بررسی علاقه به قهوه از دید روانشناسی

اگر دوست‌دار قهوه هستید، مسلما می‌دانید که نوشیدن آن چه احساسی در شما ایجاد می‌کند و چه تجربه‌ی خوبی است. رایحه‌‌ی خوش قهوه، گرما‌ی آرامش‌بخش و لذت لم‌دادن روی مبل با یک فنجان قهوه، تجربه‌ای است که بیش‌تر انسان‌ها از آن حسابی لذت می‌برند. اما اگر بخواهیم به مزه‌ی اصلی قهوه روی زبانمان توجه‌کنیم، باید بدانیم که تلخی بیش‌تر، همیشه باعث لذت بیش‌تر از آن نیست. در حقیقت، در گذشته‌ی نه‌چندان دور، اکثر مردم از تلخی قهوه دوری می‌کردند.

طبق پژوهشی از دانشگاه شمال غربی، دوست‌داران قهوه روی طعم تلخ آن حساس هستند و آن را دوست دارند. یک پدیده‌ی روانشناختی پشت داستان عشق به قهوه وجود‌دارد. این پژوهش به‌تازگی در مجله‌ی Scientific Reports منتشر شده است.

هدف پژوهشگران از انجام این پژوهش، این است که رابطه‌ی بین حساسیت افراد نسبت به میزان تلخی قهوه و میزان نوشیدن قهوه را بدانند. به‌همین منظور، پژوهشگران داده‌ها‌ی ژنتیکی  مربوط به ۴۰۰ هزار نفر از اعضا‌ی بانک زیستی آمریکا را بررسی‌کردند. در این پژوهش، پژوهشگران سه نوع طعم تلخ را بررسی‌کردند: کافئین، کنین و پروپیلتیوراکیل (یک نوع ترکیب تلخ مصنوعی). آنها در ادامه، این داده‌ها را با اطلاعات مربوط به میزان نوشیدن قهوه در افراد ترکیب کردند.

افرادی که ژن آن‌ها نسبت به کنین و پروپیلتوراکیل حساسیت بیش‌تری دارد، به‌طور متوسط میزان قهوه‌ی کم‌تری نیز مصرف می‌کنند. اما نتیجه‌ی غیر‌منتظره این است که افرادی که ژن آن‌ها نسبت به کافئین حساس است، به‌طور متوسط میزان قهوه‌ی بیش‌تری مصرف می‌کنند. تفاوت این دو دسته چشمگیر نیست. اما از آنجایی که گروه نمونه‌ی مورد بررسی گسترده است، پژوهشگران عقیده دارند که این رابطه،‌درست است و واقعا وجود دارد.

اما چرا این ارتباط به این شکل است؟ به‌عقیده‌ی پژوهشگران، علاوه‌بر تنفر مادر‌زادی انسان از طعم تلخ که برای جلو‌گیری از خوردن غذا‌ها‌ی سمی است، یک دلیل روانشناسی نیز برای آن وجود دارد. از نظر پژوهشگران، ممکن است که دوست‌داران قهوه، توانایی تشخیص طعم کافئین را پیدا کرده‌باشند و راه مقاومت در برابر آن را یاد‌گرفته باشند.

به‌عبارت دیگر، پیوند میان طعم تلخ کافئین و دریافت انرژی از آن را پذیرفته‌ایم. پس از چند بار تجربه‌ی نوشیدن قهوه، آموخته‌ایم که این تلخی یعنی کسب انرژی و به‌همین دلیل، قهوه‌ی بیش‌تر‌ی نیز درخواست می‌کنیم. پس باید آموخته‌باشیم که یک طعم، حتی اگر چندان خوشایند نیز نباشد، نشانه‌ای از دریافت چیز‌ها‌یی است.

طعم تلخ قهوه، توسط عوامل دیگری مانند بوی خوش آن تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد. این پژوهش از جهتی بسیار جالب توجه است؛ چرا که تمایل ذاتی ما به قهوه می‌تواند در ژن ما نهفته باشد. اگر تمایل دارید روزانه چند فنجان قهوه بنوشید، این ویژگی چندان بد نیست. پژوهشگران در سال‌ها‌ی اخیر اعلام کردند که نه‌تنها قهوه برای سلامتی مضر نیست،‌ بلکه بسیار هم مفید است.