چه تعداد از سلول‌های بدن شما، سلول انسانی نیستند؟

اگر شما تاکنون چیزی در مورد کلونی‌های باکتری که درون بدنتان زندگی می‌کنند، مطالعه کرده باشید، شاید این مطلب را هم بدانید که تعداد سلول‌های میکروبی نسبت به سلول‌های انسانی در بدن حدود ده به یک است. این موضوع را می‌توانید در مقالات علمی، سخنرانی‌های تد و کتاب‌های رایج علم بیابید. مثال فوق راه خوبی برای نشان دادن میزان اهمیت و حیاتی بودن نقش باکتری‌ها برای بشر است؛ ولی باید بدانید که این گفته درست نیست.

در سال ۲۰۱۶، در یک بررسی که در آن مقاله‌های بیش از چهار دهه مطالعه روی میکروبیوم انسانی مرور شده بود، دانشمندان به این نتیجه رسید که اعداد فوق هیچ ریشه‌ی علمی ندارند؛ ظاهرا این نسبت حدود ۱.۳ به ۱ و به‌طور متوسط، یک انسان میزبان حدود ۱۰۰ تریلیون میکروب است؛ اما هنوز هم این کل داستان نیست. گروهی از زیست‌شناسان به رهبری ران میلو از مؤسسه‌ی ویزمن، برای به‌ دست آوردن یک عدد واقعی، تمام مقالات علمی در مورد جمعیت‌های میکروبی بدن ما را مورد مطالعه قرار دادند. آن ها دریافتند که یک مرد بیست تا سی ساله با متوسط وزن حدود ۷۰ کیلوگرم و قد ۱۷۰ سانتی‌متر (که به‌عنوان مرد مرجع در نظر گرفته می‌شود)، میزبان حدود ۳۹ تریلیون میکروبی است که در بین ۳۰ تریلیون سلول انسانی او زندگی می‌کنند و این نسبت حدود ۱.۳ به ۱ یا تقریبا برابر سلول‌های میکروبی به سلول‌های انسانی است.

حال سؤال این است که نسبت یک به ۱۰ از کجا آمده و چرا میلو و گروهش باید به‌جای اعلام یک نسبت ساده، تا این حد درمورد مرد مرجع دقت می‌کنند. ریشه‌ی نسبت یک به ۱۰ به مقاله‌ای که در سال ۱۹۷۰ توسط میکروبیولوژیست آمریکایی، توماس دی. لاکی منتشر شد، برمی‌گردد؛ او برآورد کرده بود که در یک گرم از مایع روده‌ای یا مدفوع انسان ۱۰۰ میلیارد میکروب وجود دارد.

اد یانگ نیز گفته بود:

حدود هزار گرم از این مواد در بدن یک فرد بالغ متوسط وجود دارد ک در مجموع معادل ۱۰۰ تریلیون میکروب است (در ذهن داشته باشید که این ارقام شاهد علمی مطمئنی ندارند).

هفت سال بعد میکروب‌شناس معروف دواین سَوِج این برآورد‌ها را بررسی کرد و نتیجه گرفت یک انسان متوسط حدود ۱۰ تریلیون سلول انسانی دارد و نسبت یک به ۱۰ را مطرح کرد. پس از آن دانشمندان در مورد این تعداد کار خاصی نکردند تا اینکه در سال ۲۰۱۴ فردی در پی بررسی این ارقام برآمد. جودا ال. راسنر، متخصص ژنتیک و زیست‌شناس ژنتیک ملکولی از مؤسسه‌ی ملی بهداشت، طی نامه‌ای به Microbe Magazine گفت که جدیدترین تخمین‌ها در مورد تعداد سلول‌های انسانی نزدیک ده تریلیون است.

اد یانگ توضیح می‌دهد که درواقع شمارش سلول‌های یک انسان متوسط اساسا غیر ممکن است. وی خاطرنشان کرد که در برآوردهای اخیر تعداد سلول‌های انسانی بین ۱۵ تا ۷۲۴ تریلیون گزارش شده و تعداد میکروب‌های روده بین ۳۰ و ۴۰۰ تریلیون تخمین زده شده است که بر اساس این داده‌ها، ذکر یک نسبت کلی نمی‌تواند صحیح باشد. این همان جایی است که استفاده از مرد مرجع مطرح می‌شود؛ با محدود کردن جنس، سن، وزن و قد یک انسان فرضی، این امر برای متخصصان بسیار آسان‌تر خواهد شد که بتوانند میانگین سلول‌های انسانی را تخمین بزنند. بر اساس برآورد دانشمندان، برای یک مرد مرجع این تعداد حدود ۳۰ تریلیون است. میلو و گروهش همچنین کشف کردند که شمار سلول‌های میکروبی در روده بزرگ در پژوهش‌های دانشمندان بیش از حد برآورد شده است.

لیندسی کراتوچیل در ژورنال Popular Science گفت:

در پژوهش‌های قبلی، برآوردها بر اساس تراکم باکتری در هر گرم محتویات مرطوب روده‌ی بزرگ ضرب در حجم کلی مجرای گوارشی به‌ دست آمده است. اما تمام متخصصان اتفاق نظر دارند که تراکم باکتری‌ها در این منطقه‌ی مجرای گوارشی بیش از بقیه بخش‌ها است؛ بنابراین فرض اینکه کل مجرا همچون بخش روده بزرگ پر از میکروب است، درست نیست.

با به‌ شمار آوردن این موضوع و نیز این حقیقت که میزان تراکم باکتری‌ها در روده‌های ما بسیار بیش از دیگر بخش‌های بدن است (بدان مفهوم که نمی‌توانیم یک نمونه از روده‌ی بزرگ بگیریم و بگوییم این نماینده‌ی کل بدن ما است)، گروه میلو یک برآورد جدید و علمی‌تر ۳۰ تریلیون سلول میکروبی را بر اساس شواهد موجود ارائه داد. اد یانگ می‌گوید:

اما حتی این نسبت ۱.۳ به ۱ (یعنی ۳۹ تریلیون سلول میکروبی در برابر ۳۰ تریلیون سلول انسانی) چیزی نیست که ما باید در کتاب‌های علمی به آن بپردازیم. برآورد جدید ممکن است بهترین مرجعی باشد که اکنون در دست ما است؛ ولی همین ارقامی که میلو و تیمش گزارش کرده‌‎اند هم دارای قطعیت نیستند. برای توضیح اهمیت میکروب‌ها لازم نیست حتما این عدد ذکر شود.

این مقاله ی مروری در PLOS One منتشر شده است.