خطر بالای مرگ زود هنگام در افراد شب بیدار
جغد شب بودن بیش از آنکه یک انتخاب باشد، یک واقعیت زیستشناسی است؛ اما متأسفانه با بسیاری از مشکلات سلامتی نگرانکننده همراه میشود. بر اساس یافتههای پژوهشی جدید که در نشریهی Chronobiology International منتشر شده است، این موارد شامل بیماریهای قلبی عروقی، میزان چاقی بالا، استعمال دخانیات، اختلالات روانپزشکی و همچنین افزایش خطر مرگ به میزان ۱۰ درصد (نسبت به دیگر افراد) هستند.
همه ما یک ساعت داخلی یا بیولوژیکی داریم که ریتمهای شبانهروزی بدن را تنظیم و تعیین میکند که چه زمانی بیشتر بیدار بمانیم و چه زمانی بخوابیم. این موردی است که افراد جغد شب، چکاوک صبح و کسانی را که بین این دو گروه قرار دارند تعریف میکند و این ریتم تأثیر قابل توجهی بر بدن ما دارد.
در پژوهش جدیدی که یکی از گستردهترین مطالعات در این زمینه است، پژوهشگران با بررسی جمعیتی چند هزار نفری به دنبال نقش کرنوتایپ (سحرخیزی) در خطر مرگ و دیگر مشکلات مربوط به سلامتی بودند. در این پژوهش، دانشمندان به بررسی ۵۰۴,۶۴۲ فرد بین ۳۷ تا ۷۳ ساله از اطلاعات بانک زیستی انگلستان (UK Biobank) پرداختند. پژوهشگران در ابتدا اطلاعات سلامتی شرکتکنندگان در پژوهش را در بین سالهای ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ ارزیابی کردند و سپس این ارزیابی را به طور متوسط تا ۶ سال و نیم پیگیری کردند.
پژوهشگران برای اینکه تعیین کنند آیا شرکتکنندگان افرادی صبحگاهی یا شب بیدار هستند، از آنها درخواست کردند که پرسشنامهای پر کنند. پرسیدن از کرنوتایپ افراد یک روش عالی برای ارزیابی ساعت بیولوژیکی بدن است. اکثر افراد میدانند که آیا فردی سحرخیز، جغد شب یا بین این دو هستند.
از ۴۳۳,۲۶۸ نفری که به پرسشنامه پاسخ دادند و اطلاعات کافی در مورد سلامتی ارائه کردند، ۲۷ درصد بهطور قطع افراد نوع صبح بودند، ۳۵ درصد بهطور متوسط افراد صبح، ۲۸ درصد بهطور متوسط افراد نوع شب و ۹ درصد بهطور قطع افراد نوع شب بودند. افرادی که بهعنوان افراد نوع شب یا شب بیدار شناخته میشوند، بهجز ۱۰ درصد افزایش خطر مرگ در مقایسه با افراد نوع صبح، احتمال ابتلای بیشتری به انواع بیماریهای مختلف داشتند.
خطر مرگ افراد شب بیدار نسبت به افراد عادی ۱۰ درصد بیشتر است
جغدهای شب، تقریبا دو برابر خطر ابتلا به اختلالات روحی، حدود ۳۰ درصد افزایش خطر ابتلا به دیابت، ۲۵ درصد افزایش خطر ابتلا به بیماریهای روانی، ۲۳ درصد افزایش خطر ابتلا به اختلالات دستگاه گوارش و ۲۲ درصد افزایش خطر ابتلا به اختلالات تنفسی داشتند.
اما چرا جغد شب بودن چنین عوارض شدیدی دارد؟ افرادی که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفتند، گروهی بزرگی بودند و این اولین باری بود که یک جمعیت بزرگ برای تأثیر کرنوتایپ در میزان مرگومیر مورد بررسی قرار میگرفتند. سؤال بزرگ این است که چرا داشتن اولویت برای خوابیدن، چنین هزینهی گزافی برای سلامتی دارد؟
اغلب نوجوانان تمایل دارند بهطور طبیعی دیر بیدار شوند. پژوهشها نشان دادهاند که تغییر زمان شروع مدرسه به زمانی دیرتر در صبح میتواند روی عملکرد تحصیلی تأثیر مثبتی داشته باشد
اکثر پژوهشگران بر این باورند که بخش بزرگی از خصوصیات ما، ژنتیکی است؛ هم سحرخیزی و شب بیداری و هم توانایی ما برای تغییر این اولویت. پژوهشگران میگویند بر اساس برآوردهای آنها بین ۲۱ تا ۵۲ درصد کرنوتایپهای شناساییشده در این پژوهش، ریشههای ژنتیکی داشتند.
اکثر مردم میتوانند تا حدودی کرنوتایپ خود را تغییر دهند؛ بهخصوص اگر آنها در مورد در معرض نور قرار گرفتن حساس باشند، در غیر اینصورت هرگز نمیتوانند به منطقهی زمانی جدید برسند. اما بهطور کلی، تمایل به احساس آرامش و زندهتر بودن در صبح یا شب در افراد باقی میماند و مهم نیست که این افراد چقدر برای تغییر آن تلاش کنند.
برنامههای کار انعطافپذیر که با ساعتهای مختلف بدن سازگار هستند، میتوانند سلامت و بازدهی فرد شب بیدار را افزایش دهند
بهعقیدهی پژوهشگران یکی از دلایل اصلی بروز مشکلات سلامتی در این افراد این است که ساعت بیولوژیکی بدن آنها بهدرستی با جامعه هماهنگ نمیشود. احتمالا دلایل تکاملی گوناگونی برای ترجیح شبها وجود دارد، اما بسیاری از این نیازها ممکن است با خواستههای دنیای صنعتی مدرن مطابقت نداشته باشند. همه چیز از زمان کار تا زمان وعدههای غذایی، زمانی اتفاق میافتند که برای جغدهای شب، چندان مطلوب به نظر نمیرسند؛ موقعیتی که پژوهشگران از آن بهعنوان «پرواززدگی اجتماعی» نام میبرند. بهطور کلی، اگر افراد ترجیح میدهند دیر به خواب بروند و روزها هم دیر بیدار شوند، احتمالا مجبور نیستند کار کنند و احتمالا از حداقل میزان پرواززدگی اجتماعی رنج میبرند.
نوجوانان تمایل دارند بهطور طبیعی دیر بیدار شوند (ساعتهای بدن در طول زندگی تغییر میکنند و اغلب نوجوانان جغدهای شب هستند) و پژوهشی جدید نشان داده است که تغییر زمان شروع مدرسه به زمانی دیرتر در صبح میتواند روی عملکرد تحصیلی تأثیر مثبتی داشته باشد. این نتایج پژوهشهایی در ایالات متحده و همچنین در پژوهش جدیدی در سنگاپور است. در واقع، ریتم شبانهروزی دانشآموزان که چرخه خواب و بیداری را مدیریت میکند، در مقایسه با افراد بالغ تأخیری ۲ تا ۳ ساعتی دارد. به این جهت، زمانبندی کنونی نوجوانان را مجبور به بیدار شدن و یادگیری در ساعات اولیه روز میکند، زمانی که بدن آنها هنوز مستعد خواب است. پژوهشگران این پژوهش میگویند از آنجایی که میتوان ساعت بدن را تا حد کمی تغییر داد، برنامههای کار انعطافپذیر که با ساعتهای مختلف بدن سازگار هستند، میتوانند سلامت و بازدهی افراد شب بیدار را افزایش دهند.