تأثیر مدت زمان استفاده از رسانه‌های دیجیتال بر کودکان

همه‌ی ما می‌دانیم که بسیاری از مردم مجبورند در طول روز کاری خود به صفحه‌ی کامپیوتر نگاه کنند؛ اما میزان زمانی‌که در خانه جلوی صفحه‌های نمایش (تلویزیون،‌ کامپیوتر،‌ تبلت و تلفن همراه) می‌گذرانیم، تأثیرات منفی روی مغز، بدن و روابط شخصی ما دارد. فناوری در زندگی روزمره‌ و همه‌ی فعالیت‌های ما رخنه کرده است و به‌همین دلیل نوع رسانه‌ها و اطلاعاتی که از آن‌ها دریافت می‌کنیم، متحول شده‌اند.

باوجود تغییرات اساسی که در نحوه‌ی دریافت اطلاعات در هر گروه سنی و جمعیت‌شناسی آمریکا اتفاق افتاده است،‌ پژوهش‌ها فقط نشان می‌دهند که این تغییرات چه معنایی برای مغز انسان دارند. باتوجه به ناقص‌بودن اطلاعاتی که جمع‌آوری شده،‌ نتایج پژوهش‌ها چندان مشخص نیست؛ اما فارغ از اینکه استفاده از صفحات نمایش می‌تواند برای مغز ما خوب یا بد باشد، ‌یک مسئله واضح است که این تغییرات عملاً نحوه تفکر و پیشرفت ما را تغییر می‌دهند.

امروزه افراد بالغ در مقایسه با هم‌سن‌و‌سال‌های خود در ۵۰ سال قبل، به‌طور متوسط پنج برابر بیشتر اطلاعات دریافت می‌کنند. علاوه‌براین، ما حدود ۱۲ ساعت در روز را جلوی تلویزیون و کامپیوتر سپری می‌کنیم،‌ درحالی‌که تمام این مدت را در خانه هستیم! باتوجه به تمرکزی که روی صفحه‌ها داریم و نحوه‌ی تعامل ما با دیگران و تکامل دنیای اطراف‌مان،‌ پژوهش‌ها نشان می‌دهند که میزان زمانی‌که صرف رسانه‌های اجتماعی می‌کنیم، به تفاوت‌های قابل ارزیابی و علیتی در سلامت روان ما اشاره دارند.

متأسفانه آنچه که باعث توسعه مغز می‌شود، تغییر کرده و درنتیجه نحوه‌ی تأثیر فیلترهای اطلاعات مغز بر سلامتی ما نیز دستخوش تحولاتی شده است. به‌عنوان مثال، نوجوانانی که زمان بیشتری را صرف تلفن‌های همراه خود می‌کنند، نرخ بالاتری از افسردگی و تنهایی را گزارش کرده‌اند؛ هرچند که ۸۱ درصد از آن‌ها گفته‌اند هنگام استفاده از تلفن همراه، حس ارتباط بیشتری با دیگران پیدا می‌کنند.

بزرگ‌ترین شوک این پژوهش از تحلیل کودکان به‌دست‌آمده که مغزشان درحال رشد است و در هر ثانیه میلیون‌ها نورون را به هم متصل می‌کنند. درواقع پژوهشی جدید از تفاوت قابل‌توجه بین مغز اطفال و کودکانی که بیش از هفت ساعت در روز از تلفن‌های هوشمند، تبلت یا بازی‌های ویدئویی استفاده می‌کنند و آن‌هایی که از این وسایل استفاده نمی‌کنند، حکایت دارد؛ هرچند این رقم همچنان پنج ساعت کمتر از متوسط استفاده بزرگسالان از این دستگاه‌ها است. پژوهش مشابهی از مؤسسه ملی سلامت نیز نشان می‌دهد، کودکانی که روزی دو ساعت از این رسانه‌ها استفاده می‌کنند، در مقایسه با همسالانی که با این رسانه‌ها کاری ندارند، نمره‌ی زبان‌ و تفکر پایین‌تری در آزمون‌ها می‌گیرند.

مدت‌زمان تماشای صفحه‌های نمایش ظاهراً اعتیادآور است و والدین باید تصمیم قاطعی درباره‌ی نحوه‌ی استفاده از دستگاه‌های خود بگیرند، ‌به‌خصوص که این رفتار والدین مثل هر ماده‌ی اعتیادآور دیگری موجب بروز چرخه‌ای شوم برای فرزندان‌شان و فرزندان فرزندان‌شان می‌شود. به‌همین دلیل آکادمی پزشکی اطفال آمریکا به فکر نگارش جدیدترین دستورالعمل خود برای مدت‌زمان تماشای صفحه‌ی نمایش برای کودکان افتاده است و توصیه‌هایی برای والدین دارد مبنی بر اینکه اجازه‌ی استفاده از رسانه‌های دیجیتالی، به استثنای گفتگوی ویدئویی را به کودکان کوچک‌تر از ۱۸ تا ۲۴ماه ندهند و برای انتخاب بهترین اسباب‌بازی به سراغ همان وسایل بازی قدیمی بروند.

