توقف مصرف آنتی بیوتیک قبل از رسیدن به نقطه اوج مقاومت

گروهی از پژوهشگران به رهبری رابرت بردمور شواهد جدیدی پیدا کرده‌اند که نشان می‌دهد کاهش طول مدت مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها موجب کاهش خطر مقاومت می‌شود. در این مطالعه پژوهشگران بررسی کردند که جوامع میکروبی (گروهی از میکروارگانیسم‌ها که در یک فضای مشترک در بدن زندگی می‌کنند)، به چه شکلی به الگوهای چرخه‌ای مختلف آنتی‌بیوتیک، یعنی افزایش یا محدودیت دارویی تحت شرایط آزمایشگاهی، پاسخ می‌دهند.

آن‌ها دریافتند که تغییرات هم در دوره و هم در میزان مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و نیز تغییرات در سطوح قند (که مشابه حالت سطوح متغیر قند در افراد بیمار است) می‌تواند جوامع میکروبی را فراتر از نقطه‌ی اوج مقاومت ببرد؛ فرایندی که به موجب آن تغییری غیر قابل بازگشت به سمت مقاوم شدن به دارو اتفاق خواهد افتاد. پژوهشگران معتقدند اگر طی دوره‌ی درمان، بیمار از نقطه‌ی اوج مقاومت عبور کند، گونه‌های مقاوم می‌توانند حتی پس از اینکه مصرف آنتی‌بیوتیک قطع شود، در بدن رشد کنند. این مطالعه در ژورنال Nature Ecology & Evolution منتشر شده است.

کاندیدا آلبیکانس

پروفسور بردمور گفت:

این یک عقیده‌ی منطقی است که وقتی شما یک آنتی‌بیوتیک را کنار بگذارید، مقاومت هم از بین برود؛ اما هدف ما بررسی شرایطی بود که در آن این حالت مشاهده نمی‌شود؛ در برخی مطالعات بالینی دیده شده است که وقتی آنتی‌بیوتیک کنار گذاشته می‌شود، مقاوم شدن در برابر آن از بین نمی‌رود. 

مقاومت به آنتی‌بیوتیک‌ها زمانی اتفاق می‌افتد که میکروب‌ها در برابر داروهای طراحی‌شده، مقاوم شده و قدرت تکثیر پیدا می‌کنند. آنتی‌بیوتیک‌ها موثر‌ترین روش درمان برای طیف وسیعی از عفونت‌های میکروبی از جمله گلو درد میکروبی و ذات‌الریه هستند. دهه‌هاست به بیماران توصیه می‌شود دوره‌ی درمان آنتی‌بیوتیکی را کامل کنند؛ زیرا مصرف مقادیر کم دارو به باکتری امکان جهش یافتن و مقاوم شدن را می‌دهد. اگرچه اخیرا پیشنهاد شده‌ است که هر چه میکروب‌ها به مدت طولانی‌تری در معرض آنتی بیوتیک‌ها قرار بگیرند، احتمال ایجاد مقاومت در آن‌ها بیشتر خواهد شد.

پژوهش‌های بسیار کمی برای بررسی این موضوع انجام شده‌است که چگونه طول مصرف دارو، مقاومت را تحت تاثیر قرار می‌دهد. مدت زمان مصرف دارو که علی رغم وجود تفاوت‌ بین بیماران (مثلا تفاوت در سطح قند خونشان) برای همه یکسان توصیه می‌شود. در این مطالعه‌ی جدید، پژوهشگران بررسی کردند که جوامع میکروبی شامل کاندیدا آلبیکانس و کاندیدا گلابراتا، به مقادیر مختلف داروی ضد میکروبی خورانده شده همراه با قند، به چه شکلی پاسخ می‌دهند. این گونه‌ها در افراد سالم وجود دارند؛ با این حال عوامل بیماری‌زای فرصت‌طلبی هستند که می‌توانند در شرایطی موجب بیماری شوند. نتایج مطالعه نشان داد که با آغاز مصرف داروی ضد میکروب، این جوامع کاهش یافتند؛ ولی حذف درمان موجب رشد مجدد آن‌ها شد.

این پژوهش فراهم‌آورنده‌ی فرصتی برای انجام مطالعات بیشتر در جهت مشخص کردن بهترین زمان قطع درمان آنتی‌بیوتیکی یا پیشگیری از ایجاد مقاومت است. پروفسور ایوانا گودل افزود:

بدن ما میزبان جوامع مختلف میکروبی است؛ ولی ما هنوز انتظار داریم که مقاومت دارویی را با مطالعه‌ی آزمایشگاهی گونه‌های میکروبی به‌صورت جداگانه درک کنیم. این موضوع می‌تواند گمراه‌کننده باشد؛ زیرا میکروب‌ها دارای روابط پیچیده‌ای با هم هستند و دارو هم می‌تواند موجب پیچیده‌تر شدن آن ‌شود؛ چیزی که هنوز در تئوری‌های مقاومت آنتی‌بیوتیکی نادیده گرفته می‌شود؛ حتی قند هم می‌تواند روی مقاومت آنتی‌بیوتیکی موثر باشد.