حوله‌های آشپزخانه و امکان ایجاد مشکلات گوارشی برای بدن
باکتری‌ها روی حوله آشپزخانه تجمع پیدا می‌کنند؛ به‌ویژه وقتی حوله‌ها زیاد شسته نشوند و در فواصلی که مورد استفاده قرار می‌گیرند، خشک نشوند. اما بیشتر باکتری‌های دیده‌شده در حوله‌های آشپزخانه، عامل مسمومیت غذایی یا دیگر علائم گوارشی نیستند. در گزارش‌های رسانه‌ای درمورد مسمومیت غذایی صحبت می‌شود؛ ولی در این مطالعه در واقع سلامت دستگاه گوارش شرکت‌کننده‌ها مورد بررسی قرار نگرفت.
این مطالعه چگونه انجام شد؟
آغاز این داستان یک پوستر نمایش داده‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۱۸ در نشست انجمن آمریکایی میکروبیولوژی آتلانتا بود در مورد مطالعه‌ای که در دانشگاه موریتیوس انجام شده بود. پژوهشگران ۱۰۰ حوله‌ی آشپزخانه را بین شرکت‌کننده‌های مطالعه توزیع کردند؛ جنس ۳۶ مورد از این‌ها ترکیب پنبه و نایلون، ۳۳ عدد نایلون خالص و ۳۱ عدد از پنبه خالص بود. پس از یک ماه استفاده، حوله‌ها جمع‌آوری و باکتری‌های موجود در آن‌ها کشت داده شد تا نوع آن‌ها مشخص شود. شرکت‌کنندگان همچنین پرسش‌نامه‌ای ردر خصوص نوع استفاده از حوله، نوع رژیم غذایی و اندازه‌ی خانواده پر کردند. در پژوهش فوق، اینکه شرکت‌کنندگان دارای مسمومیت غذایی یا دیگر مشکلات گوارشی بودند یا نه، مورد بررسی قرار نگرفت.
نتایج چه بودند؟
جمعیت‌های باکتری‌ها در ۴۹ درصد از حوله‌های آشپزخانه وجود داشتند. حوله‌های پنبه‌ای دارای سطوح باکتری بیشتری بودند. حوله‌های متعلق به خانواده‌های پرجمعیت و خانواده‌هایی که دارای کودک بودند، باکتری‌های بیشتری داشتند. حوله‌های چندمنظوره (که برای کارهای مختلفی مانند پاک کردن میز و سطوح دیگر استفاده می‌شدند) سطوح بیشتری از باکتری داشتند. حوله‌های مرطوب دارای غلظت بیشتری از انواع خاصی از باکتری‌ها مانند کلی‌فرم‌ها بودند. کلی‌فرم‌ها گروه بزرگی از باکتری‌ها هستند که در مجرای گوارشی حیوانات و انسان‌ها یافت می‌شوند و در مدفوع نیز وجود دارند. تقریبا تمام کلی‌فرم‌ها بی‌خطر هستند؛ ولی برخی سویه‌های کمیاب می‌توانند موجب بیماری‌های جدی شوند. همچنین جمعیت استافیلوکوکوس اورئوس (باکتری معمولی که روی پوست ما زندگی می‌کند) روی حوله‌های متعلق به خانواده‌هایی که دارای وضعیت اقتصادی اجتماعی پایین‌تری بودند و خانواده‌های بچه‌دار و خانواده‌های پرجمعیت‌تر، بیشتر بود.
بهتر است حوله را پس از هر دور استفاده، بشویید
نوع رژیم غذایی نیز مورد بررسی قرار گرفت. باکتری‌های کلی‌فرم و استافیلوکوکوس اورئوس روی حوله‌های مربوط به خانواده‌هایی که رژیم غذایی گوشتخواری داشتند، بیشتر بود. شیوع بالاتر گونه‌های انتروکوکوس روی حوله‌های خانواده‌های گیاه‌خوار دیده شد. انتروکوکوس‌ها باکتری‌هایی هستند که به‌صورت طبیعی در مجاری گوارشی انسان زندگی می‌کنند و به‌صورت نرمال موجب ایجاد عفونت در افراد سالم نمی‌شوند؛ اما ممکن است در افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند، خطرساز شوند.