والدین باید زمان تماشای صفحات نمایش برای کودکان بین دو تا پنج سال را به یک ساعت در روز محدود کنند و هنگام معاشرت با کودکان در هر سن‌و‌سالی که باشند، میزان استفاده از دستگاه‌های خود را کاهش دهند. حتی در خانواده‌هایی که به‌لحاظ اقتصادی مشکل دارند، کودکان و خردسالان بسیار بیشتر از قبل از فناوری‌های دیجیتال استفاده می‌کنند. این روند برخلاف دهه‌ها تأکید بر لزوم رابطه‌ و تماس بین‌شخصی در نوجوانان و جوانان است و پژوهش‌های متعددی به رابطه‌ی بین مدت‌زمان تماشای صفحات نمایش توسط کودکان در طول روز،‌ با افزایش شاخص توده‌ی بدنی، ‌کاهش زمان خواب شبانه، ‌تأخیر در توانایی شناخت، ‌زبان و پیشرفت اجتماعی-عاطفی اشاره دارند.

درحالی‌که اپلیکیشن‌ها و دستگاه‌های دیجیتالی می‌توانند تعدادی مهارت حل مشکل، سواد پایه، توانایی شمارش اعداد و ارتباط بین کودکان را به آن‌ها آموزش دهند،‌ اما این موضوع مورد تأیید جدی جوامع دانشگاهی یا پزشکی نیست. به‌عنوان‌ مثال در مصاحبه‌ی اخیر اندرسون کوپر در برنامه‌ی شصت دقیقه،‌ یک پژوهشگر گفت:

تصور ما از بازی کودکان با آیپد این است که آن‌ها آنچه که در آ‌یپد می‌بینند، به دنیای واقعی منتقل نمی‌کنند؛ پس اگر اپلیکیشنی را در اختیار کودکی قرار دهید تا با لگوهای مجازی بازی کند و بعد لگوهای واقعی را مقابل او بگذارید، او باز هم به بازی خود مشغول می‌شود.

این یافته‌ی اولیه با گزارش‌های آکادمی پزشکی اطفال آمریکا در سال ۲۰۱۶ مطابقت دارد که ادعا می‌کند کودکان در حدود ۲۴ ماهگی شروع به یادگیری کلماتی از گفتگوهای ویدئویی زنده می‌کنند؛ اما در تبدیل آنچه که در صفحه‌ی نمایش می‌بینند به دنیای واقعی مشکل دارند. شواهد کافی برای سن دو سالگی و بیشتر وجود دارد که به مدت‌زمان مجاز تماشای صفحات نمایش اشاره دارد، هرچند نگرانی‌های فراوانی درباره‌ی سلامت و رشد خردسالانی که برای چندین ساعت در روز از این دستگاه‌ها استفاده می‌کنند، مطرح است. به‌همین دلیل مؤسسه ملی سلامت بررسی خود درباره‌ی تأثیرات مثبت و منفی تلویزیون،‌ تلفن همراه، کامپیوتر و تبلت بر کم‌سن‌و‌سال‌ترین قشر جامعه را آغاز کرده و متعهد شده است تا نتایج آن در کل یک دهه‌ی آینده را در اولین فرصت ممکن منتشر کند، به این امید که رفتار افراد، رویکردهای اجتماعی و سیستم‌های تحصیلی را تغییر دهد. دانشمندان نیز می‌خواهند درک بهتری از تأثیر دستگاه‌های دیجیتالی بر ساختار فیزیکی مغز،‌ مهارت‌های اجتماعی-عاطفی،‌ شناختی و رشد حرکتی در مغز کودکان پیدا کنند. به‌همین دلیل این مؤسسه، پژوهشی ۳۰۰ میلیون دلاری را در ۲۱ نقطه از آمریکا آغاز کرده است.

درحال‌حاضر این پژوهش درصدد بررسی ۱۱ هزار کودک (که در سال ۲۰۱۸ ثبت‌نام کرده‌اند) طی ۱۰ سال آینده است. باوجود انتشار داده‌های اولیه، داده‌های بیشتر در سال ۲۰۱۹ منتشر خواهد شد و مطمئناً پژوهش‌های متخصصان علوم اعصاب و کارشناسان رشد کودک در سراسر دنیا را تحت تأثیر قرار می‌دهد. درضمن پژوهش مذکور می‌تواند بر نحوه‌ی تغییر روش‌ والدین و مربیان برای تعامل و آموزش کودکان تأثیر زیادی بگذارد.