عامل اصلی تاریکترین رفتارهای انسان چیست؟
روانشناسان آن را مثلث تاریک مینامند: اشتراک بدخواهانهترین تمایلات انسان یعنی جامعهستیزی، خودشیفتگی و ماکیاولیسم (فرد به هر قیمتی حتی زیر پا گذاشتن ارزشهای اخلاقی به دنبال خواستهها و اهداف خود است).
اما حقیقت عمیقتر و تاریکتر است. تمایلاتی مثل خودپرستی، سادیسم، کینه و موارد دیگر هم در این دسته قرار میگیرند. بر اساس پژوهشهای جدید پشت این مجموعه از رذالتها، یک هستهی مشترک و مرکزی از جنبهی تاریک انسان نهفته است.
در یک بررسی جدید روانشناسان دانمارکی و آلمانی این عامل محرک مربوط به رفتارهای تاریک را شناسایی کرده و آن را نامگذاری کردهاند. معیار تاریک شخصیتی D نام گرفته است.
مبنای چارچوب تئوری معیار D در معیار g نهفته است: معیار g ساختاری است که توسط روانشناس انگلیسی چارلز اسپیرمن در طی صد سال گذشته پیشنهاد شد، بر اساس بررسیهای او احتمال موفقیت افرادی که در یک تست شناختی عملکرد خوبی دارند در تستهای دیگر هوش هم بالا است.
به بیان دیگر، میتوان یک معیار هوش کلی را ارزیابی کرد؛ اما تمام دانشمندان قادر به کشف آن نیستند. به گفتهی اینگو زتلر از دانشگاه کپنهاگ دانمارک:
ابعاد تاریک شخصیت انسان هم یک نقطهی مشترک دارند؛ یعنی مشابه هوش تمام این ابعاد، تعریفی از تمایلات گسستهگرایی میدهند
بر اساس تمایل گسستهگرایی شخصیت انسان در سطح یک بازیگر اجتماعی مستقل توصیف میشود. این تفکر بر خلاف تأثیرات خارجی مثل محیط یا فرهنگ، شخصیت انسان را وابسته به ویژگیهای ذاتی میداند.
زتلر و همکاران در یک مجموعه از بررسیهای مشترک روی ۲۵۰۰ شرکتکننده سؤالهایی را برای اندازهگیری۹ رفتار تاریک شخصیتی از جمله خودخواهی، ماکیاولیسم، قطع رابطهی اخلاقی، خودشیفتگی، احساس محق بودن، جامعهستیزی، نفع شخصی و کینهتوزی طراحی کردند.
ریشهی تمام رفتارهای تاریک به معیار D وابسته است
برای این کار از شرکتکنندگان درخواست شد با یک مجموعه از رفتارهای تاریک مثل این جملات مخالفت کنند: من خاص هستم زیرا همه در مورد من این طور فکر میکنند، من برای رسیدن به خواستهام هر چیزی میگویم، پیشرفت بدون نادیده گرفتن و پرش از روی بعضی مراحل دشوار است و آسیب زدن به افراد هیجان انگیز است.
با بررسی پاسخها یک تحلیل آماری به دست آمد و بر اساس نتایج بااینکه این رفتارهای تاریک مجزا بودند اما تا حدودی همپوشانی داشتند و به معیار مرکزی D برمیگشتند که به گونههای مختلف در افراد خود را نشان میدهد. زتلر میگوید
معیار D در یک فرد مشخص میتواند خود را به شکل خودشیفتگی، جامعهستیزی یا یکی از رفتارهای تاریک دیگر و یا ترکیبی از تمام آنها خود را نشان دهد؛ اما با دستیابی به نگاشتی از عامل مشترک این رفتارهای شخصیتی تاریک، میتوان به معیار بالای D در شخصیت یک فرد پی برد. دلیل این مسئله هم این است که معیار D نحوهی مشارکت یک شخص در رفتارهای مرتبط با یک یا چند رفتار تاریک را نشان میدهد.
میتوانید در این صفحه تست D را برای خود انجام دهید. در این تست میتوانید درجهی D خود را با حل پرسشنامههای پیشنهادی اندازهگیری کنید.
چرا مردم میخواهند در این مورد بدانند؟ به عقیدهی پژوهشگرها جدای از کنجکاوی شخصی در مورد ابعاد تاریک شخصیت، این یافتهها میتوانند زمینهای برای کشفیات جدید در روانشناسی و درمان بیماریها باشند و درک انسان را نسبت به رفتارهای بدخواهانه و تاریک خود بهبود دهند. زتلر میگوید:
میتوان این معیار را در نمونههایی مثل خشونت بیشازحد، قانونشکنی، دروغگویی و حقهبازی در مقیاس عمومی یا سازمانی مشاهده کرد. اطلاعات در مورد معیار D افراد میتواند سودمند باشد چراکه میتوان از آن برای پیشبینی احتمال ارتکاب مجدد به جرم یا رفتار ناهنجار استفاده کرد.