روش‌های غیردارویی برای درمان افسردگی

دکتر مت استرائوس، استاد دانشگاه تورنتو در مورد درمان افسردگی بدون استفاده از دارو صحبت می‌کند. صحبت‌های او را در ادامه از زبان خودش می‌خوانیم:

زمستان پیش روی ماست، فصلی که همراه با بدتر شدن علایم افسردگی است. در آمریکا سهم خودکشی در گرفتن جان انسان‌ها نسبت به سلاح‌های گرم بیشتر است و میزان خودکشی تقریبا در تمام ایالت‌های آمریکا رو به افزایش است. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری در آمریکا، گزارش کرده که مرگ ناشی از خودکشی از سال ۱۹۹۹ تاکنون در حدود سی درصد افزایش داشته است و همین روند در کانادا نیز مشاهده می‌شود. جالب اینکه این افزایش طی دوره‌ی زمانی اتفاق افتاده که میزان استفاده از داروهای ضدافسردگی تا ۶۵ درصد افزایش پیدا کرده است. تا سال ۲۰۱۴، از هر هشت آمریکایی بالای سن ۱۲ سال، یک نفر سابقه مصرف داروهای ضدافسردگی داشت. من در بخش مراقبت‌های ویژه‌ی بیمارستانی در گلف کانادا فعالیت می‌کنم. متاسفانه ۱۵-۱۰ درصد از عملیات‌های مراقبتی من در ارتباط با بازگرداندن و حمایت از زندگی افراد خودکشی کرده و بیمارانی است که مصرف بیش از حد دارو داشته‌اند. این موضوع که بیماران داروهای ضدافسردگی که برای پیشگیری از خودکشی برای آن‌ها تجویر شده است را بیش از حد مصرف کنند، غیرمعمول نیست. ناتوانی داروهای ضدافسردگی بخشی آشکار از تجربیات بالینی من است.

من این قضاوت را به خوانندگان واگذار می‌کنم تا به مقیاس درجه‌بندی افسردگی همیلتون نگاه کنند و خودشان تصمیم بگیرند که آیا این کاهش ۲/۵ نقطه‌ای ارزش به جان خریدن اثرات جانبی زیاد این داروها از جمله افزایش وزن، اختلال نعوذ و خونریزی داخلی را دارند یا خیر. مصرف یک داروی ضدافسردگی به‌نظر نمی‌رسد که موجب کاهش خطر خودکشی شود.

نکته‌ی جالب این است که روش‌های درمان غیردارویی موثری در این زمینه وجود دارد.

در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۷ انجام شد، بیماران مبتلا به افسردگی به‌طور تصادفی به سه گروه تقسیم شدند. افراد گروه اول سه‌بار در هفته و هر بار به‌مدت ۳۰ دقیقه پیاده‌روی یا دویدن آهسته را انجام می‌دادند. به گروه دوم یک داروی ضدافسردگی رایج (زولوفت) داده شد. گروه سوم نیز یک شبه‌دارو دریافت کردند. نتایج نشان داد که ورزش موثرتر از قرص بود. نتایج یک مطالعه‌ی مروری روی پژوهش‌هایی که در زمینه‌ی ورزش و افسردگی انجام شده بود نیز تاییدگر این موضوع بود که ورزش درمان موثری برای افسردگی است.

آیا می‌دانید چرا پس از قرار گرفتن در هوای آفتابی احساس بهتری دارید؟ احتمالا چیزی در آن وجود دارد. نوردرمانی تلاشی برای افزایش اثرات مطلوب خورشید در رویکردی کنترل شده است. در این روش به‌طور معمول از بیماران مبتلا به افسردگی خواسته می‌شود که هر روز صبح به مدت ۳۰ تا ۶۰ دقیقه در مقابل یک جعبه‌ی نور که در حدود ۱۰ هزار لوکس نور تولید می‌کند، بنشینند. در یک مطالعه‌ی مروری در مورد مطالعاتی که از این روش درمان استفاده کرده بودند، اثر معنی‌داری مشاهده شد. در بزرگ‌ترین مطالعه، کاهش ۲/۵ نقطه‌ای در مقیاس HDRS یعنی چیزی برابر نتیجه‌ای که در اثر استفاده از داروی ضد‌افسردگی مشاهده شده بود، گزارش شد. خورشید در یک روز آفتابی ۱۰۰ هزار لوکس نور می‌تاباند و من معتقدم خود خورشید در این زمینه مفید است.

پژوهشگرانی در استرالیا بیماران افسرده را به‌طور تصادفی در گروه دریافت مشاوره تغذیه و گروه حمایت اجتماعی به همراه دریافت شبه‌دارو تقسیم‌بندی کردند. متخصصان تغذیه یک رژیم غذایی مدیترانه‌ای را توصیه می‌کنند که شامل غذاهای محلی فرآوری نشده است. ۳۲ درصد از بیماران افسرده‌ای که مشاوره رژیم غذایی دریافت کرده بودند، احساس بهبودی کردند. میزان بهبودی در گروهی که فقط حمایت اجتماعی دریافت کرده بودند، ۸ درصد بود.

این روش بهترین روش درمان افسردگی است و شواهد آن غیر قابل انکار است. درمان شناختی‌رفتاری (CBT) روشی موثر ولی گران است. وقتی مصرف داروهای ضدافسردگی قطع شود، اثر آن‌ها از بین می‌رود ولی اثر روش CBT ظاهرا تدام بیشتری دارد.

در حالی که بیش‌بینی شده است که داروهای ضدافسردگی تا سال ۲۰۲۰، بار ۱۷ میلیارد دلاری در صنعت دارویی به ارمغان بیاورند، روش‌های توصیه‌شده در اینجا هزینه‌ای ندارند و من معتقدم که حداقل با قرص‌ها برابری می‌کنند. پزشکان مسئول هستند که حداقل قبل از تجویز دارو به بیماران، این گزینه‌ها را به آن‌ها پیشنهاد کنند.