ورزش و فعالیت فیزیکی با افزایش خطر ابتلا به ALS همراه است
ورزش کردن به‌طور منظم یکی از بهترین کارهایی است که هر کسی می‌تواند برای سلامت جسم خود انجام دهد. اما بر اساس پژوهشی جدید، ورزش گاهی می‌تواند خطر ایجاد اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) را افزایش دهد.
ALS (بیماری نورون‌های حرکتی یا لو گریگ) باعث تخریب عصبی می‌شود و همان بیماری است که گریبان‌گیر استفان هاوکینگ شد. البته ما هنوز اطلاعات زیادی درمورد علت این بیماری کشنده نداریم. ولی به نظر می‌رسد که فعالیت ورزشی شدید می‌تواند عامل خطر بیماری باشد و ما باید مراقب آن باشیم. لئونارد وندربرگ، عصب‌شناس از دانشگاه پزشکی اوترخت هلند، می‌گوید:
ما شاهد یک رابطه‌ی خطی میان سطح ورزش و بیماری بوده‌ایم؛ بنابراین، ظاهرا خطر مبتلا شدن با افزایش سطح ورزش بالا می‌رود.
تیم وندربرگ برای ارزیابی رابطه‌ی بین فعالیت ورزشی و بیماری ALS (که مدت‌ها است مورد مطالعه پژوهشگران قرار دارد، اما هنوز دلیل آن مشخص نیست) سبک زندگی بیش از ۱۵۰۰ بزرگ‌سال مبتلا به ALS در کشورهای ایرلند، ایتالیا و هلند را مورد بررسی قرار داد.
داده‌های به‌دست‌آمده از این افراد (که با مصاحبه و پرسشنامه جمع‌آوری شد) شامل اطلاعاتی درخصوص سطح فعالیت ورزشی، جنسیت و مواردی مثل دستیابی به امکانات آموزشی، سابقه کاری و مصرف دخانیات و الکل بود. پاسخ‌های افراد مبتلابه بیماری، با گروه ۳ هزار نفری دیگری که متشکل از افراد سالم بودند، مقایسه شد.
سطح فعالیت ورزشی در مقایسه با تمامی عوامل دیگر، احتمال مبتلا شدن به بیماری را افزایش می‌داد.
فعالیت ورزشی در این مطالعه، با میزان دقایق شاخص سوخت‌وساز اندازه‌گیری شد و طبق یافته پژوهشگران، با بالا رفتن شاخص سوخت‌وساز، احتمال مبتلا شدن به ALS بیشتر می‌شودو سطح فعالیت فیزیکی، هم برای اوقات فراغت (ورزش و سرگرمی) و هم برای کار (کارهایی که به فعالیت فیزیکی نیاز دارد) بر مبتلا شدن تأثیر می‌گذارد.
براساس داده‌ها، میانگین ریسک برای فعالیت‌های ورزشی در اوقات فراغت ۷ درصد و برای فعالیت‌های فیزیکی کاری ۶ درصد بود. چنین آمار و ارقامی بیشتر در ایتالیا و ایرلند صادق بودند.
طبق مطالعات قبلی، ورزش و فعالیت‌های شدید احتمال ابتلا به ALS را افزایش می‌داد؛ اما طبق پژوهش جدید، حتی ورزش‌های تفریحی در حد متوسط هم می‌توانند تأثیرگذار باشند.
البته ریسک ۷ درصدی شاید زیاد به نظر نرسد؛ ولی طبق گفته‌ی تیم پژوهشی، ریسک کلی بین افرادی که فعالیت زیادی (نسبت‌به میانگین) دارند و افرادی که فعالیت کمتری دارند می‌تواند به ۲۶ درصد هم برسد.
گفتنی است که چون اطلاعات به‌دست‌آمده از شرکت‌کنندگان در پژوهش، ماهیتی تجربی دارند و از گزارش شخصی و براساس حافظه‌ی آن‌ها نشأت می‌گیرند، نمی‌توان به‌طور قطع رابطه‌ای علت و معلولی بین سطح فعالیت ورزشی و بیماری ALS متصور شد.
اما باز هم پژوهشگران یافته‌ها را نیازمند تحقیقات بیشتری می‌دانند؛ مخصوصا به این دلیل که توضیح محکمی برای علت رابطه وجود ندارد.
با اینکه علت اصلی ALS در اکثر تشخیص‌ها نامشخص است؛ ولی تا ۱۰ درصد موارد به ژنتیک افراد مربوط می‌شود. اینکه فعالیت ورزشی چگونه می‌تواند ژنتیک افراد را تحریک به ایجاد بیماری کند، کاملا مشخص نیست.
سایر پژوهشگران با وجود استقبال از پژوهش، نگران‌اند که مبادا افراد از این یافته‌ها برداشت اشتباهی داشته باشند. دیوید پوترینو، پژوهشگر توانبخشی فیزیکی به پایگاه هلث‌دی گفت:
اگر شما زندگی بدون فعالیتی داشته باشد، به خاطر بیماری قلبی، بسیار سریع‌تر از ALS و ورزش نکردن از دنیا خواهید رفت. هیچکسی تحت هیچ شرایطی نباید به خاطر این پژوهش از ورزش کردن دست بکشد.
این نکته وقتی به تعداد بسیار کم افراد مبتلا به بیماری ALS در جهان نگاه می‌کنیم بیشتر برجسته می‌شود. در نقطه‌ی مقابل، ورزش کردن به‌طور سالم تا حد زیادی از مبتلا شدن به بیماری‌های مختلف جلوگیری می‌کند.
با اینکه محققان پژوهش جدید، ورزش کردن و فعالیت بدنی را یکی از عوامل احتمالی ALS می‌دانند؛ ولی در حقیقت تا اطلاعات بیشتری در این خصوص به دست نیاید، نیازی به نگرانی نیست.
تارا اسپایرز-جونز، دانشمند علوم اعصاب از دانشگاه ادینبرگ که در این پژوهش دخیل نبود، می‌گوید:
به یاد داشتن این نکته مهم است که ALS بیماری نسبتا نادری به شمار می‌آید و در هر ۱۰۰ هزار نفر، تنها ۲ نفر به آن مبتلا می‌شوند. فعالیت فیزیکی، از ما در مقابل بیماری‌های شایعی مثل آلزایمر، بیماری قلبی، دیابت و سرطان محافظت می‌کند. این بیماری‌ها امروزه زندگی بیش از ۱۰ میلیون نفر در انگلستان را تحت تأثیر قرار داده است.
دستاوردهای این پژوهش در Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry منتشر شده است.