ورزش می‌تواند به مهار افسردگی کمک کند

براساس گزارش ژورنال مبتکر روانپزشکی جاما (JAMA Psychiatry)، آهسته دویدن به مدت ۱۵ دقیقه در روز، پیاده‌روی یا باغبانی فعالیت‌هایی هستند که از بروز افسردگی جلوگیری می‌کنند. نتایج پژوهشی که از تعداد زیادی شرکت‌گنندگان مختلف به‌دست آمده است، به افرادی که به سلامت روان خود اهمیت می‌دهند این نوید را می‌دهد که فعالیت‌ فیزیکی می‌تواند مانع افسردگی باشد.

پژوهش‌های زیادی پیرامون ارتباط بین وضعیت روانی و فعالیت‌های ورزشی انجام شده است. نتایج اکثر این پژوهش‌ها نشان می‌دهد افرادی که از نظر فیزیکی فعال‌تر هستند، تمایل کمتری به احساس اضطراب و افسردگی دارند و شادتر هستند. مطالعاتی که انجام شده تنها به ارتباط بین ورزش و افسردگی پرداخته‌اند و این نکته که ورزش کردن به‌طور قطع خطر افسردگی را کاهش می‌‌‌‌دهد، تأیید نکرده‌اند.

با بررسی عادات ورزشی گروهی از افراد در یک بازه‌ی زمانی مشخص به این نتیجه نزدیک می‌شویم که افراد فعال و پرتحرک نسبت به گروه کم‌تحرک، کمتر با افسردگی مواجه می‌شوند و این احتمال هم وجود دارد افرادی که مستعد افسردگی نیستند، آینده‌ی ورزشی بهتری داشته باشند. اگرچه اخباری که در این زمینه منتشر می‌شود جذاب و نوید‌بخش است اما نمی‌توانند توجیه علمی و قابل استناد داشته باشند.

اما از آنجا که بر مبنای چندین نمونه‌ی تصادفی نمی‌توان ثابت کرد که فعالیت فیزیکی مانع بروز افسردگی می‌شود؛ بنابراین نیاز به جامعه‌ی آماری گسترده‌ای است که بتوان در طولانی مدت گروهی را مجاب به تمرین کردن یا برخی دیگر را به عدم فعالیت واداشت و ردپای افسردگی را در رفتار آن‌ها جست‌وجو کرد و از این طریق به نتایج تحلیلی دقیق‌تر رسید. این روند نیازمند تدارکات ویژه‌ای است که زمان‌بر و پرهزینه خواهد بود.

کارمل کوی، پژوهشگر پسادکترا در حوزه‌ی روان‌پزشکی ژنتیک در بیمارستان عمومی ماساچوست و مدرسه‌ی سلامت هاروارد، که هدایت این مطالعه‌ی جدید را برعهده داشت، می‌گوید به تصادفی‌سازی مندلی وارد شوید. این نسبتا نوع جدیدی از رخنه‌ی داده‌های علمی است که برای تجزیه‌وتحلیل خطرات سلامتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

با تصادفی‌سازی مندلی، دانشمندان به قطعات کوچکی از ژن‌های موجود در کروموزوم افراد که از فردی به فرد دیگر متفاوت هستند، پی بردند. این نوع از ژن‌ها پیش از تولد پخش می‌شوند، پس از آن تغییری نمی‌کنند و تحت تاثیر تربیت نیز قرار نمی‌گیرند.

با کمک دانش علوم ژنتیک، ارتباط بین اجزای ژنی خاص با رفتارها و بیماری‌های سلامتی دیده شد و می‌توان نتیجه گرفت افراد با دارا بودن ژن‌های منحصر به‌فرد، خصوصیات روانی - سلامتی مختلف دارند. به‌طور مثال گروهی از افراد به واسطه‌ی ژن‌های مشخص نوعی رفتار پرخوری افراطی و بالعکس، گروهی دیگر فعال و پرتحرک خواهند بود.

 به‌تازگی دانشمندان دریافته‌اند تغییراتی که در DNA انسان‌ها اتفاق می‌افتد، آزمون تصادفی از پیش طراحی‌شده‌ی طبیعت (خلقت) است و کنش - واکنش‌های ژنتیکی را در قالب یک مسئله ریاضی می‌توان شبیه‌سازی کرد.

بخشی از قانون مندل بیان می‌کند: ژن‌های موجود در برخی از کروموزم‌ها به‌صورتی توارثی و شانسی (تصادفی) از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شوند و اگر شخصی ژن‌های خاصی را که دارای صفات منحصربه‌فرد هستند، به ارث ببرد؛ ممکن است فردی فعال و مستعد به ورزش یا دارای ژن‌های مرتبط با انواع بیماری‌های مختلف مانند افسردگی باشد!

زمانی‌که دانشمندان پیشرفت بیماری افسردگی را در همه‌ی افرادی که دارای ژن‌های خاص و مرتبط با بیماری‌ها بودند مشاهده نکردند؛ به این نتیجه رسیدند که وضعیت روانی-رفتاری متاثر از  این نوع ژنی در تغییر انواع بیماری‌های مختلف تاثیر دارد.

مشاهدات تیم پزشکی نشان می‌دهد افرادی که حداقل یکی از چندین نوع ژن‌های خاص را در کروموزوم‌های خود به ارث می‌برند، احتمال اینکه استعداد و تمایل بیشتری به فعالیت‌های فیزیکی داشته باشند بیشتر است. و در مقابل افرادی که فاقد نوع ژن‌های خاص بودند، تمایل کمتری به فعالیت‌های فیزیکی داشتند و احتمال بروز خطرات افسردگی در این گروه بیشتر بود.

اکثر اشخاصی که نمونه‌های ژنتیکی آن‌ها آزمایش شده بود، فعال و پرتحرک بودند و گروهی دیگر تجربه افسردگی داشتند.

با پژوهش‌های بیشتر دانشمندان اعلام کردند ایده‌آل فعالیت‌ ورزشی که در پیشگیری از افسردگی تاثیر دارد، حدود ۱۵ دقیقه دوندگی یا تمرین پرتحرک است و تاثیر سایر فعالیت‌های سبک‌تر مانند پیاده‌روی و کارهای خانه به مدت حداقل یک ساعت نیز در مقابله با افسردگی چشم‌گیر است.

دانشمندان به منظور بررسی‌های دقیق‌تر تصمیم گرفتند قانون ژنتیکی مندلی را یک‌بار دیگر آزمایش کنند. آن‌ها به‌دنبال یافتن گونه‌هایی از ژن‌های مرتبط با افسردگی و ارتبط این ژن‌ها با زمینه‌ی مستعد به افسردگی و کم‌تحرکی بودند. اما نتیجه‌ای که به‌دست آمد، در تأیید مطلب مورد جست‌وجو نبود‍! تحلیل‌های آزمایش دوم نشان داد گرچه فعالیت‌های فیزیکی خطر افسردگی را کاهش می‌دهد اما افراد ورزشکار نیز ممکن است در معرض ابتلا به این بیماری قرار بگیرند.

همان‌طور که اشاره شد؛ آزمایش نمونه‌های تصادفی مندلی یک فرمول ریاضی است و در دنیای واقعی وضعیت روحی- روانی و رفتارهای افراد تحت تاثیر عوامل زیادی بوده و فاکتورهایی بیش از ژنتیک در بروز افسردگی نقش دارند.

به‌گفته دکتر کوی، ژن‌های خاصی که در برخی از کروموزوم‌ها وجود دارند، زمینه‌ساز وضعیت روحی - روانی افراد هستند و حتی ممکن است برخی از این ژن‌ها مانند داروی ضد افسردگی عمل کنند اما در مجموع اثبات ارتباط بین فعالیت‌های ورزشی و سلامت روانی نیاز به پژوهش‌های وسیع‌تر دارد. او افزود:

نتایج آزمون‌های انجام‌شده شاهد معتبری بر این مطلب است که ورزش کردن جدا از اینکه چه نوع ژنتیکی را در سلول‌های خود حمل می‌کنید، در مقابله با افسردگی تاثیر به‌سزایی دارد.

شما خواننده‌ی محترم نیز تجربیات خود از تاثیرات ورزش بر خلق‌وخو و سلامت ذهن را با خوانندگان زومیت به اشتراک بگذارید.