نتیجه‌ی این پژوهش چیست؟
اگرچه این پژوهش جالب است؛ ولی نباید موجب نگرانی شود. اکثر باکتری‌های شناسایی‌شده از گونه‌های انتروکوکوس و سودوموناس هستند که در گروه باکتری‌های مسموم‌کننده‌ی غذایی مانند کامپیلوباکتر، سالمونلا، اشرشیا و لیستریا قرار نمی‌گیرند.
نکات عملی که بهتر است به آن‌ها توجه شود
بهتر است حوله را پس از هر دور استفاده، بشویید. اما بیشتر ما احتمالا این کار را انجام نمی‌دهیم؛ پس تا زمانی که حوله خشک شود باید صبر کنیم؛ زیرا حوله‌های خشک بار میکروبی کمتری دارند. بهترین حالت این است که حوله‌ها فقط یک کاربرد داشته باشند و برای کارهای مختلف از آن‌ها استفاده نشود. این موجب کاهش بار میکروبی حوله می‌شود. احتمال تجمع باکتری‌ها در حوله‌های کاغذی یکبار مصرف نسبت به حوله‌های پارچه‌ای که چند بار مورد استفاده قرار می گیرند، کمتر است. اما پژوهشی لازم است تا معلوم شود که آیا آن‌ها خطر مشکلات گوارشی را کمتر می‌کنند یا نه. البته حوله‌های آشپرخانه آلوده‌ترین وسایل موجود در آشپزخانه نیستند. بیش از ۷۵ درصد از اسفنج‌ها و پارچه‌های کهنه آشپزخانه حاوی باکتری هستند.
حوله‌هایی که برای کارهای مختلفی مانند پاک کردن میز و سطوح دیگر استفاده می‌شوند، سطوح بیشتری از باکتری دارند
چه چیز دیگری را باید در نظر بگیریم؟
ما نمی‌دانیم این شرکت‌کنندگان قبل از اینکه حوله‌ها به آن‌ها داده شود، از چه برای تمیز کردن آشپرخانه استفاده می‌کردند؛ آیا آن‌ها از حوله‌های آشپرخانه، پارچه‌های کهنه یا دستمال یکبار مصرف استفاده می‌کردند؟ ما همچنین نمی‌دانیم هر کدام از شرکت‌کنندگان حوله خود را چند بار شسته یا از چه موادی برای شستن آن‌ها استفاده کرده است.
با افزایش جمعیت خانواده و حضور کودکان، میزان رشد باکتری افزایش معنی‌داری داشت؛ اما آیا این به‌معنای استفاده‌ی بیشتر اعضای خانواده یا کودکان از حوله است یا ناشی از دیگر عواملی همچون بازی کردن بچه‌ها در فضاهای بیرون و آوردن میکروارگانیسم‌ها به خانه؛ این موضوع در این پژوهش مورد بررسی قرار نگرفته بود. تعمیم این نتایج به کشورهای مختلف شاید درست نباشد. موریتیوس منطقه‌ای گرمسیری است و نوع و کمیت باکتری دیده‌شده روی حوله‌ها می‌تواند در کشوری که مثلا دمای سردتری داشته باشد، متفاوت باشد.
این مطالعه، به‌صورت یک پوستر در نشست امسال انجمن میکروبیولوژی آمریکا نمایش داده شد. فرایند انتشار مطالعه در یک ژورنال تحت داوری، فرایندی جامع‌تر و دقیق‌تر است و مشکلات موجود در روش یا یافته‌ها در نظر گرفته شود. پس بد نیست قبل از اینکه نتیجه‌گیری‌های بیشتری در این‌باره داشته باشیم، منتظر بمانیم تا مقاله در ژورنال معتبری چاپ شود. این پژوهش هم یکی از آن دسته مطالعاتی است که درمورد میزان آلودگی وسایل خانه صحبت می‌کند؛ بدون اینکه به پیامدهایی چون میزان بیماری‌های مرتبط اشاره کند و این خود نقصی در این مطالعه محسوب می‌شود.