آیا کم‌خوابی منجر به افزایش دردهای بدن می‌شود؟

ارتباط مستقیم کم‌خوابی طولانی با دردهای موضعی و غیر مزمن، در طول سال‌ها پژوهش و آزمایش ثابت شده؛ اما دلایل آن، هنوز مشخص نشده‌اند. در یک پژوهش جدید که تجربه ازمایشگاهی را با تصویر برداری از مغز ترکیب کرده؛ نتایجی جالب توجه به دست آمده است.

بسیاری از انسان‌ها، هنگامی که از خواب راحت و آرام محروم باشند، دچار کم‌خوابی می‌شوند. این شرایط، اغلب با سردرد یا تنش‌های عضلانی گردن و شانه همراه است که در نتیجه‌، منجر به جلوگیری از خواب می‌شود. این عوامل، چرخه‌ای را تشکیل می‌دهند و عوارض یکدیگر را تشدید می‌کنند.

این مطالعه از آزمایش روی ۱۲ داوطلب آغاز شد که هیچ‌گونه اختلال شناخته‌شده‌ی خواب و درد نداشتند. پژوهشگران ابتدا با استفاده از دستگاه FMRI و اعمال حرارت آزادهنده به پاها، آستانه‌ی درد و فعالیت مغزی داوطلبان را پس از یک شب اندازه‌گیری کردند. سپس، این فرایند را با بیدار نگه داشتن داوطلبان، بررسی واکنش‌ها در طول این مدت و رتبه‌بندی میزان درد آن‌ها در مقیاس ۱ تا ۱۰ تکرار کردند.

سپس مشاهده شد که درد در داوطلبان بیدار نگه‌داشته‌شده با کم کردن حرارت افزایش می‌یابد. این موضوع نشان می‌دهد پس از بی‌خوابی، حساسیت نسبت به دردها بیشتر می‌شود. آدام کراس (Adam Krause) دانشجوی دکترای دانشگاه برکلی می‌گوید:

آسیب‌ها در بدن افراد مشابه هم است اما تفاوت در این است که چگونه مغز درد را بدون خواب کافی ارزیابی می‌کند.

با عکس‌برداری از مغز مشخص شد پس از بی‌خوابی، فعالیت مغز در کرتکس انسدادی آن که ناحیه‌ی مرکزی برای پاسخ به درد است، به‌شدت افزایش می‌یابد. همزمان مشخص شد فعالیت بخش‌هایی از هسته اکومبنس وکرتکس که مسئول مدیریت درد در مغز هستند، شدیدا کم می‌شود.

متیو واکر، استاد علوم اعصاب و روان شناسی برکلی و نویسنده کتاب «چرا می‌خوابیم» می‌گوید:

نکته مثبت این است که خواب، مثل یک داروی مسکن طبیعی عمل می‌کند که برای کنترل و کاهش درد مفید است.

پژوهشگران بخش دیگری از این مطالعه را با استفاده از وب‌سایت ترک مکانیکی آمازون انجام دادند. حدود ۲۳۰ نفر از شرکت‌کنندگان ساعات خواب خود و میزان درد در روز بعد از آن را طی چند شبانه روز ثبت کردند. نتایج حاکی از آن است که حتی کاهش اندک در خواب، با افزایش قابل‌توجه درد در روز بعد همراه خواهد شد.

گروه آزمایش در این پژوهش، کوچک بود و از طرفی، میزان بی‌خوابی بیشتر از حد معمول در زندگی روزانه اعمال شد. در آزمایش آنلاین نیز شواهد براساس گزارش افراد عادی تهیه شده بود که چندان قطعی نیستند. اما نتایج حاصل با حدسیاتی که اکثر پژوهش‌ها در این زمینه داشته‌اند، منطبق است و می‌توان نتیجه گرفت کم‌خوابی باعث تشدید تجارب خاصی در مغز مخصوصا درد و اضطراب می‌شود.

این مطالعات نشان می‌دهند که باید کمیت و کیفیت خواب خود را به منظور حفظ سلامتی، که چالشی بزرگ در زمانه‌ی ما است؛ افزایش دهیم.