گرفتهاند، دشوار میشود.
تصویری از ساختار مارپیچ مضاعف DNA. چهار واحد ساختاری تشکیلدهندهی آن (آدنین، تیمین، سیتوزین و گوانین) با رنگهای صورتی، نارنجی، بنفش و زرد نشان داده شدهاند.
تحقیق جدید انجامشده توسط آزمایشگاه پزشکی ژنومیک جکسون و گروه بهداشت UConn، نشان میدهد که کروموزومهای ما نیز مانند خودمان با افزایش سن، پیر میشوند؛ به این صورت که برخی از قسمتهای کروموزوم دچار پیچخوردگی و دسترسی به DNA آن قسمت دشوار میشود. شاید این بخش از DNA همان بخشی باشد که برای دفاع از بدن در برابر بیماریها حیاتی است.
جورج کوشل، مدیر مرکز Uconn میگوید:
در افراد جوان هزاران جایگاه باز در طول رشته وجود دارد که همیشه قابلیت فعال شدن و ساختن پروتئینهای مورد نیاز دارند. ژنها و مسیرهای فیزیولوژیکی وجود دارند که در افراد جوان بسیار فعال هستند؛ ولی در افراد مسن بهتدریج فعالیتشان کم میشود. نسبت بخشهایی از کروموزومها که باز هستند و بخشهایی که بستهاند، در افراد جوان نسبت به افراد سالخورده بسیار متفاوت است.
کوشل با همکاری دانشمندان دیگر مطالعهای برای پیدا کردن مناطقی از کروموزومها که فعالیت خود را در اثر افزایش سن از دست میدهند، انجام داد. حجم وسیع دادهها و پراکندگی آنها موجب شد آنها روشهای تجزیه و تحلیل جدیدی به کار گیرند و بتوانند نتایج چشمگیری از این اطلاعات به دست آورند. همکاری گسترده بین محققان این بخشها، انجام چنین مطالعهی پیچیدهای را ممکن ساخت.
جامعه مورد مطالعه شامل ۷۵ فرد سالم بین ۲۲ تا ۴۰ سال و ۲۶ فرد سالم ۶۵ سال و بالاتر بود. نمونهی خون هر فرد گرفته شد و تیم تحقیق، سلولهای ایمنی را از خون آنها جدا کرد. آنها دنبال بررسی این موضوع بودند که چگونه فعالیت ژنهای سلولهای ایمنی تحت تأثیر افزایش ژن تغییر میکند.
نتیجهی این مطالعه، کشف تفاوت آشکاری بین افراد جوان و سالخورده بود؛ تفاوت جالبی که قبلا در تجزیهوتحلیل ژنوم مشاهده نشده بود. مناطقی از کروموزومها که کدکنندهی ژنهایی هستند که موجب رشد و تمایز سلولهای T میشوند (سلولهایی که به بدن برای دفاع در برابر آنفلوآنزا و سایر عفونتهای ویروسی و برخی از سرطانها کمک میکنند)، در افراد جوان بازتر از افراد مسن است. از سوی دیگر، مناطقی از کروموزومها که کدکنندهی ژنهای مرتبط با مرگ سلول و التهاب سلول هستند، در افراد سالخورده بازتر از این مناطق در افراد جوان است.