مغز انسان حتی در هنگام خواب مشغول یادگیری است

مغز ما حتی در زمانی‌ که در موقعیت‌های اجتماعی حضور نداریم، با برقراری ارتباطات اجتماعی عجین و درگیر است. پژوهشی توسط دارتموث نشان داد که مغز حتی در زمان استراحت به یادگیری امور اجتماعی مشغول است. مقاله‌‌ی منتشرشده در Cerebral Cortex، برای نخستین بار به‌صورت تجربی نشان داد که اتصال دو ناحیه از مغز در طول استراحت پس از کدگذاری یا ورود اطلاعات اجتماعی جدید افزایش می‌یابد.

در این پژوهش، نقش دو ناحیه از مغز بررسی شده است؛ این دو ناحیه، قشر جلوی پیشانی میانی و محل اتصال گیجگاهی هستند که در نتیجه‌گیری‌های اجتماعی یا توانایی ارزیابی شخصیت دیگر اشخاص، حالت‌های ذهنی و نیت‌ها نقش دارند. پژوهش‌های پیشین نشان داده‌اند که این دو ناحیه به‌صورت بی‌اختیار تمایل دارند در طول استراحت، افزایشی در اتصالات خود داشته باشند؛ به این ترتیب، این ناحیه‌ها بخشی از شبکه‌ی پیش‌فرض مغز را تشکیل می‌دهند.

این تیم پژوهشی به‌رهبری دارتموث، به بررسی تثبیت اطلاعات اجتماعی در طول استراحت توسط این ناحیه‌های شبکه‌ای پیش‌فرض پرداخت. مگان ال مایر، نویسنده‌ی اصلی این مقاله و استادیار علوم روانشناختی و مغز و کارشناس آزمایشگاه علوم اعصاب اجتماعی دارتموث، می‌گوید:

ما پیش‌تر به مشغولیت نواحی خاصی از مغز به تفکر اجتماعی در هنگام استراحت پی برده بودیم؛ اما علت این موضوع مشخص نشده بود. این بررسی به اهمیت یکی از عملکردهای مهم این الگو اشاره می‌کند؛ درگیر شدن این نواحی در طول استراحت، احتمالا به درک فرد از محیط اجتماعی کمک می‌کند.

برای انجام این بررسی، از ۱۹ شرکت‌کننده خواسته شد در طول جلسه‌ی اسکن مغزی زیر دستگاه fMRI به کدگذاری اجتماعی و کدگذاری وظایف غیر اجتماعی مشغول شوند. شرکت‌کنندگان پیش از این کدگذاری، یک اسکن در حالت استراحت پایه انجام داده بودند و پس از هر وظیفه نیز یک اسکن در حالت استراحت ۸.۴ دقیقه‌ای را پشت‌ سر گذاشتند؛ در طول این اسکن و در صورت هشیاری، آن‌ها آزاد بودند تا به هر مسئله‌ای فکر کنند.

•  از شرکت‌کنندگان خواسته شد برای انجام وظیفه‌ی کدگذاری اجتماعی به تصویر یک شخص نگاه کنند؛ همچنین عنوان کاری آن‌ها (مانند پزشک و ...) و دو ویژگی توصیف‌کننده مانند تحصیل‌کرده، صادق را نیز نظاره کنند. سپس از آن‌ها خواسته شد تصور خود از آن فرد را ارزیابی کنند؛ به این صورت که روی صفحه‌ی کامپیوتر به گرمی (یا صمیمیت) و شایستگی فرد در مقیاس ۱ تا ۱۰۰ یک نمره بدهند.وظیفه‌ی کدگذاری غیر اجتماعی مشابه وظیفه‌ی دیگر بود؛ تنها تفاوت در این بود که به شرکت‌کنندگان، تصاویری از مکان‌ها تحویل دادند. این مکان‌ها نیز با دو ویژگی توصیف‌کننده‌ همراه بودند و آن‌ها باید گرما و دلپذیری مکان را مورد ارزیابی قرار می‌دادند.

شرکت‌کنندگان، ۶۰ آزمایش اجتماعی و ۶۰ آزمایش غیر اجتماعی را کدگذاری کردند. برخی از آن‌ها، اول وظیفه‌ی کدگذاری اجتماعی را پشت‌ سر گذاشتند و برخی دیگر اول وظیفه‌ی کدگذاری غیر اجتماعی را گذراندند. آن‌ها بلافاصله پس از اسکن، در یک اتاق آزمایش ساکت و آرام تحت یک آزمایش غافلگیری حافظه‌ی تداعی‌گر قرار گرفتند؛ این آزمایش برای ارزیابی تشخیص دقیق شرکت‌کنندگان از تصاویر افراد، مکان‌ها و مجموعه ویژگی‌های مرتبط به آن‌ها انجام شد.

یافته‌های این بررسی نشان داد که اتصال نواحی قشر جلوی پیشانی میانی و محل اتصال گیجگاهی در طول استراحت پس از کدگذاری اجتماعی افزایش پیدا می‌کنند. هر چه میزان این اتصال میان دو ناحیه‌ی شبکه‌ای پیش‌فرض در مغز بیشتر باشد، سطح عملکرد حافظه‌ی اجتماعی نیز بالاتر می‌رود.

پژوهشگران همچنین اختلاف نظری در پاسخ شرکت‌کنندگانی مشاهده کردند که اول کدگذاری اطلاعات اجتماعی یا تصاویر افراد و مکان‌ها را انجام دادند؛ در این دسته از شرکت‌کنندگان، اتصال بیشتری در نواحی مغزی در طول استراحت پس از کدگذاری اجتماعی و همچنین در طول استراحت غیر اجتماعی آن‌ها مشاهده شد. با این‌حال این نتیجه در شرکت‌کنندگانی که اول با وظیفه‌ی غیر اجتماعی مواجه بودند، مشاهده نشد. این بررسی نشان داد که مغز به‌محض پیدا کردن فرصتی برای استراحت، به تثبیت اطلاعات اجتماعی دریافت‌شده می‌پردازد. مایر می‌گوید:

وقتی ذهن ما فرصتی پیدا می‌کند، یادگیری از محیط اجتماعی را در اولویت قرار می‌دهد.