تغییر ژنوم با CRISPR، راهی تازه برای مقابله با ویروس موز

 پژوهشگران سعی می‎کنند با استفاده از روش CRISPR، موز کاوندیش که در سوپرمارکت‌های سراسر جهان فروخته می‌شود را دربرابر نوعی بیماری گیاهی که مانع از رشد آن شده است، مقاوم کنند. ویروس موز، نه‌تنها می‌تواند مثل دیگر ویروس‌ها به‌وسیله‌ی گیاهان و حشرات در سراسر جهان گسترش یابد، بلکه تغییراتی دائمی نیز در DNA ایجاد می‌کند. انواع مختلف موز و خصوصا گونه‌ی کاوندیش، جایگاهی مهم در سبد غذایی مردم غرب افریقا دارند. ویروس موز، حالا در بسیاری از مناطق افریقا گسترش یافته است. 

هنگامی که گیاهان میزبان، تحت تأثیر گرما و خشکسالی قرار بگیرند، ویروس از خواب بیدار می‌شود و موجب شیوع بیماری خواهد شد که درنهایت می‌تواند گیاهان را از بین ببرد؛ درحالی‌که مزرعه‌دارن و کشاورزان نمی‌توانند با آن مقابله کنند.

لینا تریپاتی در مؤسسه بین‌المللی کشاورزی گرمسیری کنیا از روش ویرایش ژنوم CRISPR استفاده کرده است تا فرایند نابود کردن DNA مربوط‌به ویروس Gonja Manjaya در ژنوم موز، ممکن شود. از گیاهان اصلاح‌شده برای تولید نمونه‌های عاری از ویروس برای کشاورزان استفاده خواهد شد. تیم پژوهشگران، عملیات ویرایش ژنوم (CRISPR) برای ایجاد موز مقاوم دربرابر ویروس را تکرار خواهند کرد تا گیاهان بعدی به‌سادگی آلوده نشوند. در بعضی کشورهای افریقایی که میزبان ویروس موز هستند، موانعی قانونی برای ایجاد تغییر در ژنوم گیاهان وجود دارد. لینا تریپاتی و گروه حامیان او، در تلاش هستند تا این موانع رفع شوند. ویروس موز هنوز در نمونه‌های محبوب میوه‌ی موز کاوندیش که در بازار وجود دارند، دیده نشده؛ اما یک قارچ به‌نام Tropical Race 4، گیاهان کاوندیش را نابود می‌کند و امروزه در سراسر جهان فعال است. در دهه ۱۹۶۰، تولید موز محبوب Gros Michel که فروش بسیار خوبی در دنیا داشت، به‌دلیل حمله‌ی Tropical Race 1، توسط کشاورزان متوقف شد.

از آنجا که کاوندیش یک جهش استریل است که تنها با تکثیر می‌تواند گسترش یابد، هیچ راه ساده‌ای برای تولید گیاه مقاوم دربرابر آن وجود ندارد. درعوض، چند تیم پژوهشی در سراسر جهان تلاش می‌کنند تا با استفاده از فرایند ویرایش ژنوم (CRISPR) مقاومت دربرابر تراپیکال ریس را افزایش دهند. 

یک تیم استرالیایی در حال حاضر ژنتیک موز کاوندیش را مهندسی کرده است تا بتواند آن را با اضافه کردن یک ژن از موز وحشی مقاوم سازد؛ اما به‌دلیل مخالفت جهانی با مواد غذایی اصلاح‌ژنتیک‌شده (GM)، این‌گونه‌ها هرگز نمی‌توانند به‌صورت تجاری کشت شوند.

استفاده از ویرایش ژنوم CRISPR به‌جای مهندسی ژنتیک، برای مقابله با ویروس‌هایی مثل ترایپکال ریس ترجیح داده می‌شود؛ زیرا برخی از کشورها از جمله ایالات متحده، گیاهان ویرایش‌شده در ژنوم را به‌عنوان نمونه‌های تراریخته یا دارای اصلاح ژنتیک در نظر نمی‌گیرند. البته این شرایط نیز ممکن است در آینده تغییر کند